1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW

Улица во Берлин за Хелмут Кол, канцеларот на обединувањето

3 октомври 2025

Хелмут Кол долго време беше почесен граѓанин на Берлин, но ниедна улица не го носи името на „архитектот на обединувањето на Германија“. Тоа ќе се промени, на 35-годишнината од обединувањето на Германија.

Во Бон постои авенија Хелмут Кол од 2019 година
Во Бон од 2019 година постои авенија Хелмут Кол, а истото сега ќе биде случај и со германската престолнина БерлинФотографија: Thomas Banneyer/dpa/picture alliance

Каи Вегнер (ЦДУ), градоначалник и премиер на градот-покраина Берлин, пред 35-годишнината од  обединувањето на Германија  објави каде  поранешниот канцелар Хелмут Кол  (ЦДУ) ќе биде овековечен во германската престолнина: во централно лоцираната Хофјегер Алеја.

„Тоа е одлична улица за голем човек на кого многу му должиме“, рече Вегнер. Одлуката во Берлин да се именува улица по Кол беше донесена претходно.

Докторот по историја Хелмут Кол (1930-2017) беше германски канцелар од 1982 до 1998 година. Тој се смета за клучен архитект на германското обединување на 3 октомври 1990 година.

Хелмут Кол и Михаил Горбачов

Помалку од три недели по падот на Берлинскиот ѕид на 9 ноември 1989 година, канцеларот Кол во Бундестагот го претстави својот план од десет точки за обединување на Германија, која од 1949 година беше поделена на Источна и Западна.

Тоа го сакаше и мнозинството од германското население. Но, за да се оствари таа желба, беше потребно да се добие согласност од победничките сили од Втората светска војна: Соединетите Американски Држави, Велика Британија, Франција и Советскиот Сојуз.

Кол успеа да ги отстрани широко распространетите резерви за обединување  за краток временски период.

Неговиот најголем успех се состоеше во добивањето согласност од Кремљ во  лични разговори со рефорскиот комунист Михаил Горбачов.  Ова беше предуслов за успешни преговори меѓу двете германски држави и сојузничките сили, кои по шест години од Втората светска војна во Европа ја принудија нацистичка Германија на безусловна капитулација во мај 1945 година.

Најдобри односи во јули 1990 година: Германскиот канцелар Хелмут Кол (лево) го посетува советскиот претседател Михаил Горбачов - кој му подарува цвеќе набрано од неговата сопруга РаисаФотографија: dpa/picture-alliance

Таканаречениот Договор „Два плус четири“ беше потпишан на 12 септември 1990 година во Москва, а 21 ден подоцна Германија го прослави повторното обединување. Берлин, кој од 1961 година беше поделен со ѕид, повторно стана главен град на сите Германци.

На третата годишнина од падот на Берлинскиот ѕид, Хелмут Кол беше прогласен за почесен граѓанин на германската престолнина. Сепак, досега немаше јавно видливо признание за поранешниот канцелар.

Големиот пад во 1999 година: Аферата со нелегално финансирање на ЦДУ

Главната причина за воздржаноста веројатно лежи во фактот дека во 1999 година,  темна сенка падна врз политичката работа на Кол:  откритијата за нелегалното финансирање на партијата  ЦДУ, за што тој беше во голема мера одговорен.

Според медиумските извештаи и резултатите од кривичната истрага, ЦДУ најдоцна од 1980-тите имала тајни или „црни“ банкарски сметки во Швајцарија.

По почетното негирање, Кол во основа ги потврди обвинувањата и ја презеде политичката одговорност за грешките во финансиите на ЦДУ за време на неговиот мандат. Тој призна дека примил речиси 1,1 милион евра во прикриени, а со тоа и нелегални, донации. Парите пристигнале во германски марки, валутата пред воведувањето на еврото.

Во 2001 година, судот во Бон ја прекина истрагата против поранешниот германски канцелар, но тој мораше да плати парична казна од околу 153.000 евра.

ЦДУ, чиј претседател Кол беше од 1973 до 1998 година, се дистанцира од него. Две години подоцна, тој се откажа од функцијата почесен претседател.

Својата политичка кариера ја заврши во 2002 година како обичен пратеник во Бундестагот.

Иако во медиумите циркулираа многу имиња на наводни донатори на ЦДУ, вклучувајќи приватни лица и компании, Кол молчеше за тоа до крајот на својот живот. Образложение: тој им дал чесен збор дека нема да ги открие нивните имиња. Кол не се чувствуваше виновен за кршење на законот или Уставот.

Ангела Меркел - штитеничката на Кол

Неславниот крај на една ера беше и почеток на подемот на следниот канцелар од редовите на ЦДУ -  Ангела Меркел  - штитеничката на Кол. Кога таа имаше 36 години, Кол ја назначи во 1991 година за министерка за жени и млади во својот кабинет.

Ангела Меркел беше избрана за заменик на Хелмут Кол на партиската конференција на ЦДУ во Дрезден во 1991 година, а претседателството на партијата го презеде во 2000 годинаФотографија: Michael Jung/dpa/picture alliance

Сепак, пред власта повторно да премине во рацете на демохристијаните, изборите за Бундестагот беа двапати освоени од  СПД  и Зелените, предводени од Герхард Шредер и Јозеф Фишер.

Мандатот на Ангела Меркел како канцеларка (2005 - 2021) траеше исто како и оној на Кол: 16 години. Таа ја напушти политичката сцена четири години по смртта на нејзиниот најголем ментор.

Идната алеја Хелмут Кол во срцето на Берлин

Дури сега - 35 години по повторното обединување на Германија -  Берлин е подготвен за алејата Хелмут Кол. За разлика од некои други случаи, преименувањето би требало да помине без никакви проблеми бидејќи никој не живее во алејата Хофјегер, која е долга околу 420 метри.

Историските заслуги на Хелмут Кол

00:55

This browser does not support the video element.

Дали Кол би бил задоволен со локацијата на улицата што ќе го носи неговото име во иднина? Постојат многу индикации дека би било така, бидејќи води до „Големата ѕвезда“ - централниот плоштад во берлинската Тиергартен на работ на владиниот кварт.

На островот во средината се наоѓа 67-метарскиот „Победнички столб“ од 19 век, на чиј врв се наоѓа позлатена фигура на Викторија, античката римска божица на победата - еден од најважните национални споменици што потсетува на таканаречените војни за обединување, кои во 1871 година доведоа до основањето на Германското царство.

Сите четири широки улици што водат од „Столбот на победата" обилно нудат историја. Ова е особено точно ако се погледне на исток: таму се наоѓа Бранденбуршката порта, најважниот симбол на германското обединување.

Кој и да оди неколку стотици метри јужно од идната „Алеја Хелмут Кол", ќе може да ги види не само зградите на странските амбасади, туку и седиштето на ЦДУ, именувано по првиот германски канцелар, Конрад Аденауер. И тоа совршено се вклопува во целокупната слика.

 

Марсел Фирстенау Писател и новинар од Берлин кој известува за политички и општествени теми
Прескокни го блокот Тема на денот

Тема на денот

Прескокни го блокот Повеќе теми