9-ти ноември е датум кој Германците ги потсетува на два важни настани и буди противречни емоции на вџашеност и радост - ноќта на погромот над Евреите во 1938 година и падот на Берлинскиот ѕид во 1989 година.
Фотографија: picture-alliance/dpa
Реклама
На 9-ти ноември се одбележува 21-годишнина од падот на Ѕидот во Берлин. Настан кој го промени светот. Неполна година подоцна, на 3-ти октомври 1990 година, Германија беше повторно обединета по 41 година поделба. Со пропаѓањето на втората диктатура на германско тло, со крајот на Германската Демократска Република, комплетно исчезна реалсоцијалистичкиот табор во Европа од политичката карта. Западно-источниот конфликт беше завршен. 9-ти ноември 1989 година беше историски ден за Германија и за Европа.
Датум со повеќе значења
Но, овој датум за Германците има повеќе значења. На овој ден, во 1918 година, социјалдемократот Филип Шајдеман ја прогласи Републиката од еден балкон на берлинскиот Рајхстаг. Тоа беше крај на монархијата на кралот Вилхелм Втори.
30 години обединета Германија: Што остана од Берлинскиот ѕид?
01:42
This browser does not support the video element.
„Работници и војници, бидете свесни за историското значење на овој ден. Се случи нечуено, пред нас стои голема и непрегледна работа. Се‘ за народот, се‘ преку народот. Не смее да се случи ништо што нема да биде достоинствено за работничкото движење. Бидете единствени, верни и одговорни. Монархијата е урната. Да живее новото, да живее Германската Република“!
Младата демократија во Германија од почеток се соочуваше со тешкотии, и левите и десните сакаа да ја снема што побргу.
Почеток на неславен период
На 9-ти ноември 1923 година во Минхен, во Фелдхернхале, вмаршираа националсоцијалистите. Нивен водач беше Адолф Хитлер, кој десет години подоцна сосем легално ја презеде власта во Германија и го втурна светот во најголемата катастрофа - Втората светска војна.
На патот дотаму Евреите во земјата беа дел по дел обесправувани, пред во 1942 година да бидат систематски уништувани. На 9-ти ноември 1938 година, значи пред почетокот на Втората светска војна, во целиот германски рајх гореа синагогите, еврејските продавници беа ограбени. Убиени беа околу сто Евреи, над 26 илјади беа одведени во концентрационен логор. Погромот цинично беше наречен „Кристална ноќ“. Тоа беше еден вид „генерална проба“ за холокаустот. Роберт Леј, шеф на националсоцијалистичкиот Народен фронт, беше дециден:
На 9-ти ноември 1938 година во целиот германски рајх гореа синагогите
„Евреите мора да паднат, тие ќе бидат и мора да бидат уништени. Тоа е наша света вера“.
Во историјата на судбоносни денови, овој 9-ти ноември 1938 година е најгрозоморниот. Поголем контраст кон 9-ти ноември 1989 година, падот на Ѕидот, е незамислив.
Берлин пред и по повторното обединување на Германија
Денеска кога Германија слави 31 години од повторното обединување, неодминлив е погледот кон главниот град- симболот на поделена Германија. Фото-прошетка низ Берлин: некогаш и сега.
Бранденбуршката порта
Бранденбуршката порта е една од најпознатите знаменитости на Берлин. Изградена во 1791 година, таа подоцна за време на поделбата на Германија, ја маркираше границата меѓу источен и западен Берлин. Таа се наоѓаше непосредно зад граничната линија во источниот дел на градот и беше затворена за посетители до есента 1989 година. Оттогаш плоштадот пред неа е полн со посетители.
Злогласниот затвор Хоеншенхаузен
Хоеншенхаузен служеше како централен истражен затвор на Германската Демократска Република до 1989 година. Тука беа затворани политичките затвореници кои се соочуваа со психолошка и физичка тортура. Тајниот затворски комплекс дури не се појавуваше на ниту една карта. По повторното обединување, Хоеншенхаузен конечно беше затворен и претворен во спомен-куќа отворена за посетители.
Берлинскиот ѕид
28 години, Берлинскиот ѕид го делеше градот на исток и запад. Многу луѓе загинаа обидувајќи се да пребегаат преку строго чуваните ѕидови долги 155 километри - точниот број на жртви не е познат. Галеријата Ист Сајд, најдолгото преостанато парче од Ѕидот, беше насликано од уметници од Германија и од странство годината кога се обедини земјата.
