Шест прашања по прекинот на вакцинирање со АстраЗенека
Зоран Арбутина | агенции
16 март 2021
Прокламираната цел во Германија беше – забрзување на кампањата за вакцинирање. Но, сега е донесена одлука привремено да запре вакцинацијата со АстраЗенека. Зошто е донесена таа одлука и што ќе значи?
Реклама
Одлуката е донесена среде кампањата за вакцинирање. Тоа му беше јасно и на германскиот министер за здравство Јенс Шпан, па сепак реши, како и некои други европски земји, Германија засега да не ја користи вакцината АстраЗенека. Мерката е „чиста претпазливост“ за научно да се проверат несаканите појави до кои доаѓа во многу ретки случаи, нагласи Шпан. Меѓутоа, остануваат отворени важни прашања, првенствено околу натамошното спроведување на вакцинацијата, како и оние поврзани со довербата во вакцината АстраЗенека.
Глобалната кампања за вакцинација против Ковид-19 зема сѐ поголем замав. Во различни земји, создадени се или на повидок се вакцини, кои сега се главно оружје на човештвото во справувањето со пандемијата.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Бионтек/Фајзер: почеток на иРНК-револуцијата
Првата вакцина против Ковид-19, одобрена за употреба во САД и во ЕУ, беше вакцината на германските научници со турски корени Угур Шахин и неговата сопруга Озлем Туречи. Нивната фирма Бионтек од Мајнц влезе во сојуз со американскиот гигант Фајзер. Медиумите почнаа да зборуваат за „револуција“ во фармацевтската индустрија, откако е создадена првата иРНК вакцина.
Фотографија: Francis Dean/Dean Pictures/imago images
Модерна: родум од универзитетот Харвард
Американската компанија за биотехнологија Модерна е специјализирана и за РНК технологии, кои се сметаат за нов чекор во медицината. Нејзиното седиште се наоѓа во Кембриџ, Масачусетс, во близина на универзитетот Харвард, чии научници ја основаа компанијата во 2010 година. Вакцината на Модерна, создадена со финансиска поддршка од властите, беше втората корона-вакцина регистрирана во САД и во ЕУ.
Фотографија: Matthew Healey/AFP/Getty Images
АстраЗенека: „Оксфордската вакцина“
Научниците од Универзитетот Оксфорд во соработка со британско-шведската компанија АстраЗенека вршеа клинички испитувања и производство на нивната вакцина. Таа во голема мерка се користи во Велика Британија, ги исполнува условите во ЕУ и активно се користи во земјите во развој, бидејќи „вакцината од Оксфорд“ има многу ниска цена. Така, таа се произведува во Индија за локалниот пазар и за извоз.
Фотографија: Channi Anand/AP/picture alliance
Спутник V: првата одобрена вакцина во светот
Во август 2020, Русија објави дека прва во светот регистрирала вакцина против коронавирусот наречена Спутник V. Масовната вакцинација на руското население официјално започна во јануари 2021. Оваа векторска вакцина, изработена од научниците од Московскиот центар Гамалеја, се промовира на странските пазари од страна на Рускиот фонд за директни инвестиции.
Фотографија: Aizar Raldes/AFP/Getty Images
Џонсон и Џонсон: доволна е една доза
Американска корпорација Џонсон и Џонсон е еден од шесте производители на корона-вакцини со кои ЕУ склучи прелиминарни договори за снабдување. Од нејзината векторска вакцина потребна е само една доза, а не две како останатите и се чува во конвенционални фрижидери. За ЕУ оваа вакцина, која доби дозвола за употреба на 11.03. ќе ја произведува белгиската сестринска фирма на Џонсон и Џонсон - Јансен.
Фотографија: Johnson/AP/picture alliance
Синовак: тивкиот конкурент од Кина
Без многу врева и детални извештаи за клиничките испитувања, Кина разви најмалку три вакцини. Една од нив, создадена од деактивиран коронавирус, Синовак Биотек ја тестираше во неколку азиски земји, вклучувајќи ја и Индонезија, која потоа веднаш ја нарача. Да им даде пример на своите сонародници, претседателот на Индонезија, Џоко Видодо, прв се вакцинираше.
Фотографија: Laily Rachev/Biro Pers Sekretariat Presiden
Синофарм: Првата кинеска вакцина
Станува за вакцина со „деактивиран“ вирус која државната компанија ја разви во соработка со Институтот за вирологија од Вухан. Овој вид на вакцини се користи веќе со децении, со добри резултати во пракса. Вакцината која веќе се користи во Србија и во Унгарија, беше првата која доби одобрение за употреба од кинеските власти.
Американската фармацевтска компанија Новавакс објави дека нејзината вакцина е 96 процентно ефикасна против оригиналниот вирус и 86 проценти против британскиот сој. Тоа произлегува од студијата што Новавакс ја спроведуваше во Велика Британија. Вакцината може да биде одобрена за употреба во САД уште во мај, доколку властите утврдат дека податоците од Велика Британија се доволни, соопшти компанијата.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/ Getty Images
КјурВак: Печатач за вакцини на Тесла
Втората германска иРНК вакцина, која се очекува да биде регистрирана до лето, ќе биде произведена и извезена на глобално ниво од компанијата КјурВак од Тибинген, во партнерство со концернот Баер. Но, ќе биде можно таа да се направи директно во клиниките ширум светот. Елон Маск (втор од лево) демонстрираше мобилен печатач на вакцини создаден од германската сестринска фирма Тесла Громан.
