Во блиска иднина очекувам заздравување на состојбите во судството и најавувам големо отворање на Врховниот суд кон јавноста, вели во разговор за ДВ, судијата Јово Вангеловски, по изборот за претседател на Врховниот суд
Реклама
Врховниот судија Јово Вангеловски вчера беше избран за нов претседател на највисокиот суд во земјата - Врховниот суд. Таа позиција за него не е нова, бидејќи на истата функција беше и од 2008 до 2012 година. Неговата претходничка, екс- претседателката Лидија Неделкова, која повторно се кандираше за функцијата, не успеа да се избори во трката.Изборот на Вангеловски вчера беше медиумски проследен со потсетувања дека неговото име се спомнува во една од „бомбите“ и дека му е кум на досегашниот претседател на Собранието, Трајко Вељаноски. Вангеловски, кој и во претходно интервју за ДВ за посочената аудио-снимка изјави дека „кај него немало никакви интервенции (политички- н.з.), и дека од тој аспект совеста му е мирна“, повторното спомнување на „бомбите“ и кумството, ги смета за „излитена работа“.
ДВ: Како ја заслуживте довербата да го водите највисокиот суд во земјата?
Судскиот совет го цени и квалитетот на програмата и интервјуто со кандидатот, а секако и бројот на бодовите, кои во мојот случај се највисоки, во споредба со останатите кандидати од Врховниот суд.
ДВ: Од судски кругови посочуваат дека има недоследности при оценувањето - некои се оценуваат како судии, други како претседатели, што остава впечаток на различни аршини при бодувањето...
Тоа е точно. Но, не се работи за субјективитет во оценувањето, туку за фабричка грешка на законот. Секако, луѓето не се бројки и бодови, но ако се алудира на мојот избор, едно е јасно: имав неспоредливо најголем број бодови во однос на другите кандидати, и при редовното и при вонредното оценување.
Сите истраги на македонското СЈО
Таргет, Титаник, Тортура, ТНТ, Транспортер, Тврдина, Трезор, Топлик, Тендери, Тарифа и Тенк се 11-те случаи кои досега ги отвори СЈО. Осомничени или обвинети се многу актуелни и поранешни државни и локални функционери.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Катица Јанева
Катица Јанева беше избрана за Специјален Јавен обвинител на 15 септември 2015 година од страна на Советот на јавните обвинители, а нејзиниот тим се комплетираше со уште 12 обвинители на 4 ноември лани. Нејзиниот избор беше дел од Договорот од Пржино за што согласност дадоа сите лидери на политички партии и големо мнозинство пратеници во Собранието.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
Од шионажа до злосторничко здружување
Заклучно со март годинава, во првиот шестмесечен период од работењето, СЈО отворило вкупно 30 предмети против 80 лица. Кривичните дела кои им се ставаат на товар на осомничените и обвинетите се движат од Повреда на избирачко право, Злоупотреба на службена положба до Насилство, Шпионажа и Злосторничко здружување.
Фотографија: MIA
Обработка на прислушуваните материјали
Во септември годинава, СЈО го претстави и вториот шестмесечен извештај за својата работа. Во меѓувреме, ова обвинителство брои 74 вработени. Во тој период, обвинителите преслушале и обработиле 55.240 аудио фајлови, односно 12 проценти од вкупно добиените прислушкувани материјали.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Charisius
Насилство и фалсификат
Паралелно со поднесениот втор Извештај за својата работа, СЈО ги обелодени и првите две обвиненија. Во првиот предмет, обвинети се седум лица - службеници на УБК кои го уништиле доказниот материјал за неовластеното прислушување. Во вториот, обвинети се 14 лица кои го поттикнувале или извршиле насилство при протестите пред општина Центар во јуни 2013 година. Меѓу нив е и експремиерот Груевски.
Фотографија: Getty Images/AFP/R. Atanasovski
Меѓународна поддршка
СЈО во меѓувреме добива отворена поддршка од претставниците на меѓународната заедница. Шефот на германската дипломатија Франк-Валтер Штајнмајер на 1 септември годинава порача дека е важно „СЈО да може непречено да продолжи со својата работа за разјаснување на обвинувањата за злоупотреба на моќта, за повторно да се засили довербата на македонското население во демократските институции на земјата“.
Фотографија: Reuters/I. Kalnins
Титаник- број 1.
Во февруари 2016, СЈО го обзнани својот прв случај, за изборни измами за кои постои сомнеж дека ги извршувала група која ја предводеле ексминистерката Јанкулоска, ексминистерот за транспорт Јанакиески и секретарот на Владата, Божиновски. Осомничени се за криминализација на изборниот процес со незаконско издавање лични карти и вметнување во избирачкиот список на лица, како и насилство, поткуп...
Фотографија: Petr Stojanovski
ТНТ- Како се уриваше Космос
Во април 2016 година беше отворен случајот за незаконското уривање на комлексот „Космос“ на бизнисменот Фијат Цаноски. Иако првично не беа опфатени во истражната постапка, поради аболицијата од претседателот Ѓорге Иванов, осомничени во случајот „ТНТ“ се и експремиерот Груевски, ексминистерот за транспорт и врски, Миле Јанакиески, и актуелниот градоначалник на општина Гази Баба, Тони Трајковски.
Фотографија: Petr Stojanovski
Транспортер- Битола како Токио
Случајот во април 2016, обвинителката Фатиме Фетаи го најави како „веројатно најскапиот превоз за ученици во светот“, кој го плаќал градот Битола. Градоначалникот на Битола Владимир Талески и претседателот на комисијата за јавни набавки на општината, според СЈО, нанеле штета на буџетот од околу 360.000 евра. На Талески му беше одреден и домашен притвор, но во меѓувреме е пуштен на слобода.
