Безредија во Велика Британија. Претседателски избори во Венецуела. Ставот на Германија кон екстремно десничарската партија Алтернатива за Германија (АфД). Тоа се само три неодамнешни примери каде милијардерот Илон Маск се впушта во политички дискусии во други земји, далеку од неговиот дом во Тексас.

Додека САД се подготвуваат да изберат нов претседател во ноември, Маск не ја користи својата платформа Х само за да ја поддржи кандидатурата на Доналд Трамп. Најбогатиот човек на светот, исто така, често коментира за политички прашања во други земји пред своите повеќе од 193 милиони следбеници на X, често покажувајќи ограничено разбирање за ситуацијата на теренот.

„Илон Маск носи сè освен информации, информативни позиции на дискусиите овде во Европа. Тоа не е изненадување, имајќи предвид дека тој живее во САД и првенствено комуницира со американската публика“, вели Јан Филип Албрехт, претседател на фондацијата Хајнрих Бел, која е блиска до германската партија на Зелените.

Маск се осврнува на широк спектар на прашања во неговите онлајн објави, а неговите коментари имаат тенденција да следат слична шема. Милијардерот често го осудува она што го гледа како левичарски идеали и тенденции кои, според него, придонесуваат за деградација на општеството.

„Маск се движи во многу специфичен балон на ултра-либертански и десничарско-популистички, реакционерни гласови“, вели Албрехт, поранешен сојузен министер и самиот член на германската владејачка партија Зелени „Тој ги добива повеќето информации од тие кругови и тоа често завршува со ширење дезинформации и митови за заговори. Со оглед на неговиот досег, а особено досегот на неговата платформа, тоа е многу алармантно“, смета Албрехт. 

Растечкото богатство и политичко влијание на Маск

Од основањето на својата прва фирма во средината на 1990-тите, Маск, претприемач роден во Јужна Африка, изгради низа успешни бизниси, собирајќи богатство проценето на повеќе од 209 милијарди долари. Во текот на изминатата деценија, неговото вклучување во потфати како што се воздухопловната компанија СпејсЕкс и нејзината сателитска експозитура Старлинк, исто така, му помогна да стекне уште поголемо политичко влијание.

Меѓутоа, никаде не е поочигледна амбицијата на Маск да влезе во политиката како на социјалната мрежа Х. Во 2022 година ја купи платформата позната како Твитер и оттогаш на неа е воспоставен цел систем на десничарски креатори на содржини. Во исто време, X се здоби со популарност меѓу десничарските корисници, според студијата од 2024 година на вашингтонскиот тинк-тенк „Пју Рисрч центар“. Самиот Маск објавува и споделува неколку објави дневно - од мемиња, преку објави на неговите компании, до чести коментари на политички теми.

Тој долго време се сметаше за идеолошки неопределен, но „откога ја презеде платформата, Маск отворено поддржуваше повеќе десничарски ставови и десничарски политичари“, вели Метју Фачијани, социолог од Универзитетот во Нотр Дам, кој ги проучува социјалните медиуми и политичката поларизација и вели дека онлајн активностите на Маск сугерираат оти милијардерот „конзумира значителна количина десничарска содржина на неговата платформа“. „Многу луѓе паѓаат во сопствениот балон на социјалните мрежи, а Илон Маск се чини дека не се разликува од нив по ништо, освен по неговото огромно богатство и влијание“, изјави Фачијани за ДВ.

Исмејување на светските лидери

Желбата на милијардерот да се вклучи во политичката дебата не сопира пред националните граници. На почетокот на август, тој се судри со британската влада кога на X оцени оти „граѓанска војна е неизбежна“ во Обединетото Кралство, по нападите врз џамии и хотели низ целата земја во кои се сместени баратели на азил.

Откако портпаролот на британската влада ги отфрли неговите коментари, посочувајќи дека изјавите на Маск „немаат оправдување“, сопственикот на „Икс“ ги удвои своите напади и го нарече британскиот премиер Кир Стармер „двоен Кир“. обвинувајќи го за двојни аршини, што е очигледно референца на наративот што кружи во десничарските кругови, дека британската полиција построго постапувала со екстремно десничарските бели бунтовници отколку со малцинствата.

Пред да ја коментира ситуацијата во Велика Британија, пак, Маск влезе во жестока расправија со претседателот на Венецуела, Николас Мадуро, по наголемо оспоруваниот реизбор на тој социјалистички политичар. Нивната размена доведе до тоа Маск да го нарече Мадуро „диктатор“ и да каже дека тој лично би го одвел „на магаре“ во американскиот затвор во заливот Гвантанамо.

Симпатии за германската крајна десница

Маск неколкупати се најде на насловните страници во Германија кога изрази симпатии за партијата Алтернатива за Германија (AfD), која од Германската служба за заштита на уставниот поредок во делови е класифицирани како „екстремистичка и крајно десничарска“.

Во есента 2023 година, мултимилијардерот сподели објава во која го критикува справувањето на германската влада со нерегуларната имиграција и изрази поддршка за АфД. Во јуни годинава тој одговори на објавата на десничарска инфлуенсерка која рече дека гласала за АфД: „Тие постојано зборуваат за „екстремно десничарска“, но политиката на АфД за која читав не звучи екстремистичка“.

Се подготвува реакција, на повидок се казни

Политичарот на Зелените, Јан Филип Албрехт, еден од најгласните критичари на мешањето на Маск во германската политика, вели дека милијардерот може слободно да го изрази своето мислење – но,во рамките на постоечките закони.

Проблемот е што Маск за тоа ја користи платформата Х што ја купи и сега ја контролира. Албрехт смета дека ова ја доведува во прашање неутралноста на платформата, како и привилегијата на неутралност што X, како и сите останати платформи за социјално вмрежување, ја ужива во Европската унија.

Кога платформите за социјални медиуми се појавија во 2000-тите, законодавците во ЕУ одлучија генерално да ги третираат како неутрални посредници што луѓето ги користат за да комуницираат, нешто слично на давателите на телекомуникациски услуги. Време е да се преиспита тој став, вели Албрехт, особено сега кога  на сила стапи новиот закон за социјалните медиуми ширум ЕУ, Законот за дигитални услуги (DSA).

Европската комисија веќе покрена истрага против Х врз основа на тој закон поради токсична содржина на платформата. Доколку ЕУ утврди дека X не е во согласност со правилата за анти-илегална содржина и дезинформација, или барањата за транспарентност, компанијата може да се соочи со високи казни до шест отсто од нејзиниот глобален приход.

„Европската комисија мора најстрого да го спроведува законот против актери како Илон Маск“, вели Албрехт, поранешен член на Зелените во Европскиот парламент. „Не дека таа платформа треба да исчезне или дека не треба да му се дозволи да го каже своето мислење, но тој мора како и сите останати да се придржува до правилата. А, секој што не игра според правилата мора да биде казнет", заклучува Албрехт.