60 lat Deutsche Welle – od fal krótkich po Internet
Elżbieta Stasik3 maja 2013
3 maja 1953 w eterze rozległ się sygnał Deutsche Welle. Wówczas trzygodzinna audycja po niemiecku rozrosła się dziś do multimedialnego programu oferującego odbiorcom na wszystkich kontynentach programy w 30 językach.
Reklama
- Byliśmy niewiarygodnie podekscytowani – wspominają pierwsi pracownicy rozgłośni. Był wiosenny słoneczny dzień i akurat to wiosenne słońce spowodowało prawie katastrofę.
3 maja 1953 nowe niemieckie radio dla zagranicy po raz pierwszy nadawało ze studia Północno-Zachodnioniemieckiej Rozgłośni (NWDR) w Kolonii: „Tu Deutsche Welle. Słuchacie nas Państwo z Kolonii, na falach krótkich na częstotliwości 11795 kHz. Deutsche Welle nadaje ten program na zlecenie rozgłośni radiowych RFN. Słuchajcie nas Państwo codziennie od godziny 11.30 do 14.30 czasu środkowoeuropejskiego”.
Dzień był prawdziwie wiosenny, słoneczny, termometr w Kolonii pokazywał po południu 27 stopni Celsjusza. Dobry znak dla nowego programu, pomyśleli sobie wszyscy obecni w rozgłośni w tej historycznej chwili. – Tygodniami ćwiczyliśmy tę pierwszą audycję. Próbowano, w jaki sposób najlepiej przygotować i przekazać wiadomości. W końcu nadszedł ten wielki dzień. Myślałam sobie, że dzieje się coś bardzo, bardzo ważnego - wspominała przy okazji 25-lecia rozgłośni Anneliese Wilke, wówczas asystentka redakcji.
W studio NWDR numer 17 z napięciem słuchał przemówienia prezydenta RFN Theodora Heussa redaktor naczelny Deutsche Welle Hans-Otto Wesemann. Obecni byli też redaktorzy Hilde Stallmach i Christian von Chmielewski, redaktor muzyczny Erich Winkler, dyrektor techniczny NWDR Karl Schulz i szef techniczny Deutsche Welle Horst Krieger.
Tuż po puszczeniu w eter nagranego dzień wcześniej przemówienia, głos prezydenta zaczął się zmieniać. Theodor Heuss mówił jakby wolniej, coraz bardziej niewyraźnie, przerwy na oddech ciągnęły się w nieskończoność. Co się okazało - wpadające przez okno promienie słońca padały prosto na taśmę z nagraniem. Pod wpływem temperatury taśma zaczęła się topić, efekt był słyszalny.
W obecności tylu radiowców rozwiązanie problemu nie powinno było sprawiać kłopotów. – Rzadko widzi się tak bezradne grono fachowców – wspomina z uśmiechem Christian von Chmielewski. Karl Schulz pochylił się nad taśmą, zastygł na kilkanaście sekund, po czym bez słowa wrócił na swoje miejsce. Jego zastępca Walter Werner ze zlanym potem czołem zaczął dłubać przy taśmie paznokciem, bez efektu. Kolejny fachowiec, Horst Krieger próbował dmuchać na coraz bardziej rozklejającą się taśmę. – Dyżurny technik mądrze trzymał się z daleka – śmieje się von Chmielewski. Taśma zaczynała się już na całego topić, kiedy prezydent Heuss nareszcie pożegnał się.
Atmosfera przełomu
W ciągu następnych tygodni program był ciągle rozbudowywany. Powstawał spontanicznie, z potrzeby chwili, w efekcie rozmów prowadzonych w rozgłośni i poza rozgłośnią. Zaczęli zaglądać niemieccy artyści, literaci. – Heinrich Böll wpadał i omawiał książki – dla tych na zewnątrz, jak mówił – wspomina Christian von Chmielewski. – Z pomysłami przychodzili ludzie teatru, dziennikarze. Rozmowy o programie przenosiły się do piwnicy, do kantyny i ciągnęły przy piwie albo kawie i cieście. W kącie, kiedy tylko się dało, siedział szef i grał z redaktorami w skata.
1 sierpnia 1962 – pierwsza audycja po polsku
Oferta DW kierowana była najpierw do niemieckich słuchaczy na całym świecie. Od jesieni 1954 ukazały się pięciominutowe okienka z wiadomościami także po angielsku, francusku, hiszpańsku i portugalsku. Kiedy powiększał się program w tych językach, dochodziły kolejne. Wśród 44 języków znalazły się m.in. farsi dla odbiorców w Iranie, arabski, turecki, chiński, suahili i hausa, urdu, także czeski, rosyjski, węgierski a od sierpnia 1962 język polski.
