Po wielu miesiącach kłótni i dwóch miesiącach od zawarcia kompromisu, Bundestag powołał 19 z 21 członków rady fundacji „Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie”. Dwóch pozostałych członków, wchodzi do rady fundacji, z urzędu: dyrektor Niemieckiego Muzeum Historycznego – prof. Hans Ottomeyer i dyrektor Domu Historii Republiki Federalnej Niemiec – Hans Walter Hütter. Rząd federalny zgłosił trzech przedstawicieli (w tym pełnomocniczkę ds. relacji z Polską Cornelię Pieper i sekretarza stanu ds. kultury i mediów Bernda Neumanna), a Bundestag czterech (po jednym z CDU – Klaus Braehmig, CSU – Stephen Meyer, FDP – Lars Lindemann i SPD – Angelika Schwall-Düren). Związek Wypędzonych nominował aż 6 osób. A kościół katolicki, ewangelicki i Centralna Rada Żydów mogły zgłosić po dwóch przedstawicieli.

Początek prawdziwych kontrowersji

Choć Erika Steinbach nie zasiądzie w radzie fundacji, bo nie zgodził się na to niemiecki minister spraw zagranicznych Guido Westerwelle (FDP), to przedstawiciele jej związku, których zatwierdził parlament, wywołują nie mniej emocji od swojej szefowej. Wiceprzewodnicząca klubu parlamentarnego SPD Angelika Schwall-Düren zarzuca dwóm przedstawicielom Związku Wypędzonych (BdV) „rewizjonistyczne wypowiedzi”. Chodzi o Hartmuta Saengera i Arnolda Tölga. Obaj uzyskali nominację na wiceprzewodniczących rady fundacji. Sekretarz klubu parlamentarnego Zielonych Volker Beck zarzuca Saengerowi, że w wywiadzie dla Preussische Allgemeine Zeitung obarczył kraje europejskie, w tym „szczególnie bojowo nastawioną Polskę” współodpowiedzialnością „za wybuch II wojny światowej”. A Tölg, o czym przypominał poseł Zielonych, krytykował władze RFN za wypłacanie odszkodowań za pracę przymusową i niewolniczą na rzecz III Rzeszy. Ponadto zarzucał krajom Europy Wschodniej porównywalną winę do tej, jaka ciąży na Niemcach za wybuch II wojny światowej. „Te nominacje BdV stoją w sprzeczności z pojednaniem z naszymi sąsiadami” – oznajmili wszyscy liderzy Zielonych: Renate Künast, Jurgen Trittin, Claudia Roth, Katrin Göring-Eckardt i Volker Beck.

Pojednanie bez pojednania

Przewodnicząca Zielonych Claudia Roth dodała, że „nominacje BdV niszczą ideę fundacji”. Roth uważa, że fundacja zostanie zdominowana przez członków Związku Wypędzonych: „Sinti, Romowie i muzułmanie jako ofiary wypędzeń zostali po prostu wykluczeni” – powiedziała Roth. Także opozycyjna Partia Lewicy atakowała personalne wskazania BdV. Posłanka tej partii, była kandydatka na prezydenta, Luc Jochimsem uznała głosowanie nad całą listą nominacji za „niedemokratyczne”. Jochimsem uważa, że Bundestag powinien głosować osobno nad każdym członkiem rady fundacji, a nie en bloc nad pełnym składem gremium.

Fundacja w pełnym składzie

Pierwsze spotkanie nowej rady fundacji „Ucieczka, Wypędzenie, Pojednanie” odbędzie się już po letniej przerwie parlamentu. Fundacja ma przedstawić losy niemieckich wypędzonych po II wojnie światowej, nie zapominając o kontekście tamtych czasów i odpowiedzialności nazistowskich Niemiec za wybuch II wojny światowej. Według ustawy wystawa będzie zorganizowana pod egidą Niemieckiego Muzeum Historycznego. Znowelizowana w maju ustawa o powołaniu placówki zapewnia jej 300 metrów kwadratowych powierzchni wystawowej. Koszt przedsięwzięcia, jak poinformowało Centrum Informacyjne Rządu, ma wynieść około 14 mln euro.

Marcin Antosiewicz

red. odp.: Barbara Coellen