Фотографија: picture-alliance/dpa/T. Schwarz
Санофи: два неуспеха и помош за Европска унија
Француската компанија Санофи е еден од најголемите светски производители на вакцини. Но, овојпат тоа не и' успеа - двапати: ни заедничкиот развој со британската ГлаксоСмитКлајн, ниту обидот за создавање иРНК вакцина досега не дадоа резултати. За да помогне во обезбедувањето на вакцини за земјите од ЕУ, нејзината фабрика во Франкфурт на Мајна ќе произведе 125 милиони дози од вакцината на Фајзер.
Фотографија: C. Stoll/Sanofi
10 фотографии1 | 10
Шпан притоа нагласи дека е целосно свесен за последиците на одлуката и дека таа никако не е лесно донесена. Потенцира – тоа е чисто техничка, а не политичка одлука. Затоа решил да ги следи препораките на Институтот „Пол Ерлих“ , а најважната работа во вакцинацијата е транспарентноста, нагласува Шпан.
Колку долго ќе важи забраната?
Досега важачкиот план на кампањата за вакцинација моментно е вон сила. Сега е на потег Европската агенција за лекови (ЕМА) која ги испитува забелешките и во идеален случај би можела да даде своја препорака уште во текот на неделава, изјави германскиот министер за здравство.
Дозите кои им се испорачани на германските сојузни покраини би требало засега таму и да останат, но сојузната влада привремено ќе ги запре сите натамошни испораки, а вакцината ќе ја држи во својот централен склад.
Колку е АстраЗенека важна за натамошниот тек на вакцинирањето?
За напредок во вакцинацијата, АстраЗенека би требало да игра сѐ позначајна улога. Таа вакцина е полесна за складирање во обични лекарски ординации, зашто не мора да се чува на толку ниски температури како вакцината на Бионтек/Фајзер.
Во согласност со новите податоци од студиите, АстраЗенека во Германија од неодамна е препорачана и за постари лица, а не само за оние меѓу 18 и 64 години, како што беше случај на почеток. А до крај на март би требало во земјата да стигнат повеќе од два милиони нови дози.
Но, се очекува наскоро значително да пораснат и количините од останатите вакцини, посебно Бионтек/Фајзер и Модерна. Вакцината АстраЗенека изнесува 17 проценти од досега применетите во Германија.
„Вакцината е единствено решение за излез од Ковид-кризата“
15:47
Можат ли да се остварат зацртаните цели за вакцинирање во Германија?
Неизвесно е колку новата одлука ќе го осуети напредокот на вакцинирањето. Тоа се однесува на најавата на канцеларката Ангела Меркел дека ќе може на сите свои граѓани да им обезбеди понуда за вакцинација до крајот на летото, до 21 септември. Но, таа тоа го изјави под услов и испораките и одобренијата на нови вакцини да се одвиваат според планот.
Планираните за в среда нови консултации на канцеларката и премиерите на германските покраини се одложени. На состанокот требаше да се дискутира пред сѐ за плановите за „турбо вакцинација“. Тоа би значело вклучување на мрежата на приватни медицински ординации во кампањата од средината на април. Сега веќе не е сигурно дали тоа ќе може да се оствари.
Кои придружни појави се претпоставува дека настанале?
Како што објасни Институтот „Пол Ерлих“, анализата на новите податоци покажала дека доаѓа до воочлива зачестеност на посебен облик на многу ретка тромбоза во церебралните вени. Во тие случаи се бележи недостиг на крвни плочки во крвта и доаѓа до крварења непосредно по вакцинацијата.
Како германски фирми профитираат од корона-вакцинацијата
02:17
This browser does not support the video element.
Кај тромбозата на церебрални вени, одредени вени во мозокот се блокираат со крвни згрутчувања. Главен симптом е главоболка, а покрај тоа заболените можат да добијат епилептични напади, парализа или пореметување на говорот. Болеста ретко се јавува, а мнозинство од погодените се жени помлади од 50 години.
Недостигот од крвни плочки (тромбоцитопенија) доведува и до зголемени тенденции на крварење. Можни причини за тоа се инфекции, недостиг на витамини, генетски предиспозиции или употреба на лекови.
Може ли да се користи друга вакцина за ревакцинирање?
Засега важи правилото секој кој примил прва доза АстраЗенека треба да добие и втора, исто така од АстраЗенека. Теоретски би било можно вбризгување различни вакцини, според оценка на експертите, тоа веројатно не би бил имунолошки проблем.
Меѓутоа, за такви комбинации не постојат податоци од клинички студии, а за нив нема ни одобренија. Привремениот прекин не би требало да создава проблем со втората доза, ако не трае подолго: германската Стална комисија за вакцинација (Стико) препорачува меѓу првата и втората доза на вакцината АстраЗенека да поминат дванаесет недели.
