Лидерите на ЕУ и земјите од Западен Балкан на Самитот во Тирана ги потврдија своите напори за зајакнување на партнерството, во услови кога руската агресија во Украина се заканува да ја преобликува геополитичката рамнотежа во регионот. Иако пред Северна Македонија, Албанија, Босна, Косово, Црна Гора и Србија стојат уште многу чекори и услови на патот кон Унијата, на земјите им беше испратен конкретен сигнал дека нивната иднина е во ЕУ,место досегашните ветувања за евентуално членство.

ЕУ ја повтори „својата целосна и недвосмислена посветеност на перспективата за членство на Западен Балкан во Европската Унија“ и повикуваат на забрзување на пристапните преговори со земјите. За возврат, ЕУ очекува целосна солидарност од  партнерите од Западен Балкан и сака тие целосно да се усогласат со нејзината надворешна политика. 

Процесот добива замав 

„Западен Балкан одлучи да тргне по европскиот пат. ова е двонасочна улица“, рече високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел. „Очекуваме регионот да ги спроведе клучните реформи и секако да покаже волја да ги прифати амбициите и духот на ЕУ. Многумина го прават тоа, но ние гледаме исто така и двоумење“, додаде тој. 

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен оцени дека процесот на проширување на Унијата повторно доби замав и дека Унијата сега многу поинтензивно соработува со Западен Балкан. Но, во истовреме алармираше и за изголеменото влијание на Кина на Западен Балкан.

„Многу јасно забележуваме дека војната во Украина не е само сурова војна на Русија против Украина, туку и прашање дали автократии и законот на најсилните ќе надвладее. Или дали демократијата и владеењето на правото ќе надвладеат“, рече Фон дер Лајен. „И ова борбата е забележлива и на Западен Балкан. Русија се обидува да изврши влијание и Кина се обидува да изврши влијание“. 

Претседателот на Советот на Европа, Шарл Мишел и еврокомесарот за проширување Оливер Вархеји, испратија пораки за меѓусебно партнерство меѓу Европската Унија и Западен Балкан, а со тоа и побезбедна иднина за земјите од регионот. Вархеји изјави дека партнерството што го нуди ЕУ е причината што овој самит за првпат се одржува на Западен Балкан, додека Мишел порача дека денешниот ден е историски не само за Тирана, туку и за односот на ЕУ со Западен Балкан.

„Ова ќе биде важен, симболичен состанок. Ова е првпат да се одржува овде, во земја која не е членка. Убеден сум дека иднината на нашите деца ќе биде побезбедна со нашите напори. Иднината на Европа, тоа е иднината на нашите деца, ќе биде побезбедна со Западен Балкан. Приближувањето до регионот е важно за нас“, рече Мишел. 

Договор за роамингот

На Самитот за Западен Балкан – ЕУ во Тирана, телекомуникациските оператори од земјите од ЕУ и Западен Балкан потпишаа договор со кој ќе се овозможи намалување на цените за роаминг меѓу ЕУ и регионот. Со договорот, Северна Македонија, Албанија, Србија, Црна Гора, Косово и БиХ од идната година ќе имаат пониски тарифи во роаминг со земјите од ЕУ, а тарифите блиски до националните нивоа на цени се планира да се постигнат до 2027 година.

„Денешниот договор за пониски цени во роаминг потпишан меѓу земјите од Западен Балкан и земјите од ЕУ, е уште една силна потврда дека ЕУ не е целосна без регионот, потврда за нашата европска иднина. Со овој договор од денес ќе сме по поврзани со земјите од ЕУ, тие ќе ни се подостапни, што е практична и економска придобивка и за граѓаните и за бизнисот“, оцени премиерот Димитар Ковачевски. 

Тој учествуваше на првата панел дискусија на Самитот Западен Балкан -Европска Унија во Тирана. Оваа панел сесија беше посветена на енергетската криза и пакетот за енергетска поддршка со кој треба да се обезбеди енергетска стабилност на Западен Балкан, но и воопшто на целиот европски континент. На сесијата од страна на сите учесници во дискусијата беше потенцирано дека енергетската стабилност на Западен Балкан е подеднакво важна како и енергетската стабилност на ЕУ. Лидерите истакнаа дека сите заедно работат на надминување на предизвиците од енергетската криза и дека ЕУ ќе биде заедно со земјите од Западен Балкан при решавање на сите проблеми поврзани со енергетската криза.

„ЕУ е нашата единствена алтернатива, заедно со ЕУ ќе ја пребродиме економско-енергетската криза“, дециден е премиерот.

Пред почетокот на панел дискусиите на Самитот за Западен Балкан –ЕУ, Ковачевски имаше средба со високиот претставник на ЕУ за надворешна и безбедносна политика Жозеп Борел, со кој разговараа за актуелните случувања во Европа, кризата со енергијата, војната во Украина. Со претседателот на Франција, Емануел Макрон и канцеларот на Германија Олаф Шолц, македонскиот премиер сподели дека разговарале за европската иднина на Северна Македонија. 

Ова е првиот Самит на ЕУ што се организира во регионот на Западен Балкан и тоа во Албанија, што ја зголемува неговата важност и значење.