Stan ptactwa w Europie – zarówno na terenach rolniczych jak i w miastach – jest alarmujący. Pomiędzy 1980 a 2016 rokiem liczebność ptaków w Europie zmniejszyła się o około jedną czwartą. Według badania główną winę ponosi rolnictwo. Również postępująca urbanizacja i rosnące temperatury przyczyniają się do spadku populacji.

Zmieniające się warunki okazały się jednak korzystne dla niektórych gatunków, podaje grupa kierowana przez Stanislasa Rigala i Vincenta Devictora z Instytutu Nauk Ewolucyjnych w Montpellier w czasopiśmie naukowym amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk.

„To, że liczebność ptaków w Europie spada wiemy od dziesięcioleci” – piszą autorzy badania. „Ale bezpośredni wpływ aktywności człowieka na ten spadek nie został jeszcze określony ilościowo”. Naukowcy obserwowali 170 pospolitych gatunków ptaków w ponad 20 tysiącach lokalizacji w 28 krajach europejskich. Korzystali też z oficjalnych statystyk z m.in. Urzędu Statystycznego Unii Europejskiej (Eurostat) oraz oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa.

Spadek liczebności ptaków nie rozkłada się równomiernie. Gatunki, które mają siedliska na terenach rolnych, zostały szczególnie dotknięte – populacja spadła o prawie 57 procent. W chłodniejszych klimatycznie siedliskach zanotowano spadek o 40 procent. Spadek populacji w regionach miejskich wynoszący prawie 28 procent był nieco większy niż powszechny trend. Natomiast ptaki obierające cieplejsze siedliska, głównie w lasach, ucierpiały najmniej – ich populacja zmniejszyła się o 17 procent.

Brak owadów

Naukowcy przyjrzeli się również przyczynom spadku populacji ptaków. Główną winę ponosi stosowanie pestycydów i nawozów w rolnictwie przemysłowym. Pestycydy są toksyczne dla owadów, które służą jako pokarm dla wielu ptaków. To wyjaśnia dlaczego gatunki, które preferują grunty rolne jako siedliska, zostały szczególnie dotknięte.

Analiza wykazała, że ​​do spadku liczby ptaków przyczyniają się również urbanizacja i rosnące temperatury w wyniku kryzysu klimatycznego.

Niektóre gatunki skorzystały z takich zmian – tak było w przypadku połowy z 55 analizowanych gatunków leśnych. 

„Biorąc pod uwagę negatywne skutki intensyfikacji rolnictwa i przystosowanie do rosnących temperatur oraz użytkowania gruntów, nasze wyniki sugerują, że los populacji pospolitych europejskich ptaków zależy od szybkiego wdrożenia zmian transformacyjnych w społeczeństwach europejskich, a w szczególności reform rolnych”, zaznaczają naukowcy.

Ptaki a ekosystemy

Christian Hof z Uniwersytetu Technicznego w Monachium nie jest zaskoczony wynikami, ale docenia „skalę badania i wyraźne powiązanie danych o ptakach z intensywnością hodowli i innymi czynnikami”. Hof podkreślił również znaczenie ptaków: „Przyczyniają się do zachowania ekosystemów poprzez utrzymywanie odpowiedniej ilości owadów w lasach i na polach. Odgrywają też rolę w rozsiewaniu nasion drzew, krzewów i innych roślin."

Natomiast Jörg Hoffmann z Instytutu Juliusa Kühna w Kleinmachnow skrytykował autorów za nieścisłości: m.in. nie dostosowanie do siebie okresów i metod badań ptaków. „Na przykład w przypadku zmian klimatycznych należy brać pod uwagę nie tylko temperaturę powietrza, ale także opady atmosferyczne, ich rozkład sezonowy oraz bilans wodny” – podkreśla Hoffmann.

(DPA/idz) 

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>