Автомобилот како оружје евоцира спомени од нападот на исламистот Анис Амри на Божиќниот пазар на Брајтшајдплац во Берлин. Тунижанецот, кој подоцна беше застрелан додека беше во бегство во Италија, со камион со полуприколка влета во толпа во декември 2016 година, убивајќи дванаесет лица и повредувајќи 67, од кои некои сериозно. Амри го уби и возачот на украденото возило.

Уште полош беше бројот на жртви од религиозно мотивираниот напад извршен од сонародник на Амри во јули истата година, исто така со камион, во Ница: 86 мртви и над 400 повредени.

Осум години подоцна, во декември 2024 година,  Германија  повторно беше погодена од напад кој на прв поглед изгледаше како исламистички: кратко по 19 часот, маж  влета со изнајмен автомобил во преполниот божиќен пазар во Магдебург (Саксонија-Анхалт). Деветгодишно момче и пет жени на возраст меѓу 45 и 75 години беа убиени, а над 300 луѓе беа повредени, некои сериозно.

Обвинителството зборува за „напад со однапред смислен план“

Сепак, останува нејасно дали наводниот сторител, кој доаѓа од Саудиска Арабија, дејствувал и од религиозни мотиви. Се очекува судењето против 50-годишникот во времето на злосторството, кое започна (10 ноември) во Регионалниот суд во Магдебург, да даде одговори на ова и на многу други отворени прашања. Обвинителството го обвинува напаѓачот дека го извршил „нападот со однапред смислен план“ од „ниски мотиви“.

Тој наводно не бил под дејство на алкохол или слични супстанции за време на дивеењето. Се вели дека мотивот бил незадоволство и фрустрација од текот и исходот на граѓанската тужба, како и неуспешноста на неколку кривични пријави што ги поднел.

Понатаму, обвинителството претпоставува дека Талеб А. дејствувал сам: „Според резултатите од истрагата, тој го испланирал и подготвил нападот детално во текот на неколку недели без да користи соучесници или да има соучесници.“

Врз основа на она што е познато за него, профилот на обвинетиот не се вклопува во ниеден типичен образец. Анис Амри, сторителот на нападот на божиќниот пазар во Берлин, и други исламисти дошле во Германија како бегалци. Талеб А., од друга страна, живее тука од 2006 година и последно работел како лекар специјалист во установа за ментално болни сторители во Бернбург (Саксонија-Анхалт).

Зошто божиќниот пазар не бил соодветно обезбеден?

Очигледно, осомничениот сторител веќе некое време страдал од здравствени проблеми. Ова го сугерираат наодите од парламентарната истражна комисија во покраинскиот парламент на Саксонија-Анхалт. Комисијата, исто така, истражува  зошто божиќниот пазар во Магдебург не бил соодветно обезбеден  со бетонски блокови, кои се стандардна практика од нападот на Брајтшајдплац.

Талеб А.  ја искористил  безбедносната празнина  и, според истрагата, се пробил низ толпата со брзина до 46 километри на час. Според извештајот во „Ди Велт", смртоносното дивеење не било спонтан чин на збунет осаменик, туку планиран терористички напад. Овој заклучок се базира на експертски извештај од Центарот за спречување на насилство и радикализација на Саксонија-Анхалт (САЛАМ).

Обвинетиот наводно е симпатизер на АфД

Според извештаите, Талеб А. се смета себеси за дел од меѓународна десничарска екстремистичка мрежа. Обвинетиот наводно споделил голема количина содржина на интернет од познати десничарски личности и теории на заговор за наводна „исламизација на Европа“. Се вели дека е и симпатизер на  Алтернатива за Германија  (АфД), која е класифицирана како десничарска екстремистичка од страна на Сојузната  Служба за заштита на Уставот.

Талеб А. очигледно веќе им бил познат на безбедносните власти пред нападот. Според полицијата во Саксонија-Анхалт, во 2023 и 2024 година биле извршени неколку таканаречени „превентивни разговори",  кои се вршат со лица од кои е можна закана, кои се сметаат за способни да извршат напади. Сепак, осомничениот не можел да се категоризира како исламист, десничарски екстремист или левичарски екстремист.

Судење со над 140 котужители и над 400 сведоци

Сложената ситуација од една страна и обемот на злосторството од друга страна се одразуваат на судењето што започнува. Поради големиот број страни вклучени во постапката, вклучувајќи над 140 котужители,  изнајмена е новоизградена привремена сала. Закажани се речиси 50 дена за судење до март 2026 година.

Обвинителството  повика над 400 сведоци. Талеб А. е во притвор од денот на нападот. Доколку биде осуден, се соочува со доживотна казна затвор за убиство.