Józef Piłsudski jest jedynym polskim politykiem szanowanym obecnie przez wszystkie obozy polityczne – pisze Gerhard Gnauck w „FAZ” informując o otwarciu w Sulejówku muzeum tego męża stanu.
Zdjęcie: picture alliance/CTK
Reklama
Z okazji setnej rocznicy „Cudu nad Wisłą”, czyli zwycięstwa nad Armią Czerwoną w 1920 roku, polskie władze planowały łuk triumfalny, który miał przewyższyć paryski wzór na Champs-Elysees. Z tych planów nic nie wyszło, a z powodu pandemii trzeba było odwołać nawet tradycyjną defiladę wojskową w Warszawie – pisze warszawski korespondent „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Gerhard Gnauck.
Muzeum zamiast łuku triumfalnego
Zamiast tego zrealizowany został starszy projekt – Muzeum Józefa Piłsudskiego, które zwiedzać można od środy (10.02.) – informuje autor.
Gnauck zwraca uwagę, że nawet w czasach komunistycznej dyktatury Piłsudski (1867-1935) cieszył się jako postać historyczna ogromną popularnością, pomimo podejmowanych przez propagandę prób demonizowania go.
„Dziś jest jedynym politykiem tej rangi we współczesnej historii Polski, który czczony jest przez wszystkie obozy polityczne – od liberalnego działacza praw człowieka i publicysty Adama Michnika po szefa konserwatywnej partii PiS Jarosława Kaczyńskiego, którego biuro zdobi popiersie Marszałka. A jego (Kaczyńskiego) odwieczny rywal Donald Tusk poświęcił Piłsudskiemu swoją pracę magisterską” – czytamy w „FAZ”.
Józef Piłsudski w niemieckich więzieniach
Projekt Porta Polonica, portalu dokumentującego polskie ślady w Niemczech, o miejscach pobytu Józefa Piłsudskiego w niemieckich więzieniach
Józef Piłsudski w magdeburskiej cytadeli
Józef Piłsudski z szefem sztabu płk. Kazimierzem Sosnkowskim (w cywilu) na spacerze w okresie internowania w twierdzy w Magdeburgu. Niemcy aresztowali Piłsudskiego i Sosnkowskiego pod koniec lipca 1917 r. w Warszawie. Stamtąd przewieziono ich okrężną drogą przez Poznań do więzienia w Gdańsku, a potem do więzienia w Spandau - dzisiejszej dzielnicy Berlina.
Piłsudski i Sosnkowski w Wesel
Do cytadeli Wesel przywieziono Piłsudskiego i Sosnkowskiego 6 sierpnia. Warunki w tym więzieniu, gdzie przebywali do końca 1917 r., były lepsze niż w Szpandawie. Ws. przetrzymywania Piłsudskiego, który nie został skazany na więzienie, zaprotestował ówczesny komendant cytadeli. Po latach Piłsudski przekazał mu pozdrowienia przez ówczesnego szefa niemieckiej dyplomacji Gustawa Stresemanna.
Zdjęcie: Markus Schweiß
Piłsudski w Magdeburgu
Do tego domu w cytadeli magdeburskiej przewieziono Piłsudskiego po ponad dwóch tygodniach pobytu w więzieniu w cytadeli w Wesel nad Renem w pobliżu granicy z Holandią. Jak informuje portal Porta Polonica, jego odesłanie do Magdeburga przyspieszyć mieli demonstranci, Polacy pracujący w okolicy Wesel, którzy domagali się uwolnienia Piłsudskiego.
Zdjęcie: Porta Polonica
Dom pobytu Piłsudskiego dla Polski
Piłsudskiemu i Sosnkowskiemu nie zarzucano konkretnie czynów karalnych. Bano się jedynie o zakłócenie spokoju i wojskowe bezpieczeństwo w Generalnym Gubernatorstwie ze strony kierowanego przez Piłsudskiego tajnego wojskowego związku POW. Piłsudskiego uważano pod względem politycznym za jedną z najwybitniejszych polskich osobowości. Dom, w którym był internowany podarowano Polakom.
Zdjęcie: Porta Polonica
Przygotowanie do transportu do Polski
W tym drewnianym domu, na pierwszym piętrze Piłsudski zamieszkał 23 sierpnia 1917 r. W liście do rodziny opisywał, jak spędza czas na czytaniu, pisaniu, rozmyślaniu, grze w szachy, kładzeniu pasjansów, piciu herbaty, spacerach. W 1918 r. dostawał przepustki do miasta, dokąd chadzał do lekarza, gdyż cierpiał na bóle serca i reumatyzm. Uskarżał się też na izolację i bezczynność.
