„Rok 2024 otwiera szansę na ożywienie stosunków polsko-niemieckich po latach zastoju oraz ich ostudzenia na płaszczyźnie politycznej” – czytamy w komunikacie Grupy Kopernika wydanym po zakończonym w Berlinie 34. spotkaniu. Gremium powstało w 2000 roku i skupia ekspertów z Polski i Niemiec. Obecnie pracami zespołu kierują germanista Waldemar Czachur i niemiecki historyk Peter Oliver Loew.

Eksperci Grupy Kopernika liczą się jednak z tym, że nie będzie łatwo nadać relacjom polsko-niemieckim nowy i lepszy kształt, bo zarówno nowy rząd w Polsce, jak i rząd Niemiec są zaabsorbowane problemami wewnątrzpolitycznymi. Jednocześnie apelują do elit w Polsce i w Niemczech, by dążyły do zbudowania nowych i solidnych podstaw obustronnych relacji

„Nastąpił zastój”

Na wielu płaszczyznach współpracy politycznej nastąpił zastój – przyznają polscy i niemieccy eksperci. Ich zdaniem konieczne jest przede wszystkim wznowienie regularnych polsko-niemieckich konsultacji międzyrządowych (po raz ostatni odbyły się w 2018 roku).

Oba rządy powinny też przywrócić pełnomocnikom do spraw stosunków polsko-niemieckich należne im znaczenie i przyznać rangę na podobnym poziomie politycznym. We wszystkich województwach i landach należy obsadzić stanowiska odpowiednio pełnomocników ds. mniejszości i pełnomocników ds. Polonii. Należy też wzmocnić ich pozycję i stworzyć platformy współpracy.

Grupa Kopernika apeluje także o ożywienie posiedzeń Forum Polsko-Niemieckiego, którego historia sięga lat 70., a które odgrywa „istotną rolę opiniotwórczą wśród przedstawicielek i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego oraz elit politycznych obu krajów”. Ostatnie spotkanie miało miejsce w 2018 roku. Konieczne jest ponowne spotkanie tego gremium, ale w nowej formie – czytamy.

Ważna historia

Eksperci zwracają uwagę, że ważną rolę w procesie kształtowania stosunków bilateralnych powinno odgrywać poszerzanie znajomości historii, przede wszystkim upowszechnianie w Niemczech wiedzy o napaści Niemiec na Polskę i niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej. „Domagamy się od rządu Niemiec wyraźnej deklaracji uznania uchwały Bundestagu w sprawie utworzenia w Berlinie miejsca pamięci polskich ofiar pod niemieckim panowaniem podczas II wojny światowej, a także szybkiej realizacji koncepcji ‘Domu Polsko-Niemieckiego'” – czytamy w komunikacie.

Autorzy przypominają o kilku ważnych dla Polski i Niemiec rocznicach (m.in. 85. rocznica wybuchu II wojny światowej, 80. rocznica powstania warszawskiego, 20. rocznica przystąpienia Polski do UE). „Wszystkie te jubileusze oraz inne rocznice ważnych wydarzeń ze wspólnej historii powinny być obchodzone wspólnie i traktowane w obu krajach jako równie ważne” – piszą.

Bilans traktatu

W komunikacie zwraca się także uwagę na znaczenie Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej we wspieraniu dobrosąsiedzkich relacji. „Zwiększenie kapitału mogłoby umożliwić wsparcie inicjatyw obywatelskich oraz utworzenie nowego funduszu obywatelskiego, przeznaczonego na mniejsze polsko-niemieckie projekty” – pisze Grupa Kopernika.

Autorzy postulują także większe wsparcie miejsc spotkań młodzieży, wzmocnienie Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich (DPI) w Darmstadt oraz sugerują utworzenie Polskiego Instytutu ds. Niemieckich, który w Polsce rozpowszechniałby wiedzę o Niemczech.

Na końcu autorzy apelują do politycznych decydentów i decydentek w obu krajach, by przeprowadzić bilans polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie z 1991 roku. „Proces ten mógłby zaowocować nowym jego kształtem w postaci ‘Polsko-niemieckiego traktatu o wspólnej odpowiedzialności w Europie'” – piszą.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!