DW sprawdza: Fake newsy na temat ataku Hamasu na Izrael
11 października 2023
Napad na Izrael islamistycznych terrorystów z Hamasu pochłonął setki ofiar. Zaatakowali oni w sobotę (07.10.2023), mordując i uprowadzając ludzi do Strefy Gazy. Izrael ogłosił stan wojny. Według ONZ w następstwie izraelskich kontrataków ok. 200 palestyńskich cywilów podjęło ucieczkę.
W sieciach społecznościowych, takich jak TikTok, Instagram, X i Telegram krążą niezliczone filmy przedstawiające sytuację. Zdaniem niektórych obserwatorów obecny zalew fake newsów nie ma sobie równych. Żaden z innych konfliktów toczących się na świecie nie wywołał takiej fali dezinformacji. Wiele nagrań, które rzekomo dokumentują ataki, walki i reakcje, w rzeczywistości pokazuje coś zupełnie innego.
Wideo 1: Izraelscy żołnierze porywają palestyńskie dziewczynki
Nagranie (zarchiwizowane tutaj) z serwisu X przedstawia rzekomo izraelskich żołnierzy porywających dwie małe dziewczynki. Twórca postu wideo napisał: „Latest: Cowardly Israeli soldiers kidnapped 6-year-old and 3-year-old Palestinian girls” (Z ostatniej chwili: tchórzliwi izraelscy żołnierze porwali dwie palestyńskie dziewczynki: 6-letnią i 3-letnią). Film wyświetlono setki tysięcy razy.
DW sprawdza: To nieprawda.
Weryfikacja DW udowadnia, że nagranie pochodzi sprzed co najmniej dwóch lat. Wyszukiwanie obrazu wstecznego prowadzi do YouTube'a: ten sam film pojawił się w Internecie w 2021 roku na kanale TRT World Now, który należy do tureckiego nadawcy publicznego. Z informacji zamieszczonych na YouTubie wynika, że płaczące i krzyczące dziewczynki nie są uprowadzane, lecz proszą izraelskich policjantów o uwolnienie ich brata. Jeśli przyjrzeć się uważnie wideo, można zobaczyć widniejący na samochodzie napis „Police” (policja), a na rękawie jednego z policjantów widoczna jest także plakietka ze znakiem izraelskiej policji.
Jeśli porównamy aktualne posty w mediach społecznościowych i nagranie umieszczone na YouTubie (sprzed co najmniej dwóch lat), odkryjemy to samo konto instagramowe. Jeśli pójdziemy tym tropem i wyszukamy profil, posługując się kilkoma kluczowymi wyrazami, natrafimy na wideo umieszczone na kanale informacyjnym eye.on.palestine na Instagramie, które ma miliony obserwujących. Nagranie zostało opublikowane 24.04.2021 roku i wygląda na to, że jest to oryginał. Z opisu wynika, że palestyńskie dziewczynki proszą izraelską policję, by nie aresztowała 10-latka pod zarzutem rzucania kamieniami. Sytuacja miała miejsce w Beit Hanina, palestyńskiej części Jerozolimy. Film więc nie ma nic wspólnego z obecną napaścią Hamasu na Izrael.
Wideo 2: Dziesiątki bojówkarzy Hamasu nad Izraelem
Film z TikToka (zarchiwizowany tutaj) mający ponad dwa miliony wyświetleń przedstawia rzekomo dziesiątki bojowników Hamasu szybujących na paralotniach do Izraela.
DW sprawdza: To nieprawda.
W nagraniu, które rzekomo powstało w Izraelu, widać palmy i biały budynek, w stronę którego lecą liczni paralotniarze. Nasze poszukiwania dowodzą, że to nieprawda. Zarejestrowana scena nie ma miejsca w Izraelu, lecz w Egipcie. Korzystając z wyszukiwarki obrazów, odkryliśmy, że w widocznym budynku mieści się egipska akademia wojskowa, a więc znajduje się on w Kairze.
Przy dokładnym przyjrzeniu się zobaczymy egipską flagę, która powiewa na budynku, oraz herb akademii. Ponadto to nie paralotnie widzimy w nagraniu, ale spadochrony, na których także widnieje egipska flaga. Wideo przedstawia prawdopodobnie ćwiczenia wojskowe. Oryginału nie udało nam się odnaleźć.
Wideo 3: Cristiano Ronaldo wspiera Palestyńczyków
„Gwiazda futbolu Cristiano Ronaldo wspiera Palestynę” – piszą użytkownicy na X (dawnym Twitterze) i publikują film (zarchiwizowany tutaj), na którym portugalski piłkarz, na stadionie po meczu, rzekomo trzyma flagę palestyńską.
DW sprawdza: To nieprawda.
Wiralowe wideo, które obejrzało ponad 50 tys. ludzi, jest fake newsem. Ani nie przedstawia Cristiana Ronalda, ani nie jest aktualne. To reprezentant narodowej drużyny Maroka Jawad El Yamiq, który macha palestyńską flagą po wygranym meczu z Kanadą podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 2022 w Katarze. Donosiły o tym wówczas międzynarodowe media, dokumentując to zdjęciami.
Ten sam film, który został opublikowany na Twitterze, można w odpowiednim kontekście znaleźć na przykład na YouTubie. Jeśli przyjrzeć się uważnie, obok El Yamiqa można zobaczyć innego mężczyznę, również machającego marokańską flagą. Reprezentacja Maroka wielokrotnie celebrowała swoje zwycięstwo palestyńskimi flagami.