Początek XXI wieku przyniósł niezwykłe zainteresowanie w Berlinie polską sztuką współczesną. Artyści tacy jak Paweł Althamer, Monika Sosnowska, Paulina Ołowska, Artur Żmijewski i wielu innych zapraszani byli na stypendia i wystawy na trwałe wpisując się w krajobraz berlińskiej sceny artystycznej. A czym bardziej Berlin stawał się światową metropolią sztuki, tym większy rozgłos międzynarodowy zdobywała polska sztuka. Berlin stał się niejako oknem na świat, nic więc dziwnego, że wielu zagranicznych twórców zdecydowało się właśnie tutaj kontynuować swoją karierę artystyczną. Większość twórców z Polski osiedliło się w Berlinie dopiero w ostatnich latach, ale wyraźne ślady pozostawiają również ci, którzy przybyli tutaj już w latach 80-tych, jak Alicja Kwade, Vitek Marcinkiewicz  czy Piotr Nathan. W projekcie "Polenbegeisterungswelle" udział bierze na przykład performerka i artystka konceptualna Ewa Partum, jedna z prekursorek polskiej sztuki feministycznej, mieszkająca w Berlinie od 1983 roku.

W Berlinie spotykają się przestrzeń, czas i aktorzy

- Nie miałyśmy ambicji stworzenia kompendium wiedzy o polskich artystach działających w Berlinie na przestrzeni kilkudziesięciu ostatnich lat. Jest to raczej kilka pozycji z kręgu artystów, których znamy, co oczywiście nie wyczerpuje tematu - tłumaczy Jagna Anderson, jedna z kuratorek wystawy, która sama jest performerką, stąd być może tak duży udział artystów posługujących się w swoich działaniach ciałem i gestem.

Tłem dla akcji performatywnych Krzysztofa Dziemaszkiewicza, Aleksa Sloty, Ani Nowak czy Anny Nowickiej jest znakomita wystawa indywidualna Wawrzyńca Tokarskiego, która otworzyła projekt. Połączone razem obrazy, tworzące wielkoformatowe, wypełniające całe ściany płaszczyzny, to wielowątkowe kolaże, przypominające zrzuty z ekranu komputera lub gazetowe wycinki. Elementy malarskie i abstrakcyjne figury przecinane są napisami i hasłami, które niczym tajemnicze wskazówki sugerują drogę do poznania rzeczywistości obdartej ze złudzeń. Pogmatwana symbolika, hermetyczne treści, pozornie wyrwane z kontekstu motywy, tworzą chaos informacyjny, pozwalając jednak widzowi na dowolne odszukiwanie sensów. Całość kojarzy się ze zbuntowaną sztuką ulicy, szumem i zgiełkiem, nerwowym rytmem charakterystycznym dla wielkiego miasta, antysystemową rebelią. Gdyby szukać pozycji artystycznych opisujących puls i aurę Berlina, malarstwo Wawrzyńca Tokarskiego byłoby świetnym wprowadzeniem. 

Odwiedziny w pracowniach polskich artystów

Obok wystawy, performersów i prezentacji, na przykład Dominika Lejmana, ważnym elementem projektu "Polenbegeisterungswelle" są odwiedziny w pracowniach kilku polskich artystów pracujących w Berlinie. Ta bezpośrednia forma kontaktu daje niespotykaną możliwość przyjrzenia się procesowi twórczemu, głębszego wejrzenia w materię, którą zajmują się artyści.

- Celem projektu jest badanie i prezentacja pewnego wycinka tej złożonej przestrzeni transnarodowych relacji; zarówno przestrzeni fizycznych, takich jak pracownie artystyczne; społecznych – jak kręgi ekspertek i kolegów; ekonomicznych – jak rynek sztuki, oraz dyskursywnych, do których należy sfera publiczna. - czytamy w opisie projektu.

Berlińskie działania polskich artystów już dawno zasługiwały na bliższe przyjrzenia się i próbę opisu fenomenu, który przejdzie do historii. Projekt "Polenbegeisterungswelle" mimo swojej fragmentaryczności jest ważnym krokiem w tym kierunku.

Krzysztof Visconti

 

Polenbegeisterungswelle - kulturalne topografie polskiego Berlina: 07.-21.10.2017 

polenbegeisterungswelle.com

Wawrzyniec Tokarski - wystawa indywidualna

07.-15.10.2017 -  Kunstquartier Bethanien, Mariannenplatz 2, 10997 Berlin