Светската здравствена организација за денеска закажа кризен самит поради корона-вирусот. Каде досега се јавија случаи на зараза, како се пренесува вирусот и кои заштитни мерки имаат смисла?
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/Dake Kang
Реклама
Колку брзо се шири новата зараза?
Изненадувачки брзо. До денеска има 9 потврдени смртни случаи, и вкупно над 400 заразени лица. Најчести жртви се постари лица. Шест пациенти починале, но тие претходно биле хронично болни. Појавата на инфекцијата е потврдена и во Тајланд, САД, Јапонија и Јужна Кореја. Сите инфицирани во странство и сите за кои постои сомнеж дека се заразени, претходно престојувале во кинеската метропола Вухан.
Претстојната Кинеска нова година и бранот патувања во земјата ја шири опасноста од пренесување на вирусот.
Како се пренесува вирусот?
Кинеските здравствени институции потврдија дека вирусот се пренесува од човек на човек. Досега сепак нема индиции дека се пренесува преку дишни патишта. Клучното прашање е колку бргу вирусот може да премине од заразен врз здрав човек и дали со текот на времето мутира за да се прилагоди на организмот на домаќинот.
Првите инфекции потекнуваа од еден пазар за риба и месо во Вухан, кој во меѓувреме е затворен. Можно е првата зараза да била ткн. зоноза- односно била резултат на директен контакт на животно и човек , или евентуално била пренесена преку воздухот. Зонозите можат да се пренесуваат и преку храна, на пример, со конзумирање месо и други намирници од животинско потекло, доколку истите не се добро обработени на висока температура.
Каде е раширен досега корона-вирусот
Што се знае за вирусот?
Корона-вирусите се познати од 60 години на минатиот век. Името потекнува од протеинската структура на вирусната обвивка која потсетува на круна. Овие вируси не се невообичаени. Честопати инфекциите се безопасни и минуваат со симптоми слични на грип: треска, кашлица, задишаност, а понекогаш и стомачни проблеми.
Проблемот со овие вируси е што имаат неверојатна моќ на преобразба. Спаѓаат во ткн. РНК-вируси, бидејќи поседуваат рибонуклеинска киселина како генетички материјал. Затоа имаат голема генетска варијабилност. Практично, тоа значи дека тие лесно ја прескокнуваат бариерата меѓу видовите за да си пронајдат нов домаќин.
При неповолен развој на болеста, овој вирус кај човекот, освен воспаление на бели дробови и отежнато дишење, може да доведе и до смрт.
Корона-вирусот е многу сличен на САРС кој се појави во Кина и Хонг Конг во 2002 и 2003 година. Од него починаа најмалку 650 луѓе. Во 2013 година, од корона-вирус беше погодена и Саудиска Арабија.
Вака изгледа корона-вирусот под микроскопФотографија: picture-alliance/dpa/Center of Disease Control
Какви мерки се преземаат?
Светската здравствена организација денеска одржува кризен самит. Ќе се расправа за тоа дали ќе биде прогласена меѓународна здравствена опасност. Во таков случај можни се мерки на карантин, заострување на граничните контроли, формирање специјални центри за лечење и ограничување на меѓународниот патнички сообраќај.
Во сила секако се општите хигиенски правила- да се избегнува контакт со лица кои имаат акутни респираторни потешкотии, како и со живи и мртви домашни и диви животни.
Експертите се уште не сметаат дека постои опасност од светска епидемија. Јонас Шмит-Ханазит од германскиот Институт за тропски болести вели дека во моментов не се потребни посебни мерки за Германија.
Внимавајте, грипот е заразен!
Грипот е вирусно заболение кое не е наивно и безопасно. Што помага против грипот? Како се произведува вакцината? И во што е всушност разликата меѓу птичји и свински грип?
Фотографија: Reuters
Птичји грип во Кина
Од почетокот на годинава во Кина починаа над 20 луѓе од птичјиот грип Х7Н9, како што јавува новинската агенција Ксинхуа. Деновиве здравствените служби на Хонг Конг уништија над 20 илјади кокошки и други птици. Во Кина птичји грип има од февруари 2013. година. Но, што е всушност птичјиот грип?
