Шефовите на држави и влади одржаа „стратешка дебата“ за миграциската политика. Така се вели во завршната декларација на самитот во Брисел објавена вечерта. Дебатата за заострување на политиките за азил и депортација траеше многу часови, а ништо конкретно не беше решено. „Европскиот совет повторно ќе го разгледа прашањето“, е последната реченица во декларацијата за миграција.

Темата всушност треба итно да се реши, изјави сојузниот канцелар на Австрија, Карл Нехамер. 17 од 27 влади во ЕУ уште во мај повикаа на  заострување на миграциската политика.  По европските избори и изборите во некои земји во кои беа успешни десничарските популистички до десничарски радикални партии, угледот на демократијата е доведен во прашање, предупреди Нехамер. Во  миграциската политика, ЕУ  мора „да покаже дека регулаторната моќ на демократијата функционира“. Многу луѓе во ЕУ се на мислење дека има премногу мигранти кои престојуваат во ЕУ без да имаат право на азил или статус на бегалци. Во Австрија, десничарската екстремистичка Партија на слободата стана најсилна сила во парламентот. Канцеларот Нехамер е демохристијанин и се обидува да формира владина коалиција против Слободарската партија на Австрија.

Целта е доаѓање на помалку мигранти

Повеќето влади на ЕУ се согласуваат дека бројот на пристигнати мигранти мора да продолжи да опаѓа и дека повеќе луѓе кои треба да ја напуштат земјата мора да бидат депортирани во транзитните земји и земјите на потекло. Германскиот канцелар Олаф Шолц (СПД) се согласува со овие цели и ги пофали зголемените  гранични контроли на германските граници,  од кои сите се внатрешни граници во рамките на ЕУ, како успешен рецепт. Луксембуршкиот премиер Лук Фриден ги критикува овие гранични контроли бидејќи тие всушност треба да бидат апсолутни исклучоци. Сепак, Фриден го разбира  германскиот потег  сѐ додека надворешните граници на ЕУ не се соодветно заштитени и се можни премногу неовластени влезови.

Според агенцијата за заштита на границите Фронтекс, споредено со претходната година, неовластените влезови во ЕУ се намалени за околу 42 отсто на 144.000 оваа година. Ова е успех на миграциската политика. Но, тоа не е доволно, вели канцеларот Олаф Шолц. „Мораме да им понудиме заштита на оние на кои им е потребна заштита. Но, не може секој да дојде. Мора да важат нашите правила во поглед на тоа кој смее да дојде“, вели Шолц.

Побрзи реформи

Сојузната влада на Германија и 16 други земји-членки бараат побрзо спроведување на договорените реформи во процедурите за азил во ЕУ. Како што се договорија земјите-членки пролетоска, тие треба да стапат на сила до средината на 2026 година. Сега работите треба да се забрзаат. Сепак, не е јасно дали процедурите за азил за апликантите со мала перспектива може да се процесираат побрзо директно на надворешните граници од планираното. За да го направат ова, Италија и Грција ќе треба да подигнат кампови со капацитет до 30.000 места на нивните надворешни граници на ЕУ. Унгарија го отфрла целиот миграциски пакт на ЕУ и под никакви околности не сака да прифаќа баратели на азил од земјите каде тие прво влегле, односно главно Грција, Италија и Шпанија.

Процедури надвор од ЕУ?

Новата десничарска популистичка влада во Холандија би сакала процедурите за азил да се одвиваат целосно надвор од ЕУ. Премиерот Дик Шоф ​​ја спомена африканската земја Уганда како потенцијална земја која би ги прифаќала барателите на азил од Холандија. Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ги истакна „иновативните размислувања“ и центрите за депортација како можност во писмо до учесниците на самитот.

Предлогот не е нов. Уште во 2018 година, на предлог на Австрија, Комисијата на ЕУ предложи т.н. бродски платформи за мигрантите кои доаѓаат преку Средоземното Море. Размислувањата не одеа подалеку од концепт-документот бидејќи не беше пронајдена земја што би сакала да ги реализира овие затворени кампови. Поранешната членка на ЕУ, Велика Британија залудно се обидуваше да формира центар за азил во Руанда и трајно да ги смести луѓето кои имаат право на азил таму. Овој модел на Руанда не успеа поради правни пречки и беше ставен во мирување од лабуристичката влада во Лондон. „Оваа идеја со моделот од Руанда беше прилично глупава“, се потсмеваше ирскиот премиер Сајмон Харис во Брисел. Според него, тоа во никој случај не е модел за политика за азил на ЕУ.

Некои би можеле да ја земат предвид дислоцираната процедура за азил што десничарско екстремистичката италијанска премиерка Џорџа Мелони сега ја воспостави во земјата кандидат за членство во ЕУ, Албанија. Концептот на Мелони е барањата за азил на бегалци со брод, да бидат водени во затворен камп во согласност со италијанскиот закон. За разлика од моделот на Руанда, успешните баратели на азил добиваат дозвола за влез во Италија. Одбиените баратели на азил треба да бидат депортирани директно од Албанија. Доколку ова не успее, и овие луѓе ќе бидат донесени од Албанија во Италија. На маргините на самитот на ЕУ, Џорџа Мелони ги покани колегите на презентација на нејзиниот проект. За албанскиот модел  се заинтересирани Данска, Холандија и Чешка. Шеснаесет лица пристигнаа во италијанскиот камп во Албанија, а таму можат да се сместат најмногу 3.000.

Шолц: „Капките“ не се решение

На самитот на ЕУ, германскиот канцелар Олаф Шолц го отфрли преместувањето на процедурите за азил и амбициозните планови за Албанија, Руанда или Уганда. „Јасно е дека концептите што претставуваат мали ’капки’ не се решение за голема земја како Германија“, рече Шолц, посочувајќи дека Германија минатата година забележала 300.000 барања за азил. Канцеларот би се потпрел на повеќе директни отфрлања на германските граници. Како и многу други шефови на држави и влади, тој ја поздравува намерата на Комисијата на ЕУ да развие построги правила за враќање и депортација на луѓето кои немаат или нема да добијат дозвола за престој.

Откажувањата нема да се прифаќаат

Полскиот премиер Доналд Туск пред самитот предизвика бурни реакции, бидејќи најави дека сака привремено целосно да го суспендира правото на азил. Ова најверојатно би било кршење на европското и меѓународното право. Туск во Брисел малку ја релативизираше својата најава со тоа што јасно стави до знаење дека треба да има одбивање само на насилни баратели на азил ако Русија и Белорусија масовно ги донесат на границата. Оваа година, на источната граница на Полска беа регистрирани околу 28.000 обиди за илегален влез. Нема планови за отстапување од заедничката политика на ЕУ за азил, таканаречени откажувања како што побараа  Холандија и Унгарија, изјави канцеларот Шолц по советувањата.