Според податоците од Институтот „Роберт Кох“, досега во Германија првата доза од АстраЗенека ја примиле околу 1,6 милиони луѓе, многу од нив имаат уште доста време до втората доза. Досега во Германија само 217 луѓе ја имаат примено и втората доза од АстраЗенека.
Бегство од зачмаеноста на пандемијата
Коронавирусот ја доведе глобалната индустрија за патувања во ќорсокак. И покрај ограничувањата, некои патници повторно ги пакуваат куферите и се упатуваат кон региони кои ветуваат безбедност и одмор од Ковид.
Фотографија: Nikolai Okhitin/Zoonar/picture alliance
Исланд
Островот во Северен Атлантик со своите водопади, вулкани и глечери е подготвен за туристите. Љубителите на природата и авантуристите можат да патуваат таму во согласност со прописите за коронавирусот. Исланд е една од ретките земји во Европа која дозволува влез за вакцинирани лица и лица кои се опоравиле од од Ковид-19, без потреба од тестирање и карантин.
Фотографија: picture-alliance/dpa/S. Trumpf
Ла Палма, Шпанија
Канарскиот остров Ла Палма е речиси без заболени со коронавирусот. Туристите кои патуваат од Германија теоретски можат да влезат со негативен ПЦР тест, но во моментов нема многу летови за Ла Палма, бидејќи е дел од Шпанија, која е земја со висок ризик. Хотелиерите и агентите за изнајмување недвижности се надеваат дека состојбата ќе се подобри од март.
Ограничувањата за патување во Занзибар беа укинати уште во јуни 2020 година. Патниците од повеќето земји можат да влезат без ПЦР-тест, формулар за влез или карантин. На островот, кој ѝ припаѓа на Танзанија, нема ограничувања, рестораните се отворени, а се одржуваат забави и концерти. На крајот на март, Луфтханза за првпат планира да понуди директни летови до островот на задоволствата.
Фотографија: picture alliance / blickwinkel/M
Руанда
Туристите ја посетуваат Руанда за да видат планински горили. При влегување мора да се покаже негативен ПЦР-тест и да се направи дополнителен тест локално. По седум дена во карантин на туристите им е дозволено да одат на сафари и да ги видат горилите под строги хигиенски услови. Мерките на претпазливост се покажаа ефикасни. Германија никогаш ја нема ставено Руанда на листата на ризични области.
Фотографија: Felipe Dana/AP Photo/picture alliance
Сејшели
Архипелагот крај источниот брег на Африка мами со белите песочни плажи, тиркизно синото море и со бујните палми. Од јануари, секој може да влезе во земјата ако има сертификат за вакцинација против Ковид-19 и со негативен ПЦР- тест направен во рок од 72 часа. Нема потреба од карантин. Одморот може да започне веднаш. Сепак, бидејќи Сејшели се ризична област, повратниците мора да одат во карантин.
Островската земја во Индискиот Океан бележи зголемување на стапката на инфекции од декември и се смета за ризична област. Според правилата од јули 2020, туристите можат да влезат со негативен тест, но нивниот престој останува ограничен на однапред резервирано одморалиште. Со оглед на луксузните објекти во хотелските комплекси, туристите се прилично подготвени да ги прифатат овие ограничувања.
Фотографија: Sergi Reboredo/picture alliance
Тајланд
Ниските стапки на инфекција значат дека патувањето во Тајланд не е забрането тукусамо не се препорачува. По пристигнувањето и на сопствен трошок, патниците мора да поминат строг карантин во траење од 14 дена во објект за изолација (обично хотел) кој е одобрен од владата и да направат неколку тестови за Ковид-19. Само тогаш тие можат слободно да се движат во земјата.
Работа на вашиот лаптоп пред да скокнете во базен, или обратно? Ако не можете да престанете да работите, можете да „работите од дома“ во далечните земји. Туристичките агенции во неколку земји, како на холандскиот карипски остров Аруба (на сликата) ја препознаа можноста и нудат опции за работа и одмор за туристите. И тука, се разбира, мора да се внимава на актуелните корона-рестрикции.
Дубаи до декември, се сметаше за место без Ковид-19, но од 24 јануар се смета за област со висок ризик. Емиратот донесе влијателни инфлуенсери и познати личности во земјата, а туристите ги следеа, откако сликите на безгрижни забави крај базен го обиколија целиот свет. Сега баровите и пабовите се затворени, ограничувањата се применуваат во трговските центри и во рестораните.
Фотографија: Udo Bernhart/dpa/picture alliance
Туристички крстосувања
Индустријата за туристичко крстосување ги врбува муштериите со тоа што нуди најголема можна безбедност. Ова значи пониски стапки на посетеност на пловните објекти, физичка дистанца на бродот, задолжително носење маски, дневни проверки на температурата, контролирани екскурзии на брегот... Но, оваа релаксација доаѓа со ограничувања, бидејќи коронавирусот исто така знае како да патува.