Што понатаму со Хамас? Според планот на Доналд Трамп, милицијата во палестинскиот Појас Газа треба целосно да се разоружа. Но, тоа сè уште не се случи. Според извештаите на израелските медиуми, како што е весникот Џерусалим пост, милитантно-исламистичката организација води жестоки битки против сопернички групи. Најмалку 32 лица наводно биле убиени во тие борби. На социјалните мрежи кружат и видеа на кои наводно се гледа како Хамас егзекутира или мачи наводни соработници на Израел. Оваа група е класифицирана како терористичка организација во Германија, Европската Унија, САД и во некои други земји.

Се чини дека во моментов е отворено прашањето дали ќе биде успешно да се разоружа Хамас. Американскиот претседател Трамп даде контрадикторни изјави. „Практично целиот регион го одобри планот за итна демилитаризација на Газа, за разоружување на Хамас и повеќе да не ја загрозува безбедноста на Израел на кој било начин“, рече тој во својот говор пред Кнесетот, израелскиот парламент. Меѓутоа, на летот за Израел, тој рече дека неговата влада му дозволила на Хамас привремено повторно да се вооружи. Хамас, како што рече, се обидува да воспостави ред по месеци војна. 

„Јасна порака“

Фактот дека Хамас покажува присуство веднаш по повлекувањето на Израел и испраќањето вооружени сили во градот Газа е „јасна порака“, вели Шимон Волфганг Фукс, исламолог на Еврејскиот универзитет во Ерусалим. „Хамас недвосмислено сигнализира дека во никој случај не исчезнал од Појасот Газа. Напротив, продолжува да тврди дека има улога таму.“

Разоружувањето на Хамас ќе трае долго, сугерира анализата на американскиот тинк-тенк Атлантски Сојуз. Додека Хамас продолжува да постои - без разлика дали како вооружена група, политичко движење или само како идеја - постои значителен ризик дека ќе го врати своето влијание во Појасот Газа за да ги оствари своите интереси, се вели во анализата. Тоа се чини дека е случај сега.

Оружјето како гаранција за опстанок

Хамас всушност го смета своето оружје за гаранција за опстанок, воено, политички и симболично, вели Симон Енгелкес, раководител на канцеларијата на Фондацијата Конрад Аденауер во Рамала. „Без конкретни политички контрамерки, тие веројатно нема да се согласат на таков чекор. 'Безбедносните гаранции' на американскиот претседател Трамп дека војната во Појасот Газа нема да продолжи како резултат на договорот за прекин на огнот нема да бидат доволни во овој момент.“ 

Дури и ако воените структури на Хамас беа значително ослабени за време на војната, нивните мрежи, како и нивното видливо присуство во Газа, останаа недопрени, додаде Енгелкес. „Тоа ја обезбедува и нивната политичка способност да преживеат на краток и среден рок.“

Кој е одговорен за безбедноста во Појасот Газа?

Целосното разоружување на Хамас ќе биде тешко и бидејќи внатрешната безбедност на Појасот Газа беше во нивни раце до 7 октомври 2023 година, денот на нападот врз Израел. Откако ја презедоа територијата во 2007 година, тие беа одговорни за полицијата и внатрешната безбедност, како и за судството и правосудството.

Отворено прашање е кој ќе ги организира тие задачи во иднина. Иако Египет и Јордан објавија дека во моментов подготвуваат до 5.000 припадници на безбедносните сили за идна мисија во Појасот Газа. Полициските власти на Палестинската самоуправа, исто така, треба да бидат вклучени во тоа.

Токму ова би можело да стане проблем, вели исламологот Фухс. „Можно е Израел да стави вето на тие локални сили“. Бидејќи владата во Ерусалим сака Автономната администрација да нема никаква улога во Газа. Дотолку повеќе, тие имаат за цел да им забранат на сите сили што имаат каква било врска со владата во Рамала. „Во таа смисла, сосема е отворено како ќе се постигне договор за ова прашање - а потоа и во чии раце треба да поминат надлежните безбедносни служби“.

Предупредување од натамошна закана

Сепак, многу земји сакаат Хамас да не биде одговорен за Газа. Така францускиот претседател Емануел Макрон предупреди од постојаната закана од милицијата. „Терористичка група со илјадници борци, тунели и такво оружје не може да се уништи преку ноќ“, рече Макрон откако го потврди прекинот на огнот во египетскиот Шарм ел Шеик. Британскиот премиер Кир Стармер, исто така, рече дека неговата земја е подготвена да помогне во разоружувањето на Хамас. А германската влада е против понатамошното политичко присуство на Хамас. 

Вистинскиот конфликт допрва доаѓа, вели Сајмон Енгелкес. „Не станува збор само за оружје, туку за политичка контрола и легитимитет: Кој ќе зборува во име на Газа во иднина - и со каков авторитет?“

Можни опасности и во Европа

Сепак, ризично е да се игнорираат интересите на Хамас, предупреди Мартин Јегер, претседател на Германската сојузна разузнавачка служба - БНД, на сослушување во германскиот Бундестаг . Доколку Хамас не биде вклучен во преодната администрација во Газа, биде протеран од Газа или принуден да се врати во илегала, постои „многу реален ризик“ да стане активен надвор од Газа. „Тоа, секако, би влијаело на арапскиот свет, но секако и на Европа“.

На долг рок, се согласуваат набљудувачите, исто така ќе биде клучно да им се овозможи на Палестинците да живеат достоинствен живот. Доколку ова не се случи, насилството би можело, во одреден момент, повторно да се разгори.