Na całym świecie autorytarne reżimy zyskują na sile dzięki głośnemu populizmowi i ograniczaniu wolności mediów. Dlatego Global Media Forum Deutsche Welle chce w tym roku „przełamywać bariery i budować mosty”, aby przeciwstawić się populistycznym nastrojom. Tak brzmi motto dwudniowego kongresu mediów, który rozpoczyna się w poniedziałek (07.07.2025) w zachodnioniemieckim Bonn.

Koniec z pieniędzmi od Trumpa

O tym, pod jak dużą presją znajdują się wolne media, jak publiczne radio, nawet w krajach zachodnich, świadczy wizyta Steve'a Capusa, prezesa amerykańskiej stacji Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL). Rząd USA pod kierunkiem prezydenta Donalda Trumpa chce odciąć fundusze temu nadawcy radiowemu z siedzibą w Pradze. Od dziesięcioleci stacja ta jest filarem transatlantyckiego partnerstwa między Europą a USA.

Podobnie jak Deutsche Welle, RFE/RL nadaje bez cenzury do krajów, w których rynek mediów jest zdominowany przez propagandę. „Musimy przetrwać, bo inaczej byłby to wielki prezent dla Rosji i Chin” – wcześniej mówił szef RFE. Steve Capus będzie dyskutował w Bonn wraz z dyrektorem polskiej telewizji zagranicznej TVP World Michałem Broniatowskim, dyrektorem Deutsche Welle Peterem Limbourgiem i Jonathanem Munro, globalnym dyrektorem BBC.

– W wielu częściach świata rośnie niestabilność polityczna, a konsekwencje dla wszystkich naszych widzów są ogromne – powiedział dyrektor BBC. Jednocześnie koledzy ze Stanów Zjednoczonych są zmuszeni do zamknięcia lub ograniczenia działalności wolnych mediów: „To niepokojąca tendencja, zwłaszcza że fałszywe informacje i dezinformacja agresywnie rozprzestrzeniają się na całym świecie”.

Nagroda DW dla gruzińskiej dziennikarki

Przypomina o tym również tegoroczna laureatka Freedom of Speech Award, corocznej nagrody DW za szczególne osiągnięcia w dziedzinie wolności prasy. W 2025 roku nagroda ta zostanie przyznana Tamar Kincuraszwili z Gruzji. – Pod władzą Związku Radzieckiego nie mieliśmy prawa głosu i byliśmy uzależnieni od totalitarnego systemu – powiedziała DW.

– Ale w demokratycznym państwie wszyscy obywatele muszą trzymać rząd w ryzach, aby zachować naszą wolność. Media mają szczególną odpowiedzialność za zapewnienie podziału władzy – podkreśliła. Jak to robi, dziennikarka pokazuje poprzez swoją niezależną od rządu fundację na rzecz rozwoju mediów w Tbilisi. Uczy dziennikarzy weryfikacji faktów i uwrażliwia na mowę nienawiści.

Pokonywanie blokad reżimowych

Liczne dyskusje w tegorocznym programie GMF mają na celu omówienie praktycznych narzędzi pracy dla dziennikarzy: „Jak reżimy autorytarne budują cyfrowe mury i jak można je pokonać” – to tytuł jednej z dyskusji. Po pierwszym wydarzeniu poświęconym generatywnej sztucznej inteligencji w dziennikarstwie, które odbyło się w zeszłym roku, podczas GMF 2025 w centrum uwagi znajdą się również kwestie etyki sztucznej inteligencji w dziennikarstwie. W jakim zakresie dziennikarze mogą wykorzystywać sztuczną inteligencję w swojej pracy?

Odpowiedzią Europy na podziały i populizm jest rozszerzenie UE o kolejne państwa członkowskie. Ukraina, najmłodszy kandydat do Unii, jest ofiarą rosyjskiej agresji. Z niecierpliwością oczekuje się zatem przemówienia komisarz UE ds. rozszerzenia Marty Kos: czy wspólnota państw europejskich dotrzyma słowa wobec kraju zaatakowanego przez wojska Putina?

Gość specjalny: minister informacji Syrii

W tym roku GMF powita również ministra informacji Syrii Hamzę Almustafę. Po upadku wspieranego przez prezydenta Rosji Władimira Putina dyktatora Baszara al-Assada przyszłość wieloetnicznej Syrii jest niepewna. Almustafa zamierza wypowiedzieć się na temat roli mediów w odbudowie Syrii.

Jak media mogą pomóc w pokonywaniu barier, gdy wiele osób, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, cierpi z powodu wojny, która utrwala podziały między ludźmi? Dokument wyprodukowany wspólnie przez DW o największej zbrodni wojennej w Europie od czasów II wojny światowej poszukuje odpowiedzi na to pytanie. „Das Srebrenica Tape – von Papa für Alisa” to tytuł filmu autorstwa Chiary Sambuchi, który będzie miał swoją premierę podczas GMF DW.

Bohaterka filmu, Alisa, miała dziewięć lat, gdy jej ojciec, jako jeden z 8000 chłopców i mężczyzn z strefy ochrony ONZ w Srebrenicy we wschodniej Bośni, został zabity przez serbskie siły zbrojne podczas trwającej kilka dni masakry 30 lat temu.

Kaseta VHS przemycona ze Srebrenicy

Alisa mieszka obecnie z córką i matką w mieście Saint Petersburg w stanie Floryda w USA. Podczas wojny w Bośni i Hercegowinie w latach 1992-1995 została przewieziona przez rodziców na drugą stronę granicy, do dziadków ze strony matki w Serbii, gdzie była bezpieczna. Jej serbska matka i ojciec pozostali w Srebrenicy.

Jej ojciec, hobbystyczny filmowiec i kinoman, przez ponad trzy lata trwania blokady strefy ochronnej ONZ w Srebrenicy filmował codzienne życie w oblężonym miasteczku. Na nagraniach wielokrotnie zwraca się bezpośrednio do córki. Udało mu się wysłać jej kasetę VHS, zanim Srebrenica została opanowana przez serbskie oddziały pod dowództwem bośniacko-serbskiego generała Ratko Mladicia.

Dla Alisy, córki Serbki i muzułmańskiego Bośniaka zamordowanego przez Serbów, budowanie mostów i pokonywanie barier ma znaczenie egzystencjalne. – Alisa postanowiła nie opowiadać się po żadnej stronie – mówi scenarzystka filmu Sambuchi w rozmowie z DW. Według niej decydujące znaczenie ma dla Alisy to, że sprzeciwia się „tej strasznej nienawiści religijnej, etniczno-religijnej i wszystkiemu, co się z nią wiąże”.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>