Младите во Северна Македонија зависници од игри на среќа
ДТЗ
20 ноември 2024
Најголемиот дел од испитаниците (44,4%) во онлајн истражувањето на ХОПС рекле дека играат заради забава, но не е мал бројот и на оние кои одговориле дека играат за да заработат пари (24,8%)
Реклама
Се поголем број млади во Северна Македонија се „зависници“ од игри на среќа. Дури 71% од 214 учесници во онлајн истражување на Здружението ХОПС - Опции за здрав живот - Скопје, се изјасниле дека играле игри на среќа, а 17,8% од нив рекле дека се зависни од играње. Дури 50% од испитаниците од фокус групата играат игри на среќа секој ден.
„Ова укажува на голема веројатност дека значаен процент од младите во Северна Македонија веќе стекнале зависност од играње игри на среќа“, велат од ХОПС. Истражувањето за младите и нивните навики за обложување било спроведено во Северна Македонија, Србија и во Косово.
Некој за забава, друг за да заработи
Влатко Деков од ХОПС вели дека најголемиот дел од испитаниците (44,4%) рекле дека играат игри на среќа заради забава, но не е мал бројот и на оние кои одговориле дека играат за да заработат (24,8%). Други пак играат затоа што повеќето нивни пријатели се обложуваат (16%). Дванаесет проценти рекле дека играат игри на среќа затоа што се зависни од адреналин.
Врз основа на наодите од анализата на правната рамка за игрите на среќа во Северна Македонија и на разговорот со учесниците од фокус групата и истражувањето направено онлајн со 214 лица помлади од 25 години кои играат игри на среќа, се препорачува во постоечкиот закон за игри на среќа да се предвидат обврски за сите приредувачи на игри на среќа за информирање на играчите за опасноста од стекнување зависност од играње игри на среќа. Исто така тие треба да бидат информирани каде можат да побараат помош во случај на зависност од играње игри на среќа.
Реклама
Едуцирање и лекување од зависности
Се препорачува да се предвидат обврски за сите приредувачи на игри на среќа за плаќање данок за финансирање на програми за превенција на зависности, како и на програми за лекување на зависности од игри на среќа. Потоа, да се направат промени во правната регулатива со која приредувачите на игри на среќа ќе имаат обврска да ги едуцираат своите вработени за препознавање на зависност кај играчите на нивните игри и споделување информации за можностите за лекување на зависноста. Исто така се предлага да се спроведе информативна кампања за опасностите од зависноста од игрите на среќа кај малолетници и лица помлади од 25 години.
Се наметнува и потребата Министерството за здравство да отвори програми за лекување на зависност од коцкање, Министерството за образование да воведе соодветна програма за превенција на зависности во наставната програма во основните и средните училишта, да се воведат построги санкции за непочитувањето на одредбите од законот, особено на оние со кои се забранува учество на малолетни лица во игри на среќа и забрана за послужување алкохол на малолетници. Но, и да се забрани секаква форма на рекламирање на обложување во печатени и во електронски медиуми (по примерот на забраната за рекламирање цигари).
Истражувањето било направено во рамки на регионалниот проект „Младите и коцкањето", што го спроведува ХОПС- Опции за здрав живот Скопје во партнерство со Лабиринт од Косово и Превент од Србија, а со поддршка на Western Balkans Fund .
Во сите три земји е забрането за лица помлади од 18 години да учествуваат во игрите на среќа. Само во Србија постои законска обврска за приредувачите на игрите на среќа да ги информираат граѓаните за ризиците од стекнување на зависност, како и за можните опции за лекување на зависност со јавно истакнување на контакт од институциите каде што граѓаните можат да се обратат доколку се зависни од играње игри на среќа. Дополнително законот во Србија предвидува обврска за приредувачите на игрите на среќа да ги оспособат своите вработени пред да почнат со работа за превентивно дејствување на зависност спрема играчите на игри на среќа.
Вакви законски одредби изостануваат во Северна Македонија и во Косово.
Земја на игрите
Германците со векови играат игри во кафеаните, на кујнските маси и во манастирите. Воодушевувањето од ваков вид забава се исплати - германските игри се извозен хит. Како се почнало со играње игри?