Zdjęcie: Porta Polonica
Plan twierdzy w Magdeburgu
Dzięki dokumentom odnalezionym przez portal Porta Polonica, znane jest miejsce uwięzienia Piłsudskiego - oznaczono je kółkiem. Pod koniec sierpnia 1918 r. władze niemieckie postanowiły przenieść do twierdzy także K. Sosnkowskiego, którego przetrzymywano w więzieniu wojskowym. Jak wspominał, razem z Piłsudskim spędzali czas na grze w szachy, spacerach i dyskusjach. Zwolniono ich 8 listopada.
Na śniadanie w drodze do Berlina
Piłsudskiego poproszono przed uwolnieniem, aby podpisał pismo, w którym miał zadeklarować, że nie uczyni po powrocie do Polski nic przeciwko Niemcom. Piłsudski odmówił, mimo postawy przychylnej wobec Niemców. Jednak zwolniono go i Sosnkowskiego. Starano się ich szybko przewieźć do Berlina i do Polski. Na zdjęciu miasteczko Genthin, gdzie w drodze z Magdeburga zatrzymano się na śniadanie.
Zdjęcie: Porta Polonica/Krzysztof Ruchniewicz
Niemiecki dar dla Polaków
W 1937 roku tym dokumentem przekazano na ręce Federacji Związków Obrońców Ojczyzny dom, w którym więziony był Józef Piłsudski na terenie cytadeli w Magdeburgu. Dom z Magdeburga stanął na terenie parku belwederskiego w Warszawie.
Zdjęcie: Porta Polonica
Dom z Magdeburga w Łazienkach
Dom, w którym internowano w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego nie został zniszczony w czasie II wojny światowej. Stał w warszawskich łazienkach do końca wojny. Po wojnie zburzyli go komuniści. Porta Polonica poszukuje informacji, które zamkną tę historę i wyjaśnią w którym roku, kto podjął decyzję o rozebraniu tego budynku.
Józef Piłsudcki powraca!
Ulotka informująca o powrocie Komendanta wojsk polskich do Warszawy 10 listopada 1918 r. i wzywająca do przyjścia na Dworzec Wileński. Dzień później Piłsudski przejął od Rady Regencyjnej władzę zwierzchnią nad wojskiem. 12 listopada poinformował w oświadczeniu, że Rada zwróciła się do niego z prośbą o utworzenie rządu narodowego.
Teren twierdzy w Magdeburgu dzisiaj
Cytatela w Magdeburgu została prawie całkowicie wyburzona. Zachował się tam tylko ten budynek z wypalonej cegły z graffiti 1.FCM (FC Magdeburg) - jedynej drużyny piłkarskiej w NRD niefinansowanej przez reżim SED, która nawet zdobyła Puchar Europy.
Zdjęcie: Porta Polonica/Krzysztof Ruchniewicz
11 zdjęć1 | 11
Abwehra w sąsiedztwie
Autor informuje, że muzeum mieści się w Sulejówku na obrzeżach Warszawy, w willi „Milusin”, w której Piłsudski zamieszkał w 1923 r., po tymczasowym wycofaniu się z życia politycznego. Po napaści Niemiec na Polskę w 1939 r. w sąsiednim domu zainstalował się niemiecki kontrwywiad wojskowy. Opuszczona willa niezniszczona przetrwała wojnę. Główna ekspozycja znajduje się w „architektonicznie udanym” nowym budynku.
Gnauck opisuje najważniejsze punkty wystawy stałej zaznaczając, że Polska została przedstawiona jako „naród będący ofiarą epoki kolonialnej”. Dzieciństwo i dorastanie Piłsudskiego to „pasmo cierpień”, których przejawem był między innymi zakaz nauki w języku ojczystym. „Odpowiedzią Piłsudskiego był socjalizm” – pisze niemiecki dziennikarz przywołując rewolucyjną działalność Piłsudskiego i zesłanie na Syberię. Zwraca uwagę, że jedną z części wystawy nazwano „Więzienie jest częścią polskiej kultury”.
Reklama
Piłsudski był socjalistą
Z artykułu możemy dowiedzieć się o roli Piłsudskiego w pierwszej wojnie światowej i odbudowie Polski. „W polityce wewnętrznej Piłsudski działał jak socjalista: skierował kraj w 1918 r. na tory demokracji, praw wyborczych kobiet, praw obywateli i pracobiorców” – pisze Gnauck nie pomijając zamachu majowego w 1926 r. i tendencji autorytarnych w późniejszym okresie. Wystawa pokazuje „bez retuszu” politykę równego dystansu między groźnymi sąsiadami – Niemcami Hitlera i Związkiem Sowieckim Stalina.
Gnauck wystawił muzeum dobrą ocenę. „Ministerstwo kultury powstrzymało się tym razem od narzucania swoich wytycznych” – zauważył na zakończenie dziennikarz „FAZ”.