Radio DW szybko zyskało sobie miano „głosu wolności”. Informowało o kryzysach, począwszy od Praskiej Wiosny, poprzez lata dyktatury w Grecji, stanu wojennego w Polsce po wojnę w Afganistanie i Iraku. Zależnie od sytuacji politycznej na świecie zmieniało także program. I tak podczas wojny na Bałkanach powstał w 1992 roku program albański, rok później specjalny program dla uchodźców z Bośni.
Ważnym elementem programu DW są kursy języka niemieckiego. Radiowe kursy zapoczątkował w 1957 roku program „Lernt Deutsch bei der Deutschen Welle“ nadawany w czterech językach. Od tamtej pory oferta jest ciągle poszerzana. Dziś popularnością cieszy się zwłaszcza „wirtualna klasa”.
Deutsche Welle od kuchni
Jak powstaje program telewizyjny, radiowy i online nadawany w 30 językach, docierający do milionów widzów, słuchaczy i internautów na całym świecie? Oto prawda o pracy Deutsche Welle.
Zdjęcie: DW/P. Henriksen
„Tu Deutsche Welle….
.. można codziennie usłyszeć lub przeczytać w wielu językach. Na przykład w amharskim, kiedy przed mikrofonem w studiu w Bonn zasiada Lidet Abebe. Ten język, którym dziś mówi się m. in. w Etiopii, jest jednym z 30., w którym nadawany jest program DW dostępny satelitarnie jako kanały telewizyjne, radiowe i platforma Internetowa. DW dociera do milionów odbiorców na całym świecie. Także w Etiopii.
Zdjęcie: DW/P. Henriksen
Rutyna? A co to takiego?
Jakie są najważniejsze tematy dnia? Którego z naszych komentatorów należy błyskawicznie poprosić o komentarz ? Który z polityków najpełniej odniesie się do bieżącego wydarzenia, jaki ekspert odpowie na nurtujące widzów pytania? Jaki artykułem otwieramy wydanie online? Dla wielu redakcji 'prime time' trwa 24 godziny na dobę – kiedy w Berlinie kończy się dzień, we Władywostoku wschodzi słońce. .
Zdjęcie: DW
Chiński pisarz Liao Yiwu udziela wywiadu…
…Matthisowi Heinowi, szefowi redakcji chińskiej DW. Misją Deutsche Welle jest umożliwianie swobodnego wyrażania opinii tym, którzy we własnych państwach nie mogą korzystać z podstawowych swobód obywatelskich, w tym prawa do wolności słowa - to dla Deutsche Welle absolutny priorytet.
Zdjęcie: Tobias Kleinod
„Czy ten materiał może tak polecieć…
... czy jest za długi i lepiej go przyciąć zostawiając tylko najważniejsze opinie?” Kishwar Mustafa, dziennikarka pracująca dla redakcji nadającej w Urdu, języku indoeuropejskim, którym dziś posługuje się ok. 50 mln ludzi, m.in. w Afganistanie, właśnie zajmuje się cyfrową obróbką materiału dźwiękowego do audycji, która za chwilę wyemituje DW.
Zdjęcie: DW/P. Henriksen
Edukacyjna uczta dźwięków
… w formacie audioserii do nauki języka „Learning by Ear" produkowanej w sześciu językach afrykańskich i trzech azjatyckich. Te tzw. nowele radiowe opowiadają np. o tym, jak wygląda start w życie zawodowe, lub w jaki sposób można ochronić się przed AIDS. Autorami nowel są młodzi pisarze z Afryki i Azji, czytają je profesjonalni aktorzy. Na zdjęciu – aktorzy z Pakistanu.
Zdjęcie: DW
Non stop
Tak w zasadzie pracują Pia Castro, Carlos Delgado i ich redakcyjna ekipa. Program telewizyjny DW po hiszpańsku nadawany jest w Ameryce Łacińskiej prawie 20 godziny na dobę. Dziś Deutsche Welle nadaje na sześciu kanałach telewizyjnych, po niemiecku, angielsku, hiszpańsku i arabsku.
Zdjęcie: Jan Roehl
Młody, politycznie zaangażowany, interwencyjny…
... jest cotygodniowy program "Talk Shabab". To telewizyjne show przyciąga przed ekrany setki tysięcy widzów w krajach arabskich. Gospodarz programu Jaafar Abdul Karim rozmawia ze swoimi gośćmi o wszystkim, co dotyczy świata arabskiego – zarówno o "arabskiej wiośnie", jak i o życiu z perspektywy emigranta w Niemczech.
Zdjęcie: Tobias Kleinod
Wszystko kręci się wokół Europy…
…kiedy przed kamerą staje Özelem Coskun i prowadzi 26 minutowy magazyn „DW ile Avrupa", czyli „Europa z DW". Od połowy ub.r. program emitowany jest na kanale tureckiego publicznego nadawcy "TRT Türk". Podobne magazyny produkowane są m.in. dla widzów z Polski, Rumunii, Albanii, Chorwacji i Bośni „Eurosąsiedzi”, tak nazywa się polska wersja magazynu, nadawana w soboty o godz. 11.00 w TVP info.
