2023 веројатно беше најтоплата година досега. И новата 2024 година продолжува да носи нови екстреми.
Реклама
Трендот продолжува: истражувачите забележаа температурен рекорд десетти месец по ред. Просечната температура на воздухот во март изнесувала 14,14 степени. Затоплувањето на светските океани исто така напредува.
Март 2024 година е најтоплиот март досега, откако постојат податоци, со просечна температура минатиот месец за 1,68 степени повисока отколку во прединдустрискиот период од 1850 до 1900 година. Десетти месец по ред паѓаат глобалните температурни рекорди, објави Службата за климатски промени Коперник на Европската унија.
„Просечната температура во март изнесуваше 14,14 степени, што е за 0,73 степени повисока од просечната од 1991 до 2020 година и за 0,1 степен повисока од март 2016 година, кога беше поставен претходниот рекорд. Просечната глобална температура во последните 12 месеци, од април 2023 до март 2024 година, е највисока откако се мери“, објави Коперник.
Просечната температура во март во Европа била за 2,12 степени повисока од просечната од 1991 до 2020 година, а само 0,2 степени пониска од март 2014. Температурите биле најмногу над просекот во Северна Америка, на Гренланд, во источна Русија...
Кои се последиците од затоплувањето на морињата и океаните?
Поради промена на климата, брзо расте температурата на морињата, што има драматични последици за морските жители. Тоа предизвикува и зачестени временски екстреми, како урагани, поплави и шумски пожари.
Фотографија: NGDC
Почести и посилни урагани
Интензитетот на тропските невремиња е поврзан со површинската температура на океаните и морињата. Ураганите и тајфуните ќе траат се` подолго, во Северен Атлантик и Северен Пацифик ќе има повеќе урагани со уште поголема сила. И во досега поштедените региони ќе доаѓа до разорни бури.
Фотографија: AFP/Rammb/Noaa/Ho
Раст на морското ниво и бури со поплави
Морињата се загреваат како последица на зголемените температури на земјината атмосфера. Со тоа доаѓа до термичко ширење на водените маси, со што расте нивото на водата на морињата. Тоа ќе доведе до исчезнување на животниот простор и егзистенцијалната основа на бројни жители на крајбрежните населби.
Додека на одредени места ќе има обилни врнежи од дожд и поплави, екстремните временски услови во други места ќе предизвикуваат екстремни сушни периоди. Последица на тоа се сиромашни жетви и појава на шумски пожари. Сезоната на пожари на многу места ќе се пролонгира, а бројот на пожари драстично ќе се зголеми.
Фотографија: Reuters/AAP Image/D.
Поместувања во екосистемите
Преку затоплувањето на морињата доаѓа до поместувања кај популациите, а со тоа и кај морските екосистеми. Рибите и морските цицачи се придвижуваат кон северениот или јужниот пол, слично како и копнените животни. Популацијата на бакалар во Северно Море се осипува посилно отколку што е објасниво со прекумерен риболов. Посеверните рибарски региони можат да профитираат од овој развој.
Фотографија: by-nc-sa/Joachim S. Müller
Расте киселоста на морињата
Зголемената температура на морињата води до директно разградување на ЦО2 во површинските слоеви вода, ПХ вредноста на морската вода се намалува и таа станува „кисела“. Школките, морските ѕвезди, коралите, раковите и морските ежови ја губат способноста за градење на енкоскелетите. Затоа отпаѓаат како филтер за штетни материи, но и како храна за други морски жители.
Помалку планктон како храна
Со намалената ПХ вредност на водата, ситните алги можат да примаат помалку железо. Но, минералот му е потребен на планктонот за неговиот раст. Со оглед на тоа што многуте видови планктон градат исто така скелети, од водата со зголемена киселост се двојно погодени.
Фотографија: picture alliance / dpa
Намалување на содржината на кислород
Потоплата вода може да зачувува помалку кислород, па затоплувањето на морињата носи проширување на областите сиромашни со кислород. Во многу мориња уште сега постојат т.н смртни зони, во кои поради ниската количина кислород веќе не можат да живеат никакви животни.
Фотографија: picture-alliance/dpa/C. Schmidt
Експлозивно распространување на алги
Во топли, сиромашни со кислород води, алгите можат експлозивно да се размножуваат. Нивниот отров ги убива рибите и другите морски суштества. Веќе сега цели „теписи“ од алги ги загрозуваат на многу места рибарството и туризмот. Ова се слики од пред брегот на Чиле, каде црвените алги убиваат илјадници риби.
Фотографија: picture-alliance/AP Photo/F. Marquez
Обезбојување на коралите
Бели варовични скелети без живот. Коралите не ја губат само својата боја, туку и способноста за размножување. Колониите корали изумираат и не нудат заштита и храна, како и подлога за лов за бројни морски суштества.
Фотографија: picture-alliance/dpa/D. Naupold
Промена на морските струења
Доколку поради затоплувањето на морињата биде прекината северноатлатската морска струја, ќе дојде до силен студен бран во цела Западна и Северна Европа. Зашто, таа се грижи за постојана циркулација на морската вода, со тоа што водата од површината ја симнува во подлабоките, студени слоеви. Прекин им се заканува и на останатите морски струења.
Фотографија: NGDC
10 фотографии1 | 10
„Март 2024 година ја продолжи секвенцата на климатски рекорди и за температурата на воздухот и за температурата на океаните, со десетти месец по ред во кој паднаа рекорди. Просечната глобална температура е највисока досега, а во последните 12 месеци е 1,58 степени над прединдустриските нивоа. Запирањето на понатамошно затоплување бара брзо намалување на емисиите на гасови со ефект на стаклена градина“, напиша во соопштението Саманта Бурџис, заменик директор на Службата за климатски промени Коперник. Оваа служба инаку ја означи минатата 2023 година за веројатно најтопла година во историјата на човештвото.