Polonicