Po wieloletnich rozmowach Turcja zgodziła się, że planowany przez Rosję gazociąg może przebiegać przez tureckie wody terytorialne. W rozmowach w Ankarze uczestniczył także premier Włoch Silvio Berlusconi, ponieważ włoski koncern energetyczny ENI razem z rosyjskim Gazpromem będzie realizować projekt South-Stream. Ma on transportować rosyjski gaz ziemny przez Morze Czarne do Europy środkowej – z pominięciem Ukrainy.

Budowa Gazociągu Południowego rozpocząć się ma najpóźniej w roku przyszłym. Rosji zależy na tempie; chce wyprzedzić Unię Europejską w realizacji projektu Nabucco. Z drugiej strony premierzy Erdogan i Putin podkreślili po podpisaniu umowy, że oba gazociągi nie wykluczają się wzajemnie. Nie można ich zdaniem też mówić o bezpośredniej konkurencji. „Nabucco nie będzie w stanie na dłuższą metę pokryć zapotrzebowania Europy na gaz” – stwierdził wczoraj (06.08.09) na konferencji prasowej w Ankarze szef rządu tureckiego.

Nabucco – South Stream: wyścig z czasem

Niespełna miesiąc temu (13.07.09) premier Erdogan był gospodarzem spotkania, na którym cztery kraje Unii Europejskiej – Bułgaria, Rumunia, Węgry i Austria – oraz Turcja popisały umowę w sprawie gazociągu Nabucco. Jego budowa rozpocznie się w roku 2011. Od roku 2014 Nabucco transportować ma gaz z regionu Morza Kaspijskiego przez Turcję do Austrii. Podczas spotkania w Ankarze, w którym uczestniczył również szef Komisji Europejskiej Josef Manuel Barroso, fetowano plan budowy Nabucco jako symbol strategicznego partnerstwa między UE i Turcją.

Porozumienie z Rosją dodatkowo umacnia pozycję Turcji jako ważnego kraju tranzytowego w zaopatrzeniu Europy w energię. Obok porozumienia dotyczącego Gazociągu Południowego, premierzy Erdogan i Putin podpisali umowę w sprawie dostaw rosyjskiej ropy naftowej do największego miasta i głównego portu wybrzeża Morza Czarnego, północno-tureckiego Samsun. Stamtąd gaz płynąć ma rurociągiem do także tureckiego miasta Ceyhan, ale położonego już nad Morzem Śródziemnym. Dzięki temu posunięciu ma zmniejszyć się ruch tankowców przez cieśniny Bosfor i Dardanele.

Dalsze zbliżenie między Turcją i Rosją?

Turcja i Rosja zamierzają także zacieśnić współpracę przy rozwiązywaniu problemów regionalnych. Premierzy Erdogan i Putin potwierdzili po spotkaniu, że niektóre z nich omawiali, ale nie podali szczegółów. Turecka telewizja poinformowała jednak, że rosyjski prezydent Dmitrij Miedwiediew gotów jest pomóc przy rozwiązywaniu konfliktu o Górski Karabach. Od początku lat 90-tych obszar ten okupowany jest przez Armenię, ale prawa doń rości Azerbejdżan. Moskwa stoi tradycyjnie po stronie Armenii. Turcja natomiast utrzymuje dobre stosunki z Azerbejdżanem. Novum stanowi to, że od kilku miesięcy Ankara szuka zbliżenia z Erewaniem – ku niezadowoleniu rządu w Baku.

Erdogan i Putin podkreślili wreszcie, że stosunki między Turcją i Rosją układają się dziś lepiej niż kiedykolwiek. Pod względem wartości wymiany handlowej – 40 miliardów dolarów – Rosja jest najważniejszym partnerem Turcji, a Turcja dla Rosji – piątym co do wielkości.

(bs/pa/dpa/rtr/ap/afp)