Tematem wystawy budowlanej IBA 2013, w hamburskiej dzielnicy Wilhelmsburg, gdzie prezentowanych jest najwięcej projektów architektonicznych, jest edukacja. W dzielnicy tej mieszka wielu cudzoziemców i zalicza się ją do kategorii ubogich dzielnic. Celem wzniesienia tam obiektów o modelowym charakterze jest wskazanie na możliwości zwiększenia w tamtym środowisku społecznym szans edukacyjnych mieszkańców dzielnicy. Największy z projektów edukacyjnych Międzynarodowej Wystawy Budowlanej w Hamburgu 2013, ośrodek edukacji nazywany „bramą na świat”, na razie jest jeszcze placem budowy. Dopiero w połowie maja 2013 odbędzie się jego otwarcie. Ośrodek będzie miał powierzchnię 20 tys. m². Oprócz szkoły, znajdzie się tam kawiarnia dla rodziców, uniwersytet ludowy, przedszkole i planetarium. Duże okna wpuszczają maksimum światła, a drewniana okładzina przydaje więcej ciepła. Dzieciom spodobają się z pewnością kręte korytarze, po których będzie się można do woli ganiać. Na dachu budynku będzie zjeżdżalnia.

W ramach IBA 2013 w Hamburgu prezentowanych jest 60 projektów budowlanych. Większość z nich zrealizowano właśnie w Wilhelmsburgu. Siedem lat trwały przygotowania do otwarcia wystawy, które zaplanowano na 24 marca 2013 roku.

Cel: wzbudzić zainteresowanie mieszkańców dzielnicy

Ośrodek Edukacji ma otworzyć swe podwoje dla wszystkich mieszkańców dzielnicy i wzbudzić ich zainteresowanie tym miejscem, mówi pracownica zespołu organizacyjnego wystawy IBA 2013 Anne Krupp. A to jest w tej dzielnicy pilnie potrzebne, zaznacza dyrektor tutejszej szkoły Elbinselschule Christoph-Boris Frank. – Trudno jest nam dotrzeć do rodziców naszych uczniów, dlatego mamy nadzieję, że ułatwi nam to planowana kawiarnia, miejsce spotkań dla rodziców. Dyrektor szkoły jest przekonany, że możliwość przyjścia do kawiarni ułatwi rodzicom przełamać opory przed przekroczeniem progu szkoły. – Jeżeli dotrzemy do rodziców, zwiększymy szanse edukacyjne naszych uczniów - uważa Christoph-Boris Frank.

Organizatorzy IBA 2013 nieprzypadkowo położyli tak silny akcent na edukację. W dzielnicy Wilhelmsburg na południu od Łaby mieszkają przeważnie cudzoziemcy i ludzie biedniejsi. Dla przeszło 60 procent z nich niemiecki nie jest językiem ojczystym, a wśród młodzieży do 15. roku życia jest to wręcz 80 procent. Wielu cudzoziemców, pomimo że pracuje, żyje w trudnych warunkach materialnych. W czwartej klasie szkoły Elbinselschule nie ma ani jednego dziecka pochodzenia rdzennie niemieckiego. Nawet na najprostsze pytanie prawie żaden z dziesięciolatków w klasie nie potrafi odpowiedzieć całym zdaniem i bez błędów.

Wystawa Budowlana budzi lęki

Lekcje uczniów szkoły Elbinselschule odbywają się jeszcze w białych kontenerach ustawionych obok siebie. Dzieci cieszą się na nową szkołę - przeprowadzka jest zaplanowana na maj.

W dzielnicy oprócz Ośrodka Edukacji powstaje szereg innych nowych obiektów. Uczniowie już to zauważyli, ale nikt z nich nie słyszał o Międzynarodowej Wystawie Budowlanej. Wielu z nich mało wie też o tym, co dzieje się w ich dzielnicy. Wiedzą natomiast o lękach swoich krewnych i sąsiadów, którzy obawiają się, że nowoczesne obiekty architektoniczne spowodują podniesienie czynszów i wyparcie biednych z tej dzielnicy.

Różnorodność dzielnicy na pokaz

Tymczasem celem stałych wystaw budowlanych IBA jest uwzględnianie przy każdym projekcie życzeń lokalnej ludności. W przypadku modelowego projektu placówki edukacyjnej - „bramy na świat” – zamierzano pierwotnie nazwać plac przed szkołą po grecku „agora”, lecz uczniowie nie byli tym zachwyceni. Dlatego plac będzie się nazywać "Ankerplatz" czyli „Kotwicowisko”. Nazwa ta pasuje do koncepcji architektonicznej ośrodka edukacji – pięciu obiektów przypominających statki, symbolizujących różnorodny charakter tej dzielnicy.

Oprócz Ośrodka Edukacji „brama na świat” wybudowano na innym końcu dzielnicy Ośrodek Języka i Ruchu, gdzie dzieci będą mogły się wyszaleć. – Ruch wspomaga koncentrację i ułatwia naukę języków – mówi Anne Krupp. W pomieszczeniach na górnej kondygnacji nauczyciele mogą prowadzić tematyczne zajęcia z uczniami.

Stała oferta edukacyjna

Wolfgang Maack, dyrektor dzielnicowej szkoły logopedycznej uważa, że „wszystko jest co prawda ok, co tu powstaje”, lecz ostrzega przed zbytnią euforią. Twierdzi on, że przedsięwzięcia służące kształceniu nie powinny być tylko na pokaz i na chwilę, lecz służyć trwale tym, którzy najbardziej potrzebują ofert edukacyjnych, także po zakończeniu Wystawy Budowlanej. Dlatego przed otwarciem IBA wszyscy dyrektorzy szkół w dzielnicy Wilhelmsburg domagali się we wspólnym apelu, zadbania o równe szanse dla dzieci i młodzieży. Nowe obiekty architektoniczną są wprawdzie piękne, lecz bez pieniędzy na nauczycieli i zajęcia pozalekcyjne, nie da się wiele zrobić dla dzieci i młodzieży z tej dzielnicy.

Kathrin Erdmann / Barbara Cöllen

red.odp.: Małgorzata Matzke