Предупредувања од терор на Исламска држава во Европа
Бернд Ригерт
26 март 2024
Исламистичките терористи би можеле да се обидат да извршат напад во ЕУ. Загриженост владее уште пред нападот во Москва. Само Франција го подигна степенот на тревога.
Реклама
Пред неполни три недели обвинителството во Брисел објави дека е спречен голем терористички напад врз концертен настан во градот.
Четири лица, од кои три малолетни, беа уапсени под осоновано сомнение дека планирале сериозен напад „во следните неколку недели“ кој требало да однесе што е можно повеќе жртви. Според јавното обвинителство, „пример“ бил нападот на исламистичките терористи врз клубот „Батаклан“ во Париз, во ноември 2015 година.
Бројот на такви осомничени терористички активности нагло се зголеми во Белгија од големиот терористички напад на Хамас врз Израел и последователната израелска воена операција во Појасот Газа. Државниот Центар за анализа на закани (ЦУТА) на почетокот на март во Брисел објави дека бројот на потенцијални терористички акти е зголемен за 41 отсто. Во 2023 година се регистрирани 332 инциденти. Во 2022 година имало 236.
Франција во највисок степен на тревога
Од последниот терористички напад на 16 октомври 2023 година, во Белгија владее трето ниво на тревога за тероризам на скалата од четири нивоа. Во тоа време, осамен исламистички сторител уби двајца шведски државјани.
Степенот на тревога за тероризам нема да се промени по нападот во Москва, објави ЦУТА. Заканата останува и натаму висока, но не е зголемена како последица на нападот во Москва, за кој одговорноста ја презеде таканаречената Исламска држава (ИД).
Француската влада на тоа гледа поинаку. Во Франција, највисоко ниво на тревога беше прогласено „како мерка на претпазливост“, рече францускиот претседател Емануел Макрон за време на патувањето во Француска Гвајана.
Макрон смета дека нападот во Москва го извршила таканаречената Исламска држава. „Оваа конкретна група, која се чини дека е вклучена во нападот, имаше неколку обиди (за напади) на наша територија во последните месеци“, рече Емануел Макрон, цитирајќи ги наодите на домашните и странските разузнавачки служби.
Фезер: Германските власти се будни
Германската министерка за внатрешни работи Ненси Фезер не гледа причина да се подигне нивото на тревога по нападот во Москва, во кој загинаа најмалку 137 лица. Заканата од авганистанскиот огранок на Исламска држава-Хоросан (ИД-Х или ИД-К) веќе постоеше.
„ИД-К во моментов е најголемата исламистичка закана во Германија. Нашите безбедносни власти се многу будни и долго време ја следат терористичката група“, изјави министерката Фезер за „Зиддојче цајтунг“.
Околу Божиќ 2023 година, станаа познати плановите за напади поврзани со катедралата во Келн, катедралата Свети Стефан во Виена и цел во Мадрид. Ненси Фезер кон крајот на минатата година изјави дека заканата нагло се зголемила по терористичките напади на Хамас против Израел кои започнаа на 7 октомври.
Само минатата недела во германскиот град Гера беа уапсени две лица, за кои се вели дека планирале за ИСПК напад врз шведскиот парламент. Се вели дека германските полициски власти веќе спречиле голем напад врз американски воени објекти во Германија во 2020 година.
Во Шведска и во Данска, по јавните палења на Куранот, кои беа критикувани како исламофобни, воведени се повисоки нивоа на безбедност и предупредувања. Војната меѓу Хамас и Израел дополнително ја влоши ситуацијата, се вели во соопштението на Данската тајна служба (ПЕТ).
„Конфликтот има значителен потенцијал за радикализација и за мобилизација, што може да доведе до планирано или спонтано дејствување на можни актери во Данска, а тоа вклучува и терористички напади“, се вели во соопштението.
Реклама
Исламската држава би можела да нападне во Западна Европа
Таканаречената Исламска држава провинција Хорасан (ИСПК) се состои од околу 1.000 следбеници и е формирана во Авганистан во 2015 година. Според истражувачот за тероризам Питер Р. Нојман од Кралскиот колеџ во Лондон, ИСПК е „веројатно единствениот огранок на ИД во моментов способен да изврши голем, координиран напад на Запад“.
Негова мотивација не била само исламистичката идеологија, туку и конкуренцијата за доминација во исламистичкиот табор, напиша Петер Р. Нојман.
