Со години, Германија се сметаше за водечка светлина во Европа - и политички и економски моќна, со фигура како Ангела Меркел која беше во секој момент препознатлива на континентот и меѓународно.

Нејзиното повлекување, релативно нестабилната наследничка коалициска влада предводена од социјалдемократот Олаф Шолц и тешкото справување со економските турбуленции поради пандемијата на Ковид-19 ја затемнија ѕвездата на Германија во Европа.

Преку границата, Емануел Макрон - на кого не му се непознати сопствени внатрешни политички битки - изнедри како најважен национален лидер во Европа среде глобалните шокови предизвикани од втората администрација на Трамп и нејзиното непријателство кон традиционалните европски сојузници.

Промена на ликот на европското лидерство

Германија до моментов е сѐ уште без влада, но по постигнувањето на договор во средата (9 април, 2025) јасно е дека на власт ќе се врати таканаречената „Голема коалиција“, предводена од идниот канцелар Фридрих Мерц и неговите Демохристијани како и помалиот партнер, Социјалдемократите.

Но, додека овие етаблирани партии преговараат за условите на нивниот политички сојуз, најмоќната европска економија е заглавена со преодна влада среде баражот оган на царини на Трамп и тековниот конфликт меѓу Украина и Русија. Додека Макрон секогаш беше меѓу најпрепознатливите национални лидери во светот, тој е особено гласен среде сегашните превирања и удобно му е во улогите и на француски претседател и на европски амбасадор.

„Тој има европска порака и оваа порака е координирана, но на крајот, тој е претседател на Франција“, вели Гесине Вебер, соработник во германскиот Маршалов фонд специјализиран за европска безбедност. „Двете се секако меѓусебно поврзани, бидејќи повеќето европски интереси се и француски интереси и обратно.

Додека европските лидери размислуваат за зголемени трошоци за одбрана, па дури и за концепти за обединета одбрана, Макрон дури отиде дотаму што го врати на маса проширувањето на домашниот нуклеарен штит на Франција, на големо разочарување на Русија. Во другите области на надворешната политика, Макрон се обидува да ги унапреди европските интереси по француски линии. „Европа стана многу француска во последните пет години“, истакнува Вебер. По бавниот почеток, Макрон се стави во центарот на унапредувањето на интересите на континентот во Украина и, сега, во справувањето со прашањето за американските царини.

Неговиот мандат и претходна врска со Доналд Трамп, од првиот мандат на американскиот претседател, исто така, му обезбедуваат единствена позиција за комуникација со САД. „Тој беше првиот шеф на држава или влада меѓу Европејците кој можеше да воспостави - или повторно да воспостави - односи со Трамп.

Моментот на Макрон брзо привршува

Макрон е претседател во заминување, со оглед на правилото во Франција кое го ограничува претседателскиот мандат на два последователни мандати. Со следните избори закажани за 2027 година, остануваат само две години за Макрон да ја реализира својата визија за Франција и за Европа.

Јакоб Рос, експерт за француско-германски односи во Германскиот совет за надворешни односи, вели дека Франција е добро позиционирана да ја води Европа низ овој проблематичен период.

„Барем интелектуално, Французите сега се во многу добра позиција да го преземат водството“, вели Рос.

Рос го истакнува традиционалниот став на Франција за промовирање на размислувањето за нејзината улога - и за поголемо место на Европа во светот - автономно, наместо преку американско-центричен објектив.

Но, автономната перспектива на Франција не е доволна за таа да бара самостојно место како квази-лидер во Европа.

„Тие се во толку тешка позиција во однос на состојбата со нивниот национален долг, со многу малку простор за маневрирање во однос на проширување на националните буџети, вклучително и за одбраната“, вели Рос.

„Во однос на идеите, Макрон го презема водството и тоа го прави од 2017 година, а сега опкружувањето навистина ја фаворизира неговата позиција. Но, на Франција ѝ недостасува материјална основа за навистина да го изнесе тоа сама.“

Друга пречка за проевропската визија на Макрон е подемот на неговата поранешна евроскептична претседателска ривалка Марин Ле Пен, која се обидува да ја претвори неодамнешната пресуда со која ѝ се забранува да се кандидира во 2027 година во политички залет.

Прашања за единствен европски „лидер“

И Рос и Вебер велат дека единствена европска фигура слична на Меркел е помалку веројатна во проблематичниот период на влошување на односите со САД на запад, тековниот конфликт со Русија на исток и подемот на популистите и крајно десничарските партии дома.

Во услови на протекционистичката доктрина „Америка на прво место“ на Доналд Трамп и војната на континентот, зајакнувањето на традиционалните сојузи како „Е3“ триумвиратот Франција-Германија-Велика Британија може да биде најдобрата опција за Европејците, и француско-германското лидерство со друг моќен сојузник преку Ламанш.

„Сигурно е дека француско-германската динамика ќе остане силна во догледна иднина, барем во следните две години“, рече Рос.

„Французите знаат дека Макрон и неговиот проевропски став ќе бидат загрозени по 2027 година, со претседателски избори кои претстојат.

„[Тие] ќе се обидат да извршат притисок врз Германците да се преземат важни чекори пред 2027 година.“