Рускиот министер за одбрана Сергеј Шојгу изјави дека делумната мобилизација е завршена. Претходно, во четвртата недела од делумната мобилизација, која почна на 21. септември, рускиот претседател Владимир Путин најави дека таа наскоро ќе заврши. Но, не наведе точен датум. Во Москва центрите за регрутација во меѓувреме се затворени, но и натаму беа активни во многу региони од земјата. Според официјалните податоци, во руската војска требаше да бидат повикани 300.000 граѓани. Од нив, според зборовите на Путин, веќе се регрутирани 222.000.

Многу мажи кои се криеја од регрутација  од крајот на септември, во меѓувреме ја напуштија Русија. Како се чувствуваат сопругите кои останаа во Русија? Дојче веле разговараше со Дарја, Олга и Елена, чии имиња се променети од безбедносни причини.

Дарја 25 години: „Овде имате чувство дека сѐ гори“

Дарја од Чељабинск, во југоисточен Урал, донеодамна воопшто не се интересирала за политика: „Не можев да се натерам да дознаам што се лажни вести, а што е вистина.“ Војната ја сметала за катастрофа и се трудела да не размислува за неа. 

Но, кога почнала  делумната мобилизација,  се уплашила за својот маж Алексеј. Ги проучила законите и заедно со сопругот решиле тој да ја напушти земјата. Алексеј  заминал во Казахстан,  зашто таму можел да отиде без пасош, којшто тој го нема. Дарја ги извршила сите подготовки, ги средила документите, побарала стан за мажот и дознала кој граничен премин е најповолен.

Алексеј се водел од планот на својата жена и без проблеми ја преминал границата. Сега живее во главниот град на Казахстан, Астана и работи како фотограф. „Што се однесува на работата, контактите и перспективите, таму работите одат уште подобро отколку во Чељабинск“, вели Дарја, која работи во една ПР-агенција. Продолжила да му помага на мажот од далечина: преку интернет му порачала постелнина, решо за готвење, а му испратила и пакет со зимска облека.

Дарја во меѓувреме поднесла барање за пасош и сака наскоро да замине кај мажот, плашејќи се дека границите можат наскоро да се затворат: „Не сакам ни да помислам јас да останам овде, а тој таму. Многу е тешко и тажно. Имаме прекрасна врска, заедно сме од 2017. година.“ Во оваа ситуација, таа е среќна што уште немаат деца. Сега се грижи само за своите родители, кои живеат во Чељабинск.

„Тие се патриоти, не можам да ги преобратам, зашто и натаму мораат да живеат овде. Сите проблеми со кои се соочува мажот ми можат да се решат во Казахстан. Овде имате чувство дека сѐ гори“, вели Дарја.

Олга, 32 години: „Нашиот син уште не разбира каде е татко му“

Кога  Путин нареди делумна мобилизација,  Олга од Мурманск, на крајниот север, веднаш помислила дека работите нема тука да запрат и дека ќе бидат регрутирани сите военоспособни мажи. Затоа таа и нејзиниот сопруг Артјом решиле тој да ја напушти земјата.

Неговата фамилија не била задоволна, но не се мешала. Мајката на Артјом има куќа во Доњецката област и сака овој регион да стане руски, но со минимални жртви. А таткото на Артјом смета дека  неговиот син требало да отиде во војна.

Олга му помогнала на мажот во сите подготовки во Мурманск: „Моравме да разговараме со фамилијата и да собереме пари за пат.  Баравме билети, но ги немаше.  Артјом се спакува, го зеде ранецот, вреќа за спиење, топла долна облека, комплет за прва помош и храна.“

Артјом го напуштил Мурманск на 27. септември и два дена подоцна стигнал во Казахстан. Во текот на целото патување не било јасно дали Русија ги затвора своите граници. „Добро е што замина. Барем не се грижам дека ќе го фатат и ќе го регрутираат“, признава Олга. Нејзиниот маж сега има дозвола за престој во Казахстан. Живее во Алмати со други мажи со кои патувал и работи на отворање своја фирма.

Олга и Артјом имаат четиригодишен син. Прва разделба на подолго. Продолжуваат заеднички да ги носат важните одлуки, но сега преку месинџер. Поради лошите интернет врски во Казахастан, видео-повиците се ретко можни. Затоа снимаат видеа. „Нашиот син уште не разбира каде е татко му. Кога ги гледа снимките, плаче и сака да разговара со него. Му недостига татко му.'

Олга го продолжува својот вообичаен живот ккао воспитувачка: „Секојдневна рутина, без оглед на страшните вести.“ Од една страна, сака да отиде кај својот маж, но тешко ѝ е да се одрече од вообичаенот живот. „Со мажот ми разговаравме за продажба на станот, но не сум спремна. Не знам што треба да се случи за да напуштам сѐ и да заминам. Веројатно овде прво би морала да падне ракета, па тогаш веројатно веднаш би побегнала“, вели Олга.

Елена, 41 година: „Жените не можат да ја запрат војната“

Елена е психолог, живее во Архангелск, на северот од Русија. Кога почнала делумната мобилизација, таа и сопругот решиле тој и синот да побегнат во Ерменија. Синот бил пуштен од војска летоска и почнал да студира. „Тој би бил меѓу првите кои се мобилизираат.  Не сакам да го ризикувам животот и здравјето на својот син“,  вели Елена.

Кога избила војната, фирмата во која работел мажот ѝ преку интернет, се преселила во Ереван, па било јасно каде ќе побегне тој. Веќе на 24. септември заминале со синот на грузиската граница. Елена тие денови била некој вид „логистички центар“. „Претходно бев во некој вид депресија, но кога се навестија решенија, добив енергија.“

Нејзиниот сопруг и синот успеале да ја преминат границата за еден ден. Сега се во Ереван и се навикнуваат на ерменската кујна. Има проблеми со трансфер на пари и уште не е јасно како син ѝ ќе ги продолжи студиите на руски универзитет.

И покрај разделбата, на Елена сега ѝ е подобро: „Безбедни се. На нашето семејство не му се случуваат лоши работи, туку на нашата земја. Се спремаме на сѐ, но новите проблеми нема да нѐ скршат, уште повеќе ќе нѐ сплотат.“

На крајов од октомври сака да ги посети и да им однесе топла облека. Меѓутоа, уште не планира да им се придружи. Во Аргангелск е опшествено ангажирана и сака да работи тука што е можно подолго.

За  жените кои ги испраќаат своите мажи во војна,  Елена вели: „Тие мислат дека оваа војна е нешто како големата татковинска војна (Втората светска војна).“ Елена верува дека жените во Русија сега се во помала опасност од мажите: „Ние можеме да го заземеме местото на мажите и да донесуваме одлуки кои можат да ја променат политиката на земјата. Но, жените не можат да ја запрат војната.“