Борбата против тероризмот е одговорност на поединечни земји членки на ЕУ. Постојат голем број на комисии во кои се разменуваат информации и се координираат мерките за пребарување.
Хронологија: Исламистички терористички напади во Европа
По нападите врз САД на 11 септември 2001 година, исламистите извршија бројни крвави напади и во Европа. Атентатот во Манчестер е последен во редот злосторства. Погледајте за кои напади станува збор во следнава галерија:
Фотографија: picture-alliance/dpa/P. Byrne
15.11.2003: Напад врз синагоги
Во Истанбул загинаа 23 лица во напади на атентатори-самоубијци во двете најголеми синагоги. При речиси истовремените експлозии на повеќе автомобили-бомби тешко беа повредени околу 300 луѓе.
Фотографија: Getty Images
20.11.2003: Терор во Истанбул
Во бомбашки напад врз британски конзулат и британска банка во Истанбул бера убиени 33 лица, а преку 400 беа повредени. Како сторители беа идентификувани 73 исламисти. Преживеаните 40 атентатори беа осудени на затворски казни.
Фотографија: AFP/Getty Images/I. Uncuoglu
11.03.2004: Бомбашки атентат во возови
Во Мадрид експлодираа 10 бомби во преполни возови за локален превоз. Загинаа 191, а беа повредени повеќе од 1800 луѓе. Еден шпански суд осуди 21 од вкупно 28 атентатори од Ал Каеда на повеќе од 40 000 години затвор.
Фотографија: AP
02.11.2004: Убиство на режисер и сатиричар
Филмскиот режисер, публицист и сатиричар Тео ван Гог, по емитувањето на неговиот филм „Сабмишн“ за угнетувањето на жените во исламот доби смртни закани, а потоа и беше убине од еден исламист на сред улица во Амстердам.
Фотографија: imago/BrunoPress
07.07.2005: Лондон во шок
Четворица атентатори во автобуси и во метрото во Лондон ги активираа речиси истовремено бомбите во нивните ранци. Во овој крвав напад животот го загубија 52, а стотици лица беа ранети. Злоделото остана неказнето - тројца соучесници беа ослободени.
По еден ден откако британската полиција спречи напад со автомобил-бомба во Лондон, џип влета во хала на аеродромот во Глазгов и се запали. Повредени беа пет лица.
Фотографија: picture-alliance/dpa
11.12.2010: Страв од терор во Шведска
Автомобил експлодира на овој агол во центарот на Стокхолм. Веднаш потоа на само неколку метри понатаму се разнесе атентатор-самоубиец. Среќа во несреќа: во обата напада немаше загинати, туку само повредени луѓе.
Фотографија: AFP/Getty Images/J. Nackstrand
02.03.2011: Германија во фокусот
Атентаторот Арид Ука во еден автобус на аероидромот во Франкфурт целно пука врз невооружени војници од САД. Притоа уби двајца, а тешко рани уште тројца од војниците. Овој атентат се смета за прв исламистички напад во Германија
Фотографија: picture alliance / dpa
02.11.2011: Напади против сатирата
Францускиот сатиричен магазин „Шарли Ебдо“ беше цел на напад поради објавување критички материјали за исламот. Во текот на ноќта низ прозорците беа фрлени молотови коктели во просториите на редакцијата. За среќа, никој не беше повреден.
Фотографија: picture-alliance/abaca
11. - 15.03.2012: Војници како цел
Во францускиот град Тулуз убиен е војник со истрел во главата. По четири дена уследија и други убиства. Убиецот во писмо во кое ја презема одговорноста, убиецот вели дека сакал да се одмазди за ангажманот на француската армија во Авганистан
Фотографија: picture-alliance/dpa
19.03.2012: И Евреите се на мета
Во натамошен напад, атентаторот од Тулуз уби учител и три деца пред едно еврејско училиште. Тој се радикализирал во една салафистичка група и се означи себе си како божји воин по налог на Ал Каеда.
Фотографија: Reuters
18.07.2012: Теророт ја зафати и Бугарија
Во напад врз автобус со израелски туристи во Бургас се убиени седум луѓе, а 30 се ранети. Одговорноста за нападот нешто потоа и’ беше припишана на либанската шиитска организација Хезболах.
Фотографија: Reuters
22.05.2013: Случајот Ли Ригби
Британскиот војник Ли Ригби беше прегазен со автомобил во едно лондонско предградие и од две лица во возилото беше убиен со ножови и мачета. По убиството сторителите не избегаа, туку дозволија да бидат снимани од минувачи.
