Ова е крај на болниот период за Грција што доведе до економска стагнација и поделба во општеството, изјави премиерот Мицотакис. По 12 години, земјата од денеска повеќе не е под финансиски надзор на Европската унија.
Европската унија повеќе од една деценија ја помагаше длабоко задолжената Грција да излезе од кризатаФотографија: picture-alliance/AP Photo/Giannakouris
Реклама
По дванаесет години надзор од страна на Европската комисија дојде „историски ден за Грција и за Грците“, кои вртат нова страница, соопшти денеска премиерот Кирјакос Мицотакис.
„Се затвора 12 годишниот циклус кој им донесе болка на грчките жители, ја забави економијата и го подели општеството“, рече козервативниот премиер. „Пред нас е нов хоризонт на раст, единство и на просперитет“, додаде Мицотакис.
Грчката влада во 2010 година, во момент на тешка финансиска состојба во земјата, се обрати за помош на ЕУ, Европската централна банка и на Меѓународниот монетарен фонд.
Грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис вети подобри денови за ГрцијаФотографија: Eurokinissi/ANE/picture alliance
Таканаречената „тројка“ во три наврати ја кредитираше Грција со 289 милијарди евра, барајќи притоа мерки на штедење за се подобрат јавните финансии и ја наполни државната благајна.
Атина ги намали пензиите и платите, го зголеми данокот, запре вработувања во јавната администрација, ги намали буџетите на администрациите, болниците и на јавните органи.
Третиот круг помош заврши во 2018 година, но Европската комисија тогаш започна засилен мониторинг на грчката економија за да го контролира спроведувањето на реформите.
Атина, исто така, се обврза до исплаќање на долгот да го одржува буџетски суфицит од 3,5 отсто.
„Грција денеска е една поинаква земја“, рече Мицотакис. „Имаме силен раст и значителен пад на невработеноста од 3 насто од минатата и 5 отсто од 2019 година.“
Куса историја на грчката должничка драма
Грција со години се мачеше со огромниот долг. Од референдумите за ЕУ и пакетот помош од ММФ до подемот на крајната левица - ДВ прави пресек на клучните моменти од кризата и начинот на кој Атина излегува од неа
Фотографија: picture-alliance/AP/P. Giannakouris
Почеток на кризата
Како последица на светската економска криза, тогашниот грчки премиер Јоргос Папандреу во 2009 откри дека буџетскиот дефицит надминал 12 проценти, двојно повеќе од проектираното. Подоцна достигна и 15 проценти, далеку над границата на ЕУ од 3 проценти. Откритието ги поттикна рејтинг агенциите да го спуштат статусот на Грција, поради што Атина имаше проблем да се задолжува.
Фотографија: Getty Images/AFP/A. Messinis
Нереди поради мерките за штедење
Во обид да ѝ помогнат на Атина, ЕУ и ММФ се согласија да ја спасат Грција во 2010. Програмата предвидуваше мерки за штедење за кратење на буџетскиот дефицит, чекор кој многу Грци не го прифаќаа. Започнаа протести и демонстрации низ целата земја кои често завршуваа со судири со полицијата. Масовните протести кои започнаа во 2011 траеја со години.
Фотографија: picture alliance/AP/E. Morenatti
Подемот на периферните партии
Гневни поради растечката невработеност и сиромаштија, мнозинството Грци во 2012 година гласаа за периферни партии кои се спротивставуваа на штедењето и мерките за помош. Откако првите избори не донесоа јасен победник, се одржаа уште едни. На нив победи конзервативната Нова демократија. Партијата ја прифати програмата за штедење.
Во 2015, Грците ѝ дадоа на левичарската Сириза мандат да формира влада на вонредни избори, по што Атина влезе во судир со Брисел. Во јуни, премиерот Ципрас најави референдум за програмата на ЕУ. На 30 јуни, Грција стана првата развиена економија во светот која не успеа да плати долг кон ММФ. Атина наметна контроли за да го спречи бегството на капитал од земјата.
Фотографија: picture-alliance/AP/D. Ochoa de Olza
Пресвртна точка
Референдумот заврши со отфрлање на условите на ЕУ, откако 61 отсто од граѓаните гласаа против новата програма за спас. Но, тоа не ја спречи владата на Ципрас да ги прифати условите на Брисел, поради што оставка поднесе министерот за финансии Јанис Варуфакис. Тоа ѝ овозможи на Грција да избегне излегување од еврозоната и да добие помош во износ од 86 милијарди евра.
Како дел од програмата за спас од 2015, Грција усвои економски реформи кои вклучуваа намалување на јавната потрошувачка и приватизација на државните фирми. Две години подоцна, ММФ побара од Брисел да ги олесни условите и да усвои отпишување на долговите. За Грција да ги исполни условите, Ципрас се согласи да ги прошири даночните и пензиските реформи.
Фотографија: picture-alliance/dpa/CTK/P. Svancara
Крај на една ера?
Во август 2018, Грција официјално ја напушти програмата за штедење, а претставници на ЕУ тоа го нарекоа „почеток на ново поглавје“. Комесарот Пјер Московиси изјави дека Грците „можеби не чувствуваат подобрување“, но ЕУ ќе продолжи „да работи со вас и за вас“. Но, со високата невработеност и огромната сиромаштија, многумина се сомневаат дека ова е навистина крајот на кризата.
Фотографија: picture-alliance/AP/P. Giannakouris
7 фотографии1 | 7
Европската комисија годинава предвидува раст од 3 насто на БДП, додека еврозоната во просек ќе расте 2,6 отсто.
Невработеноста во Грција и натаму е една од највисоките во еврозоната, минималната плата е најниска, а јаниот долг од 180 насто и натаму претставува товар за економијата.
