Kim była Eliza?
8 września 2009![](https://static.dw.com/image/4601303_800.webp)
Przez 200 lat jedna z najpopularniejszych melodii muzyki klasycznej stanowiła prawdziwą zagadkę. Nie wiadomo było, komu Ludwik van Beethoven dedykował swoją bagatelę a-moll będącą jedną z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych. Berliński muzykolog Klaus Kopitz jest przekonany, że w tej kwestii udało mu się uchylić rąbka tajemnicy.
Kilku kobiet nie można pominąć
Na swoim utworze Beethoven napisał dosłownie:„Dla Elizy, 27 kwietnia, ku pamięci L.v.Bthvn”. Tę niepełną datę udało się muzykologom uzupełnić: bagatela a-moll została skomponowana w 1810 roku. Jedno pytanie pozostało jednak po dziś dzień bez odpowiedzi: kim była owa Eliza?
Berliński muzykolog Klaus Kopitz pracował na tym już od lat: „Beethoven z perspektywy swoich współczesnych” - ta książka zawiera wszystkie możliwe relacje naocznych świadków epoki – pamiętniki, listy, wiersze i wspomnienia. Dokonując tego zestawu, nie można pominąć kilku kobiet, które odgrywały pewną rolę w życiu kompozytora. Jedną z nich jest Elizabeth Röckel.
„…z czystej sympatii szczypał mnie w ramię”
Przyjaźń obojga została „odnotowana”, jak stwierdza Klaus Kopitz: „Ciekawa rzecz, że Elise sama o wielu szczegółach informowała i nie miała z tym żadnych problemów. Wiele wskazuje na to, że Elise i Beethoven byli w zażyłej przyjaźni. O jednym z wieczorów Elise napisała, że „Beethoven w swawolności swego reńskiego usposobienia nie omieszkał mnie szturchać i drażnić, tak że nie wiedziałam, jak się mam przed nim bronić. Z czystej sympatii ciągle szczypał mnie w ramię.”
„Dla Elizy" czy „Dla Teresy"?
Równocześnie Beethoven zawsze formułował swoje dedykacje bardzo jednoznacznie - podkreśla berliński naukowiec. Jak więc na jego arkuszu nutowym mogła się nagle pojawić Teresa Mulfatti, która była rywalką Elise? Wyjaśnienie jest proste: jeden z biografów Beethovena niechcący „przechrzcił” ten arkusz. Ponieważ Elise nie była mu znana, zrobił z niej Terese, tym bardziej, iż było wiadomo, że oryginał bagateli a-moll znajdował się w posiadaniu Terese Mulfatti. Obie panie znały się osobiście i mogły wymieniać się arkuszami z nutami Beethovena – tego zdania jest w każdym razie berliński muzykolog Klaus Kopitz.
Anastassia Boutsko/Andrzej Krause
red.odp. Małgorzata Matzke