Opozycja w niemieckim parlamencie ma zastrzeżenia co do rządowej koncepcji centrum dokumentacji II wojny światowej, które ma powstać w Berlinie. Podczas debaty parlamentarnej w czwartek wieczorem (23.6.2022) wiceszefowa klubu poselskiego chadecji Dorothee Baer podkreślała, że potrzebne są intensywne konsultacje. Baer wskazała na konieczność większego kontekstu europejskiego i skrytykowała brak miejsca pamięci dla potomków ofiar.

Poseł populistycznej AfD Marc Jongen skarżył się z kolei na „negatywną narrację niemieckiej winy zbiorowej”. Jan Korte z Partii Lewica wskazał na braki w historycznej klasyfikacji „nieograniczonej wojny na wyniszczenie”.

Niemiecka okupacja w Europie

Planowane w Berlinie centrum dokumentacji ma prezentować skutki II wojny światowej i niemieckiej okupacji w 27 europejskich krajach, także w Polsce. 4 maja niemiecki rząd przyjął wypracowaną przez historyków koncepcję. 

Decyzja o tym, że taka placówka powstanie w stolicy Niemiec, zapadła już w październiku 2020 roku, kiedy to Bundestag podjął uchwałę w tej sprawie. Projekt został zainicjowany przez tych, którym nie spodobał się pomysł upamiętnienia w Berlinie wyłącznie polskich ofiar wojny i niemieckiej okupacji. Początkowo oba projekty konkurowały ze sobą, ale w końcu Bundestag opowiedział się za realizacją obu: placówki na temat historii wojny i niemieckiej okupacji w całej Europie, jak i „miejsca pamięci i spotkań” poświęconego Polsce. Prace nad szczegółową koncepcją tego drugiego zamierzenia zakończyły się we wrześniu 2021 roku pod auspicjami MSZ Niemiec.

Ekspozycja stała i wystawy czasowe

Prace nad drugim, o wiele bardziej złożonym projektem powierzono Niemieckiemu Muzeum Historycznemu (DHM). Powołano grupy robocze, złożone zarówno z międzynarodowych, jak i niemieckich ekspertów, konsultowano się z organizacjami reprezentującymi ofiary wojny i okupacji oraz kilkudziesięcioma organizacjami pozarządowymi.

Trzon przyszłej placówki stanowić ma stała ekspozycja oraz wystawy czasowe. W projekcie stałej ekspozycji zrezygnowano z narodowego podejścia do ukazania historii wojny i niemieckiej okupacji, która dotknęła 230 milionów ludzi. Autorzy proponują ujęcie tematyczne: ukazanie różnych form prowadzenia zbrodniczej wojny i polityki okupacyjnej, jak praca przymusowa, obozy, rabunek, niszczenie kultury, głód, mordy na pacjentach, Shoah czy ludobójstwo Sinti i Romów. Ujęcie tematyczne ma pozwolić dostrzec różnice w okupacji poszczególnych krajów.

Według koncepcji placówka będzie także miejscem edukacji, badań oraz upamiętnienia. Całość ma zajmować powierzchnię ok. 15 tysięcy metrów kwadratowych. Koszt budowy ośrodka oszacowano na 120 milionów euro. Lokalizacja zostanie wybrana, gdy plany zatwierdzi niemiecki parlament.

(DPA, DW/dom, widz)