Речиси една недела откако во Виена беа откажани трите концерти на поп-дивата Тејлор Свифт, медиумите во Австрија се уште ги бараат причините за радикализацијата на 19-годишниот Беран А., чии родители по потекло се од гостиварско.

Весникот Стандард пишува дека во гостиварската приградска населба Питарница, луѓето внимателно реагираат кога станува збор за семејството на 19-годишниот Беран А., кој доаѓа од оваа област. Локалните жители се шокирани и засрамени што млад човек чие семејство е од нивниот крај е осомничен дека планирал терористички напад, и не сакаат да зборуваат јавно.

Беран А. како дете често бил во татковината на своите родители, но во последно време многу ретко. Неговите родители се религиозни, но секако не радикални, велат локалните жители. Многу семејства во регионот се силно патријархални и конзервативни.

Регрутиран од Исламската држава  

Стандард пишува дека семејството на Беран А., како и десетици илјади други семејства, се преселиле од Балканот во Австрија во последните децении бидејќи сакале да избегаат од невработеноста и лошите услови за живот.
„Планот бил децата да имаат подобар живот. Фактот дека едно од овие деца сакало да изврши терористички напад во нивната нова татковина изгледа парадоксално. Но, со оглед на фактот дека напаѓачот кој уби четири лица и повреди 20 други во Виена во 2020 година, исто така потекнува од албанско семејство од Северна Македонија и, како и Беран А., можеби бил регрутиран од „Исламска држава“, веднаш води до прашањето: дали младите мажи чии семејства потекнуваат од регионот се особено ранливи на радикалниот исламизам. Притоа, треба да се напомене дека и семејството на една од жртвите на терористичкиот напад во Виена исто така потекнува од Северна Македонија“, наведува Стандард.

Австрискиот весник пишува дека во последните години, млади мажи од Северна Македонија беа регрутирани од терористички организации, а некои поради тоа беа осудени на затворски казни. Но, откако терористичката организација Исламска држава беше елиминирана во Сирија и Ирак, бројката опадна. 

„Но, идеологијата и натаму е активна и најчесто доаѓа од Иран, Ирак или Сирија. Експертот за безбедност и кривично право, Митасин Беќири, кој и самиот живее во Гостивар, за Стандард вели дека е можно Беран А. да бил радикализиран од групи и организации кои дејствуваат на Балканот. „Радикалните младински групи се лоцирани во Скопје, Тетово, Гостивар и Дебар“, објаснува Беќири. Тој бара исламските свештеници да ја исполнат својата должност и да го спречат овој негативен феномен и да не го поддржуваат или промовираат екстремистичкиот радикализам“, пишува Стандард.  

Радикализација на интернет  

Пропагандата на салафистичко-џихадистичките групи во Северна Македонија, која е претежно достапна на албански јазик, е насочена кон машкото албанско муслиманско малцинство. Некои од нив сега го адаптираа својот екстремистички јазик за да избегнат да биде класифициран како говор на омраза. 

Во студија на оваа тема од октомври 2023 година, авторите Бледар Фета и Јанис Армаколас заклучуваат дека онлајн просторот, особено социјалните медиуми, се главниот ризик за радикализација во Северна Македонија. Проповедите, учењата и изјавите на радикалните имами се преведуваат на локалните јазици и се постираат на социјалните мрежи. На интернет дури се користат игри за радикализирање на младите, но најрадикалните пораки може да се најдат во затворените групи на Фејсбук и Телеграм.

Интересно е што некои групи конкретно се обидуваат да им се обратат на децата од балканската дијаспора кои живеат во Централна или Западна Европа. Радикалните исламисти „се фокусираат на идентификување на ранливи млади муслимани кои доживеале етнички конфликт, економска нееднаквост, разочарување од локалната политика или фрустрација од западната интеграција. Овие популации се примарна цел на радикалната исламистичка пропаганда која наводно ги штити муслиманите од дискриминација и неправда на Западот“, се вели во студијата. 

Истрагата во Австрија ќе треба да утврди дали Беран А. бил радикализиран од групи од Австрија или од Балканот, заклучува австрискиот весник Стандард.