Фотографија: imago/United Archives International
24.05.2013: Напад со нож во Париз
Во напад со нож во Париз е ранет еден војник. Малку подоцна полицијата го уапси напаѓачот. Тој, според полицијата, не бил приврзаник на џихадот, туку на едно пофундаменталистичко толкување на исламот.
Фотографија: Eric Feferberg/AFP/Getty Images
24.05.2014: Повратник од Сирија - атентатор
Вооружен напаѓач уби четворица луѓе во влезниот простор на Еврејскиот музеј во Брисел. Атентаторот има предисторија: се радикализирал в затвор и повеќе од една година војувал како џихадист во Сирија.
Фотографија: Reuters
07.01.2015: Напад врз слободата на печатот
Двајца атентатори ги нападнаа редакциските простории на сатиричниот магазин „Шарли Ебдо“ во Париз и убија 12 лица. Во супермаркет за кошер-производи се одигра грабнувачка драма со 4 жртви. Сите атентатори беа убиени од силите за безбедност.
Фотографија: DW/Bernd Riegert
13.11.2015: Париз во шок
Во координирани напади во Париз беа убиени 130 луѓе, а околу 300 беа ранети. Одговорноста за атентатите ја презема терористичката милиција „Исламска држава“. Речиси истовремено на шест места во Париз повеќемина атентатори извршија напади врз барови и ресторани, како и врз една концертна хала.
Фотографија: Getty Images/AFP/K. Tribouillard
12.01.2016: Напад врз туристи во Истанбул
Напаѓач самоубиец на Исламска Држава уби 12 лица во историскиот центар на турската метропола разнесувајќи се со бомба среде туристичка група.
Фотографија: Reuters/M. Sezer
22.03.2016: Двоен напад во Брисел
Исламистички атентатори со повеќе бомби усмртија 32 лица на меѓународниот аеродром и во метро станица во белгискиот главен град.
Фотографија: Reuters/RTL Belgium
14.07.2016: Напад со камион во Ница
Атентатор со камион влета во маса на шеталиштето на францускиот пристанишен град. Загинаа најмалку 86 лица. По нападот Исламска држава преку своја објава на страницата „Амак“ ја презеде одговорноста за ова злосторство.
Главниот град на Германија кусо пред Божик стана цел на терористички напад. Член на терористичката милиција Исламска држава уби 12 лица удирајќи со украден камион во центарот на божикен пазар. Неколку дена потоа, 24-годишниот Тунежанец е убиен во близината на Милано при полициска контрола.
Фотографија: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
22.03.2017: Напад во срцето на Лондон
Напаѓач со автомобил намерно заврте во пешачката зона на мост во центарот на Лондон, по што избоде еден полицаец. Четири лица им подлегнаа на повредите. Британските безбедносни сили го убија сторителот.
Фотографија: picture alliance/dpa/I. Aldama
07.04.2017: Терор во шопинг-зоната на Стокхолм
Во шопинг улицата во главниот град на Шведска напаѓач со украден камион удри прво во толпа луѓе, а потоа и во трговски центар. Пет лица го загубија животот, а 15 се повредени. Уште истиот ден, полицијата уапси 39-годишен Узбекистанец под сомнение за тероризам.
Фотографија: Reuters/TT News Agency/F. Sandberg
22.05.2017: Експлозија во Манчестер Арена
Најмалку 22 лица загинаа а близу 60 се повредени во нападот со импровизирана експлозивна направа во концертната сала во британскиот град. Експлозијата одекнала пред самиот крај на концертот на американската пејачка Аријана Гранде.
Една од овие институции е европската полициска агенција Европол во Хаг, Холандија. И тука се забележува зголемување на терористичките активности на европско тло.
Бројот на извршени напади во 2022 година беше 16 во седум различни земји членки. Италија забележала најмногу напади -12, иако сите имале радикално левичарско или анархистичко потекло.
Во 2022 година имаше два исламистички напада во ЕУ. Сепак, повеќе од 300 луѓе беа уапсени за планирање исламистички напади, главно во Франција. Еден напад имаше радикално десничарски мотиви. Бројот на напади е драстично намален од 2017 година, со над 200 напади во тој период. Сепак, Европол очекува бројките повторно да се зголемат од 2023 година.