Takimi parami były Tallin i Turku w 2011 roku, Stambuł i Essen w Zagłębiu Ruhry w 2010, Luksemburg i Sibiu w 2007. Na podobnej zasadzie dobrane zostały Marsylia i Koszyce.

Charakterystyczne dla obydwu miast są ich socjalne punkty zapalne. Marsylia, drugie co do wielkości miasto Francji, słynie jako stolica przestępczości, nękana problemami związanymi z imigrantami. Leżące na wschodzie Słowacji przemysłowe Koszyce, zaledwie 80 km od granicy z Ukrainą, niechlubną sławę zyskały dzięki osiedlu Lunik IX, uchodzącym za największe w Europie skupisko ludności romskiej. Występujących tam problemów nie zaćmi przypuszczalnie nawet odświętna szata, którą przybiera miasto szykując się do godnego reprezentowania miana kulturalnej stolicy.

Marsylia, najstarsze miasto Francji, już się wystroiła. Omijana jeszcze kilka lat temu, dziś przeżywa prawdziwy turystyczny boom. Specjalnie na potrzeby turystów przebudowane zostały na hotele wille w najpiękniejszych zakątkach miasta, inne przeszły gruntowne remonty. Prestiżowe projekty powstają na wybrzeżu. Zaniedbany Stary Port – Dock des Suds, zostaje częściowo wyburzony i przebudowany. Już powstało nowoczesne Muzeum Cywilizacji Europejskich i Śródziemnomorskich. - Pokażemy Europie to, co nasze miasto wie już od dziesięciu lat: kultura jest czynnikiem rozwojowym i normalną formą działalności ekonomicznej – powiedział mer Marsylii Jean-Claude Gaudin.

Marsylia-Prowansja

W świętowanie miana Europejskiej Stolicy Kultury Marsylia wciągnęła cały region – 80 miast. Ogółem 900 najróżniejszych wydarzeń kulturalnych, jakie obejmuje cały program, nosi wspólny tytuł „Marsylia-Prowansja” a w jego ramach „Marsylia-Prowansja przyjmuje świat”, „Marsylia-Prowansja pod gołym niebiem” i „Marsylia-Prowansja o tysiącu twarzy”. Za wyjątkowe wydarzenia uważa się podwójną wystawę „Le Grand Atelier du Midi” w Muzeum Granet i w muzeum sztuki w odnowionym Pałacu Longchamp. Od 13 czerwca do 13 października prezentowani będą na tej wystawie artyści, których zainspirowało południowe wybrzeże Francji, od impresjonistów poprzez fowistów po abstrakcjonistów.

W centrum uwagi mniejszości etniczne

Koszyce, wydawałoby się, wypadają na tym tle blado, jak niepozorna siostra Marsylii. Ale także Koszyce mają wiele do zaoferowania. Rynek Główny położony między Teatrem Państwowym a gotycką katedrą św. Elżbiety świeci dziś blaskiem jak za najlepszych habsburskich czasów. Na potrzeby Europejskiej Stolicy Kultury całkowicie przebudowana została zrujnowana łaźnia, w której dziś mieści się kompleks kulturalno-rozrywkowy.

Z 240 tys. miaszkańców Koszyce są drugim co do wielkości miastem Słowacji. Mimo to za granicą są mało znane. Tymczasem z okolicy pochodzą rodzice Andy Warhola – Andrij i Julia Warhola. W Słowacji miasto słynie ze swej filharmonii i sceny teatralnej, w tym teatru romskiego.

Jako Europejska Stolica Kultury Koszyce chcą prezentować region całej wschodniej Słowacji. Kluczową rolę będą odgrywały przy tym żyjące tam mniejszości etniczne. I tak np. w październiku czekają na gości „Światowe Dni Nowej Muzyki”. W czerwcu, we współpracy z Krakowem odbędzie się dziewięciodniowy festiwał kultury żydowskiej „Mazal Tov!” – „Wiele szczęścia!”.

dpa, kna / Elżbieta Stasik