1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW

Улогата на Европа во обновата на Газа

10 октомври 2025

За обновата на Газа со европските и арапските држави во Париз разговараше и Германија. Сепак, улогата на Европејците во овој генерациски проект останува прилично нејасна.

Раселени Палестинци се собираат на крајбрежниот пат во близина на Вади Газа откако се појави веста дека Израел и Хамас се согласиле за првата фаза од мировниот план за запирање на борбите
Појасот Газа е во голема мера уништен - во Париз, многу држави дадоа предлози за негова обноваФотографија: Abdel Kareem Hana/AP Photo/dpa/picture alliance

Германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул смета дека помошта за луѓето во Појасот Газа мора веднаш да започне. Во Париз, Вадефул рече: „Подготвени сме веднаш да донесеме хуманитарна помош во Појасот Газа“. Вадефул учествуваше на набрзина свиканата конференција на министри за надворешни работи од европски и арапски држави во француската престолнина. Мора брзо да се преземат мерки, бидејќи „илјадници и илјадници луѓе таму се сè уште под закана“, рече Вадефул.

За конференцијата во Париз, Вадефул повторно мораше да ги промени своите планови за патување. Тој вчера (9.10), порано од планираното, ја напушти Конференцијата за Западен Балкан во Белфаст, Северна Ирска, и се упати кон француската престолнина. Додека сè уште беше во Белфаст, Вадефул, осврнувајќи се на неговиот предлог од почетокот на неделата за свикување конференција за реконструкција заедно со Египет, рече: „Но, ова ќе мора да биде политички поширока конференција, која исто така ќе ја дефинира политичката рамка за Појасот Газа и која, се разбира, секогаш ќе има предвид дека крајниот резултат мора да биде решение за две држави“.

Вадефул: „Израел мора да биде таму!“

За разлика од конференцијата во Париз, Израел на таква една конференција не треба да отсуствува, смета шефот на германската дипломатија. Вадефул побара и мандат од ОН за она што следува во Појасот Газа: „Ни треба правна рамка за сè што моментално се случува во Појасот Газа“. Дали ваквите далекусежни планови ќе бидат слушнати од главните преговарачи во Египет - Израелците, Палестинците и САД - останува да се види.

Вадефул презеде иницијатива за обнова на опустошениот крајбрежен регион на Медитеранот и пред изненадувачкиот договор меѓу Израел и исламистичката терористичка група Хамас за размена на заложници и затвореници и повлекување на израелската армија од Појасот Газа.

Германскиот министер го продолжи своето патување на Блискиот Исток минатиот викенд за да вклучи застанувања во Израел и Египет. Во Каиро, тој потоа рече дека Германија е подготвена да иницира конференција за обнова заедно со Египет.

„Помош во обновата на Газа и поради државниот резон“

Политичарите од германските владејачки конзервативни партии (ЦДУ и ЦСУ) и СПД се согласија со него. Експертот за надворешна политика на ЦДУ, Јирген Харт, за медиумската група Функе изјави: „Германија има многу причини да помогне во обликувањето на обновата на Газа: миграциско-политички, безбедносно-политички, хуманитарни причини. И, на крај, но не и најмалку важно, поради државниот резон“. Германскиот државен резон, термин што е тешко разбирлив, во суштина значи безусловна посветеност на Германија на постоењето и безбедноста на Израел. Тој се заснова на одговорноста за геноцидот на приближно шест милиони европски Евреи извршен од нацистите помеѓу 1933 и 1945 година.

И портпаролот за надворешна политика на Социјалдемократите, Адис Ахметовиќ, посочи дека Германија би можела да придонесе особено за „изградба на привремени засолништа, отстранување на урнатини, обновување на водоснабдувањето и изградба на санитарни објекти“. Германската министерка за развој, Рим Алабали Радован (СПД), веќе даде слични предлози за време на патувањето во Израел на крајот на август.

Јохан Вадефул планира да биде домаќин на конференција за реконструкција на Појасот Газа заедно со Египет - кога и каде сè уште не е јасноФотографија: Soeren Stache/dpa/picture alliance

Конкретните планови се прилично нејасни

Но, вистински конкретните планови за обнова, очекувано, се сѐ уште прилично нејасни - дури и во Берлин. Портпаролот на Министерството за надворешни работи, Мартин Гизе, како одговор на прашање од ДВ, рече: „Во овој момент не можам да ви дадам никакви дополнителни детали, освен дека конференцијата ќе се одржи. Контекстот е јасен: станува збор за реконструкција на Газа. Но, секако и за долгорочни решенија за стабилност во регионот, вклучително и заштита на Израел од понатамошна агресија. Конференцијата во Париз е почетен сигнал за тоа.“

Силни критики од Израел за состанокот во Париз

Колку веројатно ќе бидат тешки европските напори за развој на план за реконструкција на Појасот Газа покажува реакцијата на израелскиот министер за надворешни работи Гидеон Сар на состанокот во Париз. Вадефул се сретна со Сар во Израел само пред неколку дена. Двајцата се согласуваат добро. Сега Сар рече дека конференцијата во Париз била „непотребна и штетна“. На платформата „X“, тој напиша: „Ова го сметаме за уште еден обид на претседателот Макрон да го одвлече вниманието од своите домашни проблеми на сметка на Израел“.

Добри лични контакти и покрај многуте разлики во мислењата: германскиот министер за надворешни работи Јохан Вадефул и неговиот израелски колега Гидеон Сар во Ерусалим во јули 2025 годинаФотографија: Felix Zahn/AA/IMAGO

Односите на Израел со Франција достигнаа најниска точка откако претседателот Емануел Макрон ја призна палестинската држава кон крајот на септември. Како што е случај и со многу други европски земји. Германија не е една од нив. Изјавата на Сар јасно става до знаење: Каква улога би можеле да играат европските држави, а со тоа и Германија, во реконструкцијата на Газа, останува во голема мера нејасно. А во првите чекори од планот од 20 точки на американскиот претседател Доналд Трамп, Европа игра само споредна улога, ако воопшто игра некаква.

Овој текст првично е објавен на ДВ на германски јазик

Прескокни го блокот Тема на денот

Тема на денот

Прескокни го блокот Повеќе теми