„Filar praw socjalnych”, przedstawiony w środę (26.04.2017) przez Komisję Europejską na sesji Parlamentu Europejskiego, skierowany jest do obywateli 19 państw strefy euro, którzy najboleśniej odczuli skutki kryzysu finansowego w 2008 roku na rynku pracy. Do programu KE, którego celem jest zapobieganie skutkom kryzysów ekonomicznych na unijnym rynku pracy, zrównanie praw wszystkich zatrudnionych i pogłębienie integracji społecznej w strefie euro, mogą się przyłączyć na zasadzie dobrowolności też inne kraje spoza strefy euro.

Komisja Europejska sformułowała jednolite prawa społeczne i prawa do ochrony socjalnej dla obywateli UE w ogółem 20 punktach, w trzech rozdziałach.

Dostęp do rynku pracy

Pierwszy rozdział dotyczy zapewnienia równych szans kobietom i mężczyznom, niezależnie od wyznania, wieku, orientacji seksualnej. Obywatele UE mają mieć zapewniony dostęp do powszechnej edukacji i możliwość kształcenia się przez całe życie. KE proponuje też ujednolicenie prawa do zatrudnienia, do „terminowej, konkretnej pomocy” w poszukiwaniu zatrudnienia, a dla młodzieży prawa do edukacji.

Sprawiedliwe warunki pracy

Bruksela chce dla obywateli państw unijnych jednolitego prawa do „bezpiecznego i elastycznego zatrudnienia”, „sprawiedliwych wynagrodzeń” i „adekwatnej płacy minimalnej” według wytycznych UE. Ma to zapobiec nierównościom płacowym i dumpingowi socjalnemu.

Każdy ma ponadto otrzymać prawo do pisemnego wypowiedzenia umów o pracę i uzasadnienia tego wypowiedzenia. Pracownicy zaś mają mieć w całej UE prawo do współdecydowania.

Sprawiedliwe warunki pracy mają zapewnić obywatelom UE możliwość lepszego godzenia pracy z życiem rodzinnym. Dogodne warunki pracy dla małżeństw z dziećmi mają na celu skłonienie ojców do przejęcia odpowiedzialności przy wychowaniu dzieci i zachęcenie kobiet do powrotu do życia zawodowego. Ponadto KE chce dopiąć, aby państwo finansowało matkom  na urlopie wychowawczym co najmniej składki do kasy chorych. Bruksela proponuje też wprowadzenie prawa do pięciodniowego urlopu na opiekę nad członkiem rodziny.

Komisja Europejska umieściła też w „Filarze praw socjalnych” ochronę zdrowia w miejscu pracy.

Bezpieczeństwo socjalne i inkluzja

Program przygotowany przez Komisję Europejską ma za zadanie stworzenie też warunków edukacji dla dzieci i młodzieży, aby ochronić je przed ubóstwem. Przewiduje on też objęcie ochroną socjalną wszystkich pracowników niezależnie od ich statusu.

Bezrobotni oraz osoby nie posiadające środków do życia mają otrzymać „minimalne wsparcie zapewniające im życie w godności”. Zabezpieczenie emerytalne mają otrzymać, zgodnie z planami KE, wszyscy zatrudnieni – pracujący na umowach o pracę lub samozatrudnieni. Każdy obywatel UE ma mieć ponadto prawo do dobrej opieki zdrowotnej.

Komisja Europejska chce też zapewnić wsparcie i życie w godności ludziom niepełnosprawnym i bezdomnym, a osobom wymagającym opieki przystępne usługi pielęgnacyjne.

Większość posłów w Parlamencie Europejskim poparła wstępnie przedstawiony przez komisarz ds. socjalnych i zatrudnienia Marianne Thyssen „Filar praw socjalnych”. Program ten będzie jeszcze poddany dyskusji.

Krytyka i pochwały dla Komisji Europejskiej

Program społeczny zaproponowany przez Komisję Europejską skrytykowało już niemieckie zrzeszenie związków zawodowych DGB, twierdząc, że nie stanowi on „ogromnego sukcesu”. Zaś zrzeszenie europejskich przedsiębiorców BusinessEuropa poinformowało, że plany Komisji Europejskiej „są zbyt wygórowane”.

Program Komisji Europejskiej popiera natomiast Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE). Już w 2011 roku COMECE apelowała o wzmocnienie filaru socjalnego UE.

Także papież Franciszek domagał się w swoim wystąpieniu na uroczystości wręczenia mu w maju 2016 nagrody Karola Wielkiego nowych modeli ekonomicznych, które miałyby charakter integrujący i byłyby sprawiedliwe.

dpa,kna/Barbara Cöllen