W Niemczech obowiązuje w zasadzie prawo krwi (ius sanguinis). Kto ma rodziców Niemców, jest automatycznie Niemcem. Jeśli jedno z rodziców ma inne obywatelstwo, dziecko może również otrzymać podwójne obywatelstwo i nie musi zrzekać się żadnego z nich.

Od 2000 roku obowiązuje też tzw. prawo ziemi (ius soli). Kto urodził się w Niemczech, jest Niemcem, jeśli nawet dwoje rodziców ma inne obywatelstwo. Jeżeli zaś przyjął obywatelstwo rodziców, w wieku 18 lat musi zdecydować się na jedno obywatelstwo: niemieckie lub rodziców.

Skomplikowane postępowanie nadania obywatelstwa

Aby zdobyć niemieckie obywatelstwo, trzeba przejść przez szereg procedur. Nie jest to wcale takie proste. Po dobrowolnej, ale ważnej konsultacji w urzędzie w sprawie nadania obywatelstwa, w odpowiedniej gminie należy złożyć wniosek. W imieniu osób w wieku poniżej 16. roku życia wniosek składają rodzice lub opiekunowie. Kosztuje to 255 euro.

Poza tym trzeba spełnić szereg wymagań. Z reguły należy się zrzec swojego obywatelstwa (nie dotyczy to jednak Polaków) i udowodnić wystarczającą znajomość języka niemieckiego, porządku prawnego i społecznego. Wiedza te jest sprawdzana w teście nadania obywatelstwa z zakresu religii, państwa prawa i spraw społecznych, w którym na 33 pytania trzeba udzielić co najmniej 17 poprawnych odpowiedzi.

Reguły i wyjątki

W wyjątkowych okolicznościach niemieckie obywatelstwo może zostać przyznane, jeśli władze mają w tym interes publiczny. Tak dzieje się w przypadku znakomitych sportowców, ale także uchodźców. Również obywatelom UE, małżonkom niemieckich obywateli i starszym ludziom, starającym się o obywatelstwo, jego nadanie może zostać przyspieszone po odpowiedniej ocenie urzędu.

Osoba starająca się o przyznanie obywatelstwa musi posiadać prawo pobytu na czas nieokreślony i od ośmiu lat mieszkać w Niemczech, a także w dużej mierze zarabiać na własne utrzymanie. W szczególnych przypadkach zezwala się na korzystanie z pomocy socjalnej państwa, np. gdy w grę wchodzi opieka nad dziećmi, kształcenie lub nagłe zwolnienie z pracy.

Polacy mogą zachować podwójne obywatelstwo

W szczególnych okolicznościach zezwala się na podwójne obywatelstwo. Obywatele UE mogą przeważnie zarówno przyjąć obywatelstwo Niemiec oraz innego kraju członkowskiego, jak i zachować swoje pierwotne w ramach wzajemnych umów międzypaństwowych. Dotyczy to m. in. Polaków.

Także obywatele państw, w których nie można pozbawić kogoś obywatelstwa, takich jak Iran lub Maroko, otrzymują obydwa paszporty. Zgodnie z danymi urzędu statystycznego ponad połowa z 101 000 ludzi, którzy w zeszłym roku przyjęli obywatelstwo Niemiec, obok nowego obywatelstwa zachowała wcześniejsze.

W 2010 roku największą grupą narodowościową, która otrzymała niemieckie obywatelstwo byli Turcy (26 tys. osób), przed imigrantami z byłej Jugosławii (6500) i Iraku (5200). Niemieckie obywatelstwo otrzymało też 3800 Polaków.

Daphne Grathwohl / Monika Skarżyńska

red. odp. Bartosz Dudek