Извештај за климата во Европа: невидена жештина и суша
ЖА / агенции | АРД
20 април 2023
Високи температури, суша, повлекување на глечерите – 2022 била година на рекорди во Европа. Тоа го покажува извештајот на европската служба за следење на климата, „Коперник“.
Реклама
Стариот континент во минатата година го доживеал најтоплото лето од кога се регистрираат метеоролошките податоци. Просечните температури во Европа достигнале нови максимуми. Тоа произлегува од годишниот извештај на европската служба за посматрање на климата „Коперник“, кој овој четврток е објавен во Бон.
Според тој извештај, Европа не само што доживеала најтопло лето од почетокот на метеоролошките мерења, туку тоа била и втора најтопла година во целина. Рекорди се забележани и во сончевото зрачење, повлекувањето на глечерите на Алпите и бројот на денови со екстремни горештини во земјите од јужна Европа. Истовремено, шумските пожари ослободиле повеќе јаглероден диоксид отколку во последните 15 години.
Алармантни промени
Според зборовите на научниците, летото било за 1,4 степени Целзиусови потопло од десетгодишниот просек во периодот од 1991 до 2020 година, а просечната годишна температура била за 0,9 степени над средната температура во тој период. Просечната температура во последните пет години во Европа е за 2,2 степени повисока отколку што била во прединдустрискиот период 1850-1900 година.
Севкупно, според студијата, температурите во Европа растат двојно побрзо од нивната глобална средна висина на било кој друг континент. Карло Буонтемпо, директор на „Коперник“ одговорен за темата климатски промени, оценува дека станува збор за алармантни промени, укажувајќи притоа на топлотните бранови на Медитеранот и температурните рекорди во Грција.
Светот шокиран од убиствените екстремни временски прилики
Германија, Канада, Кина - драматичните слики кои се последица на екстремното време доминираат во последните недели. Дали за тоа е одговорна климатската криза?
Фотографија: AFP/Getty Images
Поројни дождови и поплави во Европа
Досега невидените поплави предизвикани од дводневни обилни врнежи дожд, колку што обично паѓаат во два месеци, во Германија и Белгија однесоа најмалку 209 човечки животи. Реките во средината на јули се претворија во надојдени буици и уништија села и објекти стари со векови. Обновата на куќите, фирмите и инфраструктурата, според проценките, ќе чини повеќе милијарди евра.
Фотографија: Thomas Lohnes/Getty Images
Екстремно поројни дождови
И делови од Индија и од Кина се погодени од рекордни поплави, дојде до излевање на акумулации и одводни канали. Научниците предвидоа дека промената на климата ќе доведе до зачестени и пообилни врнежи од дожд - загреаниот и потопол воздух апсорбира повеќе вода, што води до повеќе дождови.
Фотографија: AFP/Getty Images
Поплави во централна Кина
Повеќедневните непрекинати дождови на крајот на јули предизвикаа катастрофални поплави во централнокинеската провинција Хенан. Повеќе луѓе ги загубија животите, стотици илјади мораа да ги напуштат домовите. Во провинцијата Женгџоу бројни патници останаа заглавени во метрото поплавено од водата. Областите во провинцијата се уште потешко погодени.
Фотографија: Courtesy of Weibo user merakiZz/AFP
Рекордни жештини во САД и во Канада
Неподносливата горештина е сѐ почеста, како на крајот на јули во американските сојузни држави Вашингтон, Орегон и канадската провинција Британска Колумбија. Врелиот воздух „заробен“ под антициклонски фронт доведе до екстремно време и стотици смртни случаи. Во селото Литон беше измерена рекордна температура од 49,6 степени Целзиусови, а во следниот ден селото до темели настрада во пожар.
Фотографија: Ted S. Warren/AP/picture alliance
Шумските пожари доведуваат до невреме
Бранот жештина можеби е на заминување, но сушата поттикнува шумски пожари. Огнената стихија во Орегон е толкава што самата предизвикува невреме, а чадот се разнесува дури до Њујорк. Неодамна објавена студија тврди дека ваквите временски услови би „биле практично невозможни“ да не се климатските промени предизвикани од човекот.
Фотографија: National Wildfire Coordinating Group/Inciweb/ZUMA Wire/picture alliance
Дали Амазонската област е стигната до клучна точка?
Во јужниот дел на централен Бразил владее најтешката суша во последните 100 години. Со неа расте и ризикот од пожари и натамошно уништување на Амазонската прашума. Научниците неодамна соопштија дека голем дел од југоисточните шумски области во Амазон наместо да апсорбираат ЦО2 како порано, поради континуираното уништување сега испуштаат штетни гасови. Наскоро може да дојде до пресвртна точка.
Фотографија: Andre Penner/AP Photo/picture alliance
На работ на изгладнување
Во Мадагаскар, по години безмилосна суша, од глад се загрозени преку 1,4 милиони луѓе. Некои се принудени да јадат сирови кактуси, диви растенија и скакулци. Бидејќи не беа регистрирани природни катастрофи или политички конфликти, гладот таму се смета за прв во поновата историја предизвикан единствено од климатските промени.
Досега незабележаните поплави во северна Европа ја зафатија и Велика Британија: откако во еден единствен ден наврна количина дожд колку за еден месец, делови од Лондон, подземни постојки на метрото и улици се најдоа под вода. Поплавите се доказ дека „опасностите од промената на климата ни се приближуваат и нам“, изјави лондонскиот градоначалник Садик Кан.
Фотографија: Justin Tallis/AFP/Getty Images
Грција се бори со пожари
Додека земјите во северна Европа се под вода, оние на југот, како Грција, се зафатени од повеќе топлотни бранови уште од почетокот на летото. Во првата недела од јули температирите се искачија над 43 степени Целзиусови. Туристичките атракции, како Акропол, преку ден се затворени, додека околу Солун беснееја шумски пожари. Во акција на гаснење на огнот беа и хеликоптери.
Фотографија: Sakis Mitrolidis/AFP/Getty Images
Шумски пожари и на Сардинија
Шумски пожари од досега незабележани размери го опустошија централно-западниот дел од островот, истакна гувернерот Кристијан Салинас: „Досега во прав и пепел се претворени 20.000 хектари шума, кои беа синоним за вековната еколошка историја на нашиот остров“. Околу 1200 луѓе се евакуирани од и натаму загрозениот регион.
Фотографија: Vigili del Fuoco/REUTERS
10 фотографии1 | 10
Посебно изразена суша во Европа
Експертите истакнуваат дека сушата во Европа е посебно упадлива. Во текот на зимата 2021-2022, но и во пролетта и летото 2022 година, имало многу помали врнежи, а во мај 2022 година имало помалку врнежи отколку било кога порано во овој месец. Заедно со топлотните бранови, тоа меѓу другото влијаело и на земјоделството, речната пловидба и енергетската индустрија. Во Алпите се истопиле пет кубни метри од глечерите.
Според извештајот, регионот околу Северниот пол исто така доживеал драстични промени, Арктикот затоа се загрева побрзо од остатокот на планетата. На Гренланд температурите во септември биле осум степени повисоки од обично, што е нов рекорд, а тоа и три различни топлотни бранови предизвикале топење на ледената покривка која е досега без преседан.