DW: Polskie władze zredukowały liczbę godzin nauki języka niemieckiego dla mniejszości niemieckiej w Polsce. Nie ukrywają przy tym, że jest to działanie wymierzone konkretnie w tę mniejszość narodową. Jak ocenia pan tę decyzję rządu w Warszawie?

Bernd Fabritius: - Uważam rozporządzenie ministra Czarnka za bardzo, bardzo poważny błąd. To otwarta dyskryminacja własnych obywateli, którzy zawsze pozostawali lojalni wobec swojego kraju – Polski. Jest to problemem zwłaszcza dlatego, że dotyka młodych ludzi, uczniów, których okrada się z tożsamości. Kto podnosi rękę na młode pokolenie i ogranicza mu możliwości edukacji, ten szkodzi kolejnym pokoleniom i trzeba być świadomym tych konsekwencji, zanim podejmie się taką decyzję.

Polska argumentuje, że chce przywrócić równowagę w sytuacji mniejszości niemieckiej w Polsce i Polaków żyjących w Niemczech. Niemcom zarzuca się, że zaniedbują nauczanie polskiego dla Polaków. Nie podziela pan tej argumentacji?

- Nie, jest ona całkowicie fałszywa i opiera się na nieprawdziwych założeniach. Niemcy wspierają nauczanie języka dla uczniów z polskiej społeczności imigranckiej kwotą ponad 200 milionów euro rocznie. Tylko w szkolnictwie ponadpodstawowym mamy prawie 15 tysięcy uczniów finansowanych z tego źródła. W Polsce twierdzi się, że niemiecki rząd federalny nie wspiera nauczania języka polskiego. Ale w Niemczech finansowaniem szkolnictwa zajmują się landy, a nie rząd federalny, który nie finansuje też ani jednej godziny nauczania niemieckiego, ani matematyki czy fizyki, bo robią to landy.

Wiemy też od przedstawicieli Polonii, że zapotrzebowanie na nauczanie polskiego jest dobrze pokryte. Więc jeśli Polska chce przywracać równowagę, to powinna zwiększyć możliwości nauki w języku niemieckim, a nie je ograniczać. Gdy tylko Polonia zgłasza większe zapotrzebowanie na naukę polskiego, to jest to realizowane.

Chcę zwrócić uwagę na jeszcze jedną sprawę. W Polsce krytykuje się, że nauka polskiego w Niemczech odbywa się na takich samych zasadach jak nauka tureckiego, włoskiego czy języków innych grup imigranckich. Zgadza się, bo Polacy nie są w Niemczech mniejszością narodową, są grupą, która przybyła tu w ramach unijnej swobody przemieszczania się albo jeszcze wcześniej. Nie obejmują ich jednak regulacje Rady Europy w sprawie mniejszości. Z kolei Niemcy w Polsce są autochtoniczną, oficjalnie uznaną mniejszością narodową, która – na mocy tych regulacji – jest szczególnie chroniona.

Polska domaga się uznania żyjących w Niemczech Polaków za mniejszość narodową. Czy to realistyczne?

- Nie, to wykluczone, bo nie nie spełniają warunków. Rada Europy dała krajom członkowskim możliwość samodzielnego określania, kto jest mniejszością. Niemiecki Bundestag określił to już wiele lat temu. Rozchodzi się o to, czy dana grupa żyje na terenie Niemiec w ujęciu historycznym. Polonia tego warunku nie spełnia. To grupa napływowa, tak jak Włosi, Turcy czy wiele innych grup w Niemczech. Chcę też podkreślić, że uznanie za mniejsość wcale nie jest Polonii potrzebne. Mamy dwustronną umowę o dobrym sąsiedztwie i współpracy, gdzie zapisaliśmy zrównanie w prawach i oczywiście, że realizujemy zobowiązanie do wspieranie tożsamości Polaków w Niemczech. Dlatego dziwię się, że Polska, aby przeforsować swoje domniemane interesy w polityce zagranicznej, wykorzystuje do tego dzieci własnych obywateli, biorąc je za politycznych zakładników i faktycznie je krzywdzi. To coś niespotykanego.

Czy Niemcy planują jakąś odpowiedź na decyzję Polski? Czy można spodziewać się analogicznej redukcji środków na naukę polskiego w Niemczech?

- Zdecydowanie nie. To pytanie jest mi często zadawane. Przedstawiciele Polonii obawiają się, że możemy uciec się do takiego samego środka. Gdybyśmy obcięli te 200 milionów euro o dwie trzecie, to zostałoby nam sporo środków, ale tego nie zrobimy. Wierzymy, że to ważne, aby uczniowie z polskiej społeczności mogli zachowywać swoją tożsamość, dlatego wspieramy nauczanie polskiego w niemieckim państwowym systemie szkolnym. Zależy mi na tym, aby Polska i Niemcy znowu podjęły dialog, abyśmy wyjaśnili te nieporozumienia, tak żeby Polska wycofała się z tego dyskryminującego rozporządzenia, inaczej nie można tego nazwać.

A czy planowane są jakieś bezpośrednie działania na rzecz mniejszości niemieckiej?

- Zapewniliśmy mniejszość niemiecką w Polsce o pełnym wsparciu rządu federalnego. Zaoferowaliśmy naszym rodakom w Polsce, że jeśli Polska nie przemyśli tej złej decyzji, to będziemy oczywiście ograniczać powstałe szkody. Możemy pomóc. 

Rozmawiał Wojciech Szymański 

Prof. dr Bernd Fabritius (CSU) jest pełnomocnikiem rządu federalnego ds. przesiedleńców i mniejszości narodowych. Jest także przewodniczącym niemieckiego Związku Wypędzonych.