Жените во Македонија и понатаму каскаат со платите зад мажите. Иако со измените на Законот за работни односи се пропишани еднаква плата и еднаков третман во однос на вработувањето, условите за работа, професионалните шеми за социјално осигурување и забрана за дискриминација (член 6), практиката покажува дека законските гаранции не се доволни.

„Родовиот јаз во платите во 2022 година изнесува 13,5 проценти. Просечната годишна бруто-заработувачка на мажите била 615.725 денари, додека кај жените 532.625 денари“, велат од Алијансата за родова еднаквост на работното место (ГЕА) по повод 18 Септември, Меѓународниот ден на еднакви плати.

Најголема разлика во просечната годишна бруто-заработувачка помеѓу мажите и жените има кај вработените на возраст од 45-49 години. Од аспект на степенот на образование, најголем родов јаз се јавува кај вработените со високо образование.

Жените заработуваат во просек 20 отсто помалку од мажите

На глобално ниво, жените заработуваат во просек 20 отсто помалку од мажите или за секој долар што го заработува маж, жената зема околу 80 центи, посочуваат од ГЕА.  

Во Европската Унија, според Еуростат, просечниот родов јаз во платите во 2023 година изнесува 12,7 отсто. Најголем јаз е забележан во Латвија (19%), додека во Луксембург жените заработуваат повеќе од мажите, со родов јаз од 0,9 проценти.

„Овие разлики се должат на повеќе фактори како што се пониска застапеност на жените на раководни функции, дискриминација на пазарот на трудот, поголема концентрација во сектори со пониско вреднуван труд, како и фактот дека 80–90 отсто од работниците што примаат минимална плата се жени. Дополнително, постојат хоризонтална сегрегација – недоволно вреднување на „женските“ професии, и вертикална сегрегација – помала веројатност жените да добијат унапредување и раководни позиции“, велат од Алијансата.

Разлики и во ЕУ

И три четвртини од жените во Германија кои работат со полно работно време заработуваат помалку од мажите, покажуваат минатогодишните податоци на Сојузниот завод за статистика. Дел од жените заработуваат дури и многу помалку од мажите, односно 40% од погодените добиваат плата која е најмалку 30% пониска од онаа на нивните машки колеги. 34% од погодените жени земаат до 30% пониска плата, а 26% од жените со полно работно време земаат иста плата како мажите.

Разликата е видлива и во заработката за работен час. Мажите работат за просечно 26,63 евра за час, а жените за 22,54 евра. 

Кога се извршува иста работа, според правилата на ЕУ, треба да се добива и иста плата. Насоките на ЕУ за транспарентност на платите донесени во 2023 година треба да придонесат за намалување на јазот во заработката помеѓу жените и мажите.