Фотографија: DW/Z.Purkovic
Тврдина- уништување на доказите
Во предметот Тврдина кој на јавноста и беше претставен во март 2016 година, осомничени се двајца началници на УБК и ексминистерката за внатрешни работи Гордана Јанкулоска. Тие во 2015 година противзаконски уништиле системи за следење на комуникации, при што е нанесена штета на државата во висина од околу 10 милиони евра. Истите системи претходно биле користени за незаконско следење и прислушкување
Фотографија: MIA
Тортура- изживувањето врз Љубе Бошкоски
На 28 март 2016, СЈО објави дека започнува нова истрага под името „Тортура“, која се однесува на апсењето на лидерот на партијата Обединети за Македонија и поранешен министер за внатрешни работи Љубе Бошковски. Поднесени се кривични пријави против седум лица, меѓу нив шестмина припадници на полициската единица Алфи, а како првоосомничен е тогашниот директор на УБК Сашо Мијалков.
Фотографија: DW/P. Stojanov
Трезор- Финзи и УБК
„Трезор“ е кодното име на последниот предмет на СЈО, и прв што се однесува на економски криминал, а произлегува од незаконското следење на комуникациите. Како што рече обвинителката Фатиме Фетаи, предметот се однесува на груба злоупотреба на средствата од буџетот на Република Македонија од страна на три раководни лица во УБК и едно раководно лице во Министерството за внатрешни работи.
Фотографија: picture-alliance/dpa
„Топлик“ и „Тендери“
Во предметот „Топлик“ се осомничени шест лица, кои преку злоупотреба на службената должност и кршење Законот за јавни набавки сториле кривични дела со кои го оштетиле буџетот во висина од 1 милион и 44.000 евра. Во „Тендери“ првоосомничено е раководно лице од Министерството за култура, поради фаворизирање на компанијата „Бетон - Штип“ при изградбата на Музејот на македонската борба.
Фотографија: DW/P. Stojanovski
„Таргет“- масовно прислушување
СЈО соопшти дека илјадници луѓе биле незаконски следени во периодот од 2008 до 2015 година од страна на Управата за безбедност и контраразузнавање. Вкупно десет лица, дел од кои поранешни високи функционери се осомничени дека го организирале и го координарале незаконското прислушување. Незаконски била следена комуникација на најмалку 4.286 телефонски броеви без судски наредби
Фотографија: picture-alliance/dpa/J. Pape
„Тенк“ и „Тарифа“
СЈО сомничи седум лица дека ја злоупотребиле службената положба во случајот „Тарифа“ кој се однесува на постапка за јавна набавка на софтвер за потребите на АД ЕЛЕМ. Истрага е отворена и против две лица кои учествувале во набавката на службениот „Мерцедес“ на екс-премиерот Никола Груевски кој државниот буџет го чинеше 572 илјади евра.
Фотографија: picture-alliance/dpa/J.-P. Strobel
14 фотографии1 | 14
ДВ: Доаѓате на функцијата во време кога состојбите во судството и во некои судови од ваши колеги е оценето како „владеење на хоасот“. Дали во овој момент тоа го сметате за отежнувачка околност или повеќе за предизвик?
Во моментот кога се пријавив, знаев дека претстои исклучително тежок период, во кој една добро обмислена активност на претседателот, и пред се, на Врховниот суд во целина, ќе може многу да придонесе за заздравување на состојбите во судството. Очекувам резултатите да ги видиме во блиска иднина, соодветно валоризирани во оценките кои ќе ни претстојат од Европската Комисија.
ДВ: На предлог на претседателот на Судскиот совет, врховниот судија Стојанче Рибарев е избран за в.д. претседател на Кривичниот суд, каде може да остане најмногу до една година. Како го оценувате овој избор, со оглед дека за функцијата конкурираа кандидати од судот, а привремено е избран кадар од повисок суд, кој не конкурирал?
За исклучително разумна ја сметам одлуката на Судскиот совет во овој момент да предложи судија од највисокиот суд. Кога го велам ова имам предвид две работи: личноста за која станува збор како авторитет, и неговото професионално искуство - во два мандата претседател на Апелациониот суд во Штип. Со изборот на судијата Рибарев за в.д. претседател, сметам дека во блиска иднина ќе се стабилизира состојбата за да може да се изврши редовен избор на претседател на Кривичниот суд. Не треба да се стравува од делегирање кадар од друг суд, и ова не е никаков исклучок. Таков случај имаше и во судовите во Куманово, Ресен... Предноста на Рибарев е што тој е искусен, а судиите во Кривичниот суд лично малку го познаваат, што е добра околност, бидејќи тоа ќе ја олесни комуникацијата меѓу нив и ќе елиминира евентуални анимозитети.
ДВ: Најголемите поларизации и опструкции во судството се случија во однос на предметите и барањата на СЈО. Каков ќе биде вашиот однос во професионалниот третман на надлежностите на оваа обвинителска институција?
Наша обврска е да ги почитуваме законите. За мене иСпецијалното јавно обвинителство, и Републичкото јавно обвинителство, и адвокатите, и обвинетите, се странки во процесот. Сите имаат исти права и сите ќе бидат подеднакво третирани.
ДВ: Во таа насока исклучително важна е транспарентноста и достапноста на сите податоци од интерес на јавноста.
Најавувам големо отворање на Врховниот суд кон јавноста и медиумите. Во последните години имаше подобрувања, но имам концепт за многу поактивен пристап во таа насока.