Фотографија: picture-alliance/dpa
Коцките се ѓаволска работа
Во која култура била измислена играта со коцки, не е познато. Но сигурно е дека уште Германите се обложувале фрлајќи коцки. Во Средниот век оваа игра на среќа од страна на општеството се сметала за лоша. Таа важела за ѓаволска работа, затоа што војниците фрлале коцки за тоа кому ќе му припадне облеката на распнатиот Исус. Сепак, дури и зад ѕидините на замоците тајно се играле игри со коцки.
Фотографија: M. Schuppich
Релаксирање на телото и духот
Тома Аквински (1225-1274), пак, бил застапник на игрите. Како филозоф и теолог тој бил убеден дека игрите го опуштаат духот. Верувал дека игрите се основна потреба на човекот. Затоа и на монасите и на калуѓерките им препорачувал да играат игри почесто.
Фотографија: PD
Јавно палење на игри
За францисканскиот калуѓер Јован Капистран (1386-1456) играњето игри било рамно на грев. Затоа тој отворено се изјаснувал против ваквиот начин на трошење време. Во една Нирнбершка хроника е забележано дека во 1452 година, по изјаснувањето на Капистран против игрите во една своја молитва, јавно биле запалени табли за играње, коцки и карти.
Фотографија: LWL/Ansgar Hoffmann
Средновековната табла
И покрај тоа, се играло многу. Меѓу германските благородници во Средниот век омилена била играта табла. Таа игра била и во Европа популарна во исто време како и во арапските земји, Индија и источна Азија. Уште во тоа време имала различни имиња. Во Турција се викала тавла, во Франција - триктрак. До денес таблата, или како што во Германија е позната - Бакгамон, е дел од многу колекции на игри.
Фотографија: picture alliance/akg-images
Желади, ѕвончиња...
Кон крајот на Средниот век во Европа стигнале игрите со карти. Во меѓувреме, најпознати се француските знаци на картите - лист, баклава, срце и детелина. Порано, меѓутоа, Германците играле со карти чии знаци биле желад, тркалезно ѕвонче, лист и срце. Германскиот лист сѐ уште го има на картите за играта која е омилена во Баварија - шафкопф.
Фотографија: Residenzschloss Altenburg, Schloss- und Spielkartenmuseum
Игрите се ширеле брзо
Во 15. век се појавува и занимањето - производител на карти. Мотивите на картите прво се резбале во дрво, а потоа се печателе на хартија. Со оглед на тоа што француските знаци имаат помалку детали, било поповолно да се произведуваат карти со такви знаци. Затоа Франција во 16. и 17. век била главен снабдувач на континентот со карти за играње, а германските знаци биле потиснати.
Фотографија: Residenzschloss Altenburg, Schloss- und Spielkartenmuseum
За народот коцки, за богатите табли
Уметнички направените и богато изрезбани табли за играње во 18. век биле дел од домаќинството на секој богат човек. Во мода и натаму останале и картите. Оние што држеле до себе се дистанцирале само од игрите со коцки. Таквите игри се сметале за вулгарни и им биле препуштени на „обичните смртници“.
Фотографија: imago/United Archives
Раѓањето на скатот
Играта скат е родена на 4 септември 1813 година. Настанала во Алтенбург, Германија, од игрите шафкопф, соло, тарок и ломбр. Новата игра брзо се раширила меѓу студентите и војниците. Алтенбург до денес е главен град на скатот. Тука постои „Меѓународен скат-суд“ кој ги надгледува правилата и донесува одлуки во случај на спор.
Фотографија: Residenzschloss Altenburg, Schloss- und Spielkartenmuseum
Не лути се човече
Кон крајот на 19. век настапи ерата на германските производители на игри. Некои од нив постојат до денес, иако под други имиња. Измислени се многу нови игри, иако често врз основа на игра која веќе постоела. „Не лути се човече“, на пример, е малку изменета верзија на индиската игра пачиси од 6. век.
Фотографија: picture-alliance/Arco Images GmbH
Извозен хит „Германски игри“
Друштвените игри служат не само за забава, туку и за проширување на хоризонтите на играчот. На пазарот, во 20. век, се појавија и игри низ кои што се учи. Во минатиот век почна и извозот на германски игри. Тие до ден-денес се омилени во странство.