Na świecie rośnie liczba operacyjnej broni jądrowej
17 czerwca 2024
W obliczu licznych konfliktów międzynarodowych, mocarstwa atomowe coraz bardziej stawiają na odstraszanie nuklearne. Liczba operacyjnych głowic nuklearnych stale rośnie - wynika z raportu, opublikowanego w poniedziałek (18.06.) przez Sztokholmski Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI). Co prawda przestarzałe głowice są sukcesywnie wycofywane, a liczba broni nuklearnej na całym świecie maleje, jednocześnie jednak coraz więcej głowic utrzymywanych jest w stanie operacyjnym. Według raportu SIPRI wzrosła również liczba testowanej obecnie broni jądrowej, ponieważ państwa coraz bardziej koncentrują się na odstraszaniu nuklearnym.
Z szacowanych na styczeń 2024 roku całkowitych globalnych zapasów 12121 głowic, około 9585 znajdowało się w zapasach wojskowych do potencjalnego wykorzystania. 3904 z nich było zamontowanych na pociskach rakietowych i samolotach – o 60 więcej niż w styczniu 2023 roku. Reszta znajdowała się w scentralizowanych magazynach.
Dominacja USA i Rosji
Według SIPRI, dziewięć krajów na świecie posiada broń jądrową. Największymi graczami są USA i Rosja, w których posiadaniu jest blisko 90 procent wszystkich głowic nuklearnych.
Na trzecim miejscu znajduje się Wielka Brytania, a za nią Francja, Chiny, Indie, Pakistan, Korea Północna i Izrael. Niemcy nie posiadają takiej broni.
Oprócz swoich zasobów wojskowych, Rosja i USA posiadają po ponad 1200 głowic, które zostały wycofane z arsenału i są stopniowo demontowane. „Podczas gdy całkowita liczba głowic nuklearnych na całym świecie nadal spada, ponieważ broń z czasów zimnej wojny jest stopniowo demontowana, liczba operacyjnych głowic nuklearnych rośnie, niestety, z roku na rok", podkreślił dyrektor SIPRI, Dan Smith. Badacze pokoju spodziewają się kontynuacji i przyspieszenia tego trendu, co jest „niezwykle niepokojące".
Chińskie rakiety w stanie wysokiej gotowości
Około 2100 z rozmieszczonych głowic bojowych znajdowało się na rakietach balistycznych w stanie wysokiej gotowości. Prawie wszystkie z tych głowic należały do Rosji lub USA.
Jednak po raz pierwszy również Chiny miały kilka głowic w stanie wysokiej gotowości. Ogólny arsenał nuklearny wzrósł tam z 410 głowic w styczniu 2023 roku, do 500 w styczniu 2024 r. „Chiny rozbudowują swój arsenał nuklearny szybciej, niż jakikolwiek inny kraj", podkreślił ekspert SIPRI, Hans Kristensen. Ale wszystkie państwa nuklearne starają się dalej zwiększać swoje zapasy, dodał.
Wpływ wyścigu zbrojeń na stosunki międzynarodowe
Żadne państwo nie chce jednak, by inne zaglądały do jego kart. Transparentność w odniesieniu do sił nuklearnych dwóch wiodących państw zmniejszyła się od rozpoczęcia rosyjskiej agresji na Ukrainie w lutym 2022 r., wskazują eksperci SIPRI.
Jednak również w przypadku innych państw kontrola stała się trudniejsza. Zyskała za to na znaczeniu debata na temat porozumień w sprawie wspólnego użycia broni jądrowej.
„Od czasów zimnej wojny nie widzieliśmy, aby broń nuklearna odgrywała tak ważną rolę w stosunkach międzynarodowych", powiedział Wilfred Wan, szef programu ds. Broni Masowego Rażenia w SIPRI.
Dyplomacja ucierpiała z powodu działań Rosji
Dyplomacja nuklearna poniosła kilka porażek od momentu rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. Władimir Putin anulował traktat rozbrojeniowy „Nowy początek" („New Start"), ostatni ważny traktat z USA dotyczący rozbrojenia nuklearnego, w lutym 2023 r. Traktat ten ograniczał arsenały nuklearne obu krajów i wprowadzał regularne inspekcje tego procesu. Rozmowy w sprawie umowy kontynuującej traktat, który wygasa w 2026 roku, również zostały odwołane.
W listopadzie 2023 r. Rosja wycofała swoją ratyfikację traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT), powołując się na „brak równowagi" z USA, które nie ratyfikowały traktatu, odkąd został on otwarty do podpisu w 1996 roku.
Ostatnio, w maju 2024 r., Rosja zapowiedziała ćwiczenia z taktyczną bronią jądrową przy granicy z Ukrainą.