Zdjęcie: DW
„Trzydzieści sekund do wejścia!“
Sprawne przeprowadzenie każdej audycji to zazwyczaj osiągnięcie sztabu kompetentnych i dobrze zorganizowanych ludzi, zarówno redaktorów, jak i techników. Wydawca audycji odpowiada za program, emisję materiałów dźwiękowych, łącznia na żywo, a przy niespodziewanych wydarzeniach musi umieć zapanować nad przebiegiem audycji i schematem transmisji na żywo.
Zdjęcie: DW
„Przekonać do segregacji śmieci takiego ...
... Brazylijczyka!“ Dla Nádii Pontes und Rafaela Oliveira Göpferta to chleb powszedni! Oboje zajmują się adaptacją wiadomości, reportaży i wywiadów tak, aby było one zrozumiałe dla czytelników w Brazylii. Internetowa oferta Deutsche Welle dostępna jest w 30 językach, od albańskiego, przez Kisuaheli, polski po turecki.
Zdjęcie: DW
Internetowa karawana przez Mali...
… to inicjatywa Boukary Konaté, bloggera z Mali, który dzięki tej akcji chciał zapewnić mieszkańcom wielu wiosek na terenie Mali dostęp do internetu. Za prowadzony przez siebie blog "Fasokan" Konaté otrzymał w 2012 roku nagrodę za na najlepszego blog na świecie w organizowanym przez DW konkursie Bobs Award. 0d 2004 roku DW uhonorowała w ten sposób dziesiątki blogów w 17 kategoriach.
Zdjęcie: DW
Być dziennikarzem najwyższych lotów
Jak to osiągnąć? Co roku 20 młodych dziennikarzy odbywa wolontariat w Deutsche Welle. Wśród nich widoczny w kadrze Imtiaz Ahmad z Pakistanu. Szczególną cechą tego programu jest jego międzynarodowość. Oprócz tego Akademia DW współpracuje z uniwersytetem w Bonn, dzięki czemu część studiów na kierunku "International Media Studies" można odbyć w Akademii DW.
Pracownicy mediów z całego świata…
... dzięki programowi Akademii DW mają możliwość poszerzenia wiedzy i rozbudowania warsztatu. Na przykład uczestnicząc w „Letniej Akademii Współczesnego Dziennikarstwa”, warsztatach odbywających się w stolicy Kirgizji Biszkeku. Tutaj podczas dziesięciotygodniowej sesji można nauczyć się podstaw dziennikarstwa stosowanego we wszystkich rodzajach mediów.
Zdjęcie: DW
Jojo szuka szczęścia…
.. podczas studiów w Kolonii. Uczący się niemieckiego razem z energetyczną Brazylijką wkuwają do sesji i przyeżywają jej miłosne uniesienia. Kim jest Jojo? Bohaterką popularnej i wielkorotnie nagradzanej serii wideo dla uczących się niemieckiego. Telenowela doczekała się adaptacji teatralnej. W rolę Jojo wcieliła się niemiecka aktorka Dorothea Kriegl. Uwaga: kontakt z Jojo również na facebooku!
Zdjęcie: DW
Rola współczenych mediów…
... w zapobieganiu konfliktom oraz w edukacji jest nie do przecenienia. Określaniem roli mediów w dzisiejszym świecie zajmuje się "Global Media Forum", konferencja organizowana w Bonn przez Deutsche Welle. Tegoroczna edycja odbędzie się między 17 a 19 czerwca 2013. Tematem przewodnim jest "Przyszłość rozwoju - gospodarka, wartości, a media".
Zdjęcie: DW
15 zdjęć1 | 15
Stosownie do wymogów czasu
Tak jak wszędzie, także w rozgłośni podaż zależy od popytu. Pod koniec ubiegłego wieku popyt na audycje nadawane na falach krótkich zaczął w Europie raptownie spadać, w 1998 zniknęły więc z eteru audycje po duńsku, norwesku, holendersku i włosku, w 2009 - po polsku. Rozbudowany został natomiast program rosyjskojęzyczny, w 2000 rozpoczął emisję ukraiński a w 2005 białoruski.
Zniknięcie z eteru z końcem 1999 audycji po japońsku, słowacku, słoweńsku, hiszpańsku, czesku i węgiersku było efektem drastycznych cięć budżetowych. W 2011 zakończył emisję na falach krótkich także program niemieckojęzyczny. Dziś programy na falach krótkich emitowane są jeszcze tylko do odbiorców w Afryce na południe od Sahary i w niektórych regionach Azji. Ale także tam liczba odbiorców gwałtownie się zmniejsza.
Coraz bardziej obszerna jest natomiast multimedialna oferta DW, także Redakcji Polskiej, która w styczniu 2013 znalazła się na pierwszym miejscu popularności wśród użytkowników ze wszystkich 30 języków Deutsche Welle.