Од 1970 до 1991 година, колосот од црвен гранит висок 19 метри стоеше во населбата Фридрихшајн во источен Берлин. Тоа беше скапоцен камен на круната на плоштадот посветен на советскиот лидер Владимир Ленин. Но, по падот на Железната завеса, режимот падна, а статуата беше демонтирана. Денес, Плоштадот на Ленин, како што се нарекуваше некогаш, сега е Плоштад на Обединетите нации.
Од Палата на Републиката до Берлинскиот дворец
Во поранешната Германска Демократска Република, Палатата на Републиката претставуваше симбол на моќ. Откако ги отвори вратите во 1976 година, беше седиште на Народната комора и беше домаќин на различни политички конференции. Во 2006 година беше урната, бидејќи претставуваше закана поради азбестот во неа. Берлинскиот дворец во моментов е во изградба на истата локација.
Интершоповите на ГДР
„Интершоп“ беше истакнат синџир за малопродажба во ГДР, продавница во која не можеше да се плаќа со пари од ГДР, туку само со девизи. Како резултат, стоката во голема мерка беше недостапна за многу луѓе кои живееја на Исток. Првиот Интершоп се наоѓаше на станицата Фридрихштрасе во Источен Берлин (на сликата). Денес тој плоштад е популарен малопродажен центар со кафулиња и продавници за облека.
Детски игралишта
Ништо не го отсликува безгрижното детство како игралиштата. Овие метални конструкции можеле да се најдат на речиси секое игралиште во поранешниот Исток. Денес, тие обично се направени од јаже - па затоа не боли толку многу кога младите (и старите) ќе налетаат на нив додека играат. Повеќе слики од Берлин-некогаш и сега- може да се најдат на Фејсбук: #GermanyThenNow and #BerlinThenNow.
Интерхотел Метропол
13-катниот Интерхотел Метропол на улицата Фридрихштрасе беше отворен во 1977 година. Тој беше луксузен хотел, популарен меѓу деловните луѓе, дипломатите и познатите личности. Сепак, граѓаните на ГДР без можноста да плаќаат со девизи, можеа да му се восхитуваат само однадвор. Денес, луксузниот синџир на хотели Маритим се наоѓа тука и е достапен за сите посетители - се разбира, за соодветна цена.
Стоковна куќа KaДeВe
Стоковната куќа на Западот (Kaufhaus des Westens), накратко KaДeВe, е најпозната стоковна куќа во Германија. Втора по големина во Европа, по Херодс во Лондон. Луксузната продавница е отворена во 1907 година, го преживеа уништувањето за време на Втората светска војна и остана во западен Берлин во годините кога престолнината беше поделена. Денес е популарна и меѓу туристите и меѓу локалните жители.
9 фотографии1 | 9
Безгранична радост
„Лудост“, беше најчестиот збор ноќта кога за луѓето од ГДР неочекувано се отвори границата. Веќе со месеци претходно имаше протести против власта на источноберлинското Политбиро на државната партија СЕД, Партија за социјалистичко единство. Илјадници пребегаа преку Унгарија и западногерманските амбасади во источноевропските земји. Притисокот за олеснување на патувањата за сите граѓани на ГДР растеше од ден во ден. Но, на ова никој не сметаше - кога на една меѓународна прес-конференција во Источен Берлин беа најавени соодветните правила и дека „стапуваат веднаш во сила“, веќе немаше запирање. Илјадници се втурнаа кон граничните премини во поделениот Берлин. Радоста во вистинска смисла на зборот беше безгранична:
„Онаму каде пуштаа поединечно, сега ја отворија вратата. Така можевме да преминуваме без покажување документи, без контрола. Јас кај себе немав никаков документ“, се сеќава еден граѓанин.
По оваа ноќ немаше враќање кон старите времиња. Првата дупка во Берлинскиот ѕид го урна брзо целиот гнил систем. Четврт пат на 9-ти ноември се пишуваше германската историја, овојпат полна среќа. Неа не можеа да ја поматат ниту тешкотиите кои следеа по падот на Ѕидот и повторното обединување на Германија. Воспоставувањето внатрешно обединување трае имено многу подолго отколку прокламирањето на државното.
