Julia Nawalna – nowa twarz rosyjskiej opozycji?
23 lutego 2024![Julia Nawalna](https://static.dw.com/image/68300197_800.webp)
Trzy dni po śmierci Aleksieja Nawalnego, jego żona Julia publicznie oświadczyła, że przejmie zarządzanie fundacją antykorupcyjną męża. Jest przekonana, że morderstwo jej męża było zaplanowane przez Władimira Putina, i że stoją za nim konkretni sprawcy. Razem z bliskimi współpracownikami Nawalnego stara się teraz ustalić ich nazwiska i przygotowuje własne śledztwo. Zdaniem obserwatorów, tym samym Julia Nawalna zapowiedziała swój zamiar zaangażowania się w politykę. Niektórzy uważają, że wizerunek silnej kobiety może zjednoczyć opozycję zarówno w Rosji, jak i na emigracji.
Julia Nawalna nie chciała być polityczką
Julia Abrossimowa poznała Aleksieja Nawalnego na wakacjach w Turcji w 1998 roku. Pobrali się w 2000 r., rok później urodziła się ich córka Daria, a w 2008 r. syn Sachar. Nawalna ukończyła Wydział Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych na Uniwersytecie Plechanowa w Moskwie i odbyła staż w szkole biznesu w Danii. Nigdy jednak sama nie aspirowała do politycznej kariery – wspierała za to na tej drodze swojego męża.
W 2000 roku Nawalni wstąpili do proeuropejskiej, liberalnej partii Jabłoko. Kiedy Aleksiej stawał się coraz popularniejszym politykiem, Julia pomagała mu w tłumaczeniach i pracowała nad planami biznesowymi. „Byłam niewidzialnym pomocnikiem", powiedziała magazynowi „Afisza", który w 2014 opublikował na okładce jej zdjęcie z podpisem „Silniejsza płeć".
Jednak Nawalny pojawiał się w mediach już wcześniej: w grudniu 2011 r., rok po założeniu swojego finansowanego z darowizn projektu antykorupcyjnego „Rospil", Nawalny został zatrzymany przez policję na wiecu wspierającym demokratyczne wybory. Julia Nawalna i inni członkowie opozycji bezskutecznie poszukiwali wtedy jej męża w aresztach śledczych w całej Moskwie.
Test dla „pierwszej damy" lidera opozycji
Jednak „"najbardziej dramatyczny dzień" – jak określiła to sama Julia Nawalna – miał miejsce w 2013 roku, kiedy jej mąż został skazany na pięć lat więzienia za rzekome defraudacje. W 2009 roku, jako doradca gubernatora obwodu kirowskiego, rzekomo zdefraudował równowartość 33 000 euro na rzecz lokalnej państwowej firmy drzewnej „Kirowles". Zdjęcia z sali sądowej pokazywały Julię Nawalną z pochyloną głową. Była przygotowana na najgorsze. Jednak po publicznych protestach sąd zawiesił karę więzienia.
Po tym zdarzeniu pogodziła się z ryzykowną działalnością męża, wspominała Nawalna. „Ludzie w niego wierzą, ich oczy błyszczą, a oni sami wychodzą na ulice, nawet jeśli są zastraszani i grozi im aresztowanie. To wspaniałe"– podkreśliła w wywiadzie dla „Afiszy".
Julia Nawalna po raz pierwszy pojawiła się na scenie politycznej w 2013 r. , podczas kampanii wyborczej swojego męża na mera Moskwy. Nawalny chciał zapewnić przejrzystość w polityce – w temacie swoich dochodów, majątku, ale także rodziny. W ten sposób Nawalni stanowili przeciwieństwo polityków w starym stylu. Uzyskując prawie 27 procent głosów, Nawalny zajął drugie miejsce za zwycięzcą wyborów Siergiejem Sobianinem, a Julia Nawalna stała się „pierwszą damą" lidera opozycji.
Kolejny test Julia Nawalna przeszła latem 2020 roku w Omsku, kiedy jej mąż padł ofiarą próby otrucia. Lekarz Aleksander Połupan powiedział DW, że Nawalna wykazała się w tej stresującej sytuacji opanowaniem, silną wolą i pewnością siebie. Połupan uważa, że to jej determinacja przyczyniła się do tego, że Nawalny został przetransportowany do Niemiec, a sprawa spotkała się z dużym zainteresowaniem opinii publicznej. W tym czasie Julia Nawalna zaapelowała do prezydenta Rosji Władimira Putina, aby pozwolił jej mężowi na leczenie w Niemczech. Putin powiedział później, że osobiście poprosił prokuraturę o zgodę na opuszczenie kraju przez Nawalnego natychmiast po tym, jak poprosiła go o to żona opozycjonisty.
„Symbol moralnego oporu”
Teraz Aleksiej Nawalny nie żyje, a jego żona chce zostać jego następczynią. „Mądra, bystra, piękna kobieta, która, obawiam się, nie ma już nic do stracenia" – pisze o Julii Nawalnej politolog Dmitrij Orieszkin. Uważa on, że może ona okazać się ważnym symbolem oporu przeciwko „męskiej" dyktaturze w Rosji. Podczas gdy większość mężczyzn w Rosji mocno wierzy w atak NATO na ich kraj, kobiety muszą rozwiązywać konkretne problemy:
– Ich mężowie zostali zabici, bracia musieli wstąpić do wojska, a synowie zostali wysłani na śmierć na Ukrainę. Myśli kobiet nie podążają za żadną ideologią, chcą odzyskać członków swoich rodzin. Wizerunek Nawalnej może okazać się jednoczący dla opozycji w kraju i za granicą – mówi Orieszkin.
Andriej Kolesnikow, pracownik naukowy w Carnegie Endowment for International Peace w Waszyngtonie, uważa, że Julia Nawalna może stać się „moralnym symbolem oporu": – Jeśli kiedykolwiek nominowany zostanie demokratyczny kandydat na prezydenta Rosji, to Julia będzie zdecydowanie najlepszym kandydatem z punktu widzenia milionów ludzi.
Julia Nawalna chcę kontynuować walkę męża
Nawalna przyznaje, że od dziecka interesowała się tematyką społeczną i polityczną oraz mediami. Kiedyś opisała Raisę i Michaiła Gorbaczowa, którzy „chodzili razem na spacer prawie każdego wieczoru po pracy", jako idealną parę polityczną. Jej własny związek z Aleksiejem Nawalnym również dał im obojgu siłę – pomimo wszystkich zagrożeń. Ona wnosiła swoje pomysły do przemówień Nawalnego, a on był kimś, na kim mogła polegać.
Teraz sytuacja jest inna, powiedziała Julia w wideo, nagranym po śmierci męża: „Zabijając Aleksieja, Putin zabił połowę mnie, połowę mojego serca i połowę mojej duszy". Pozostała połowa – jak powiedziała, jest teraz pełna „gniewu, wściekłości i nienawiści", które napędzają ją do realizacji marzenia jej męża: zbudowania Rosji „pełnej godności, sprawiedliwości i miłości".