Фотографија: Reuters
Убав, но опасен
Вирусите на птичјиот грип се поткатегорија на вирусите на грипот, на инфлуенца. Тие можат да изгледаат вака убаво. Вирусите не се видливи со голо око, но човек веднаш забележува штом се тука, по температурата, болките во зглобовите, главоболката и кашлањето. А притоа, вирусите се состојат само од белковинска обвивка и мал генетски материјал, ДНК.
Фотографија: Novartis Vaccines
Птичји грип и птичји вирус
Кога вирусите на грип, односно инфлуенца ќе ги нападнат птиците, тие заболуваат од заразен грип. Доколку притоа се работи за специјален тип, Х5Н1 или Х7Н9, тогаш е во прашање т.н. птичји грип. Овој вирус се пренесува само од птица на птица, но во поединечни случаи може да се пренесе и на човек.
Фотографија: picture alliance/dpa
Краток процес
Ако започне зараза со грип кај птиците, според германскиот закон, треба да се убијат сите птици во една живинарска фарма. Зашто, од 1996. постојат вируси Х5Н1, кои зачестено се пренесуваат од човек на човек и така можат да предизвикаат епидемија. Се претпоставува дека притоа се работи за нова варијанта на вирусот. Во 2013. дојде уште една нова варијанта, Х7Н9.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Не се работи за баналност
Луѓето се плашат од можна епидемија на грип, зашто може да има лоши последици. Од шпанскиот грип (1918-1920) умреле над 25 милиони луѓе. Меѓу нив имало многумина меѓу 20 до 40 години. Инаку, најчесто на болеста ѝ потклекнуваат новородени деца и стари луѓе. Честа причина за смртта е запаление на белите дробови.
Фотографија: National Museum of Health and Medicine, Armed Forces Institute of Pathology/Washington D.C./United States
Што помага против грип?
При заболување од грип лекарот најчесто ги третира само симтомите и дава сируп против кашлање и таблети против болки и температура. Тие овозможуваат пациентот да може да спие. За тешки случаи постојат и антивирусни лекови. Тие го спречуваат размножувањето на вирусите во телото.
Фотографија: Fotolia
Скандал со Тамифлу
Еден од лековите против вируси на грип е Тамифлу од Роше. Во Германија беа набавени големи количества од скапиот лек за случај на епидемија на грип. На многу пакувања веќе им помина датумот на употреба, а научниците одамна се сомневаат и во ефикасноста на лекот.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Вакцина против грип
Против грипот постои вакцина. Иако, вирусите на грипот многу брзо се менуваат преку мутација. Затоа секоја година се развива нова вакцина, во строго стерилни услови. Таа се состои од инактивирани вирусни честички на три вида вирус, кои се најчести и типични за таа година.
Фотографија: Novartis Vaccines
Вируси на грип од ембриони на кокошки
Некои производители на вакцина ги размножуваат вирусите на грип во оплодени кокошкини јајца. Зашто, вирусите на грип ги напаѓаат и птиците. Инкубираното кокошкино јајце служи како примитивна замена за птици. Така од кокошкиниот ембрион во развој се добиваат вируси за вакцина. Едно кокошкино јајце е доволно за една доза вакцина.
Фотографија: GlaxoSmithKline
Свински грип
Вирусите на инфлуенца ги напаѓаат и свињите и кај нив предизвикуваат заболувања на дишните патишта. Еден специјален подвид на вирус, Х1Н1, инфицира и многу други видови животни цицачи, а и човекот. Вирусот Х1Н1 бил одговорен и за шпанскиот грип. Во 2009. година се случи епидемија со вирус на свински грип.
Фотографија: Fotolia/Lilifox
Паника - не само во Хонг Конг
Свинскиот грип во 2009. се прошири од Мексико и САД во над 200 земји во светот. Првенствено во Јужна Азија, Источна Африка и Јужна Америка имаше бројни заболени. Според Светската здравствена организација, во светот умреа над 18 илјади луѓе од последици на свинскиот грип.
Фотографија: AP
А и Ш
Миењето раце е најдобрата превентива против вирусите на грипот. Човек не треба да посегнува со немиени раце пред сѐ во очите и носот, зашто така најчесто се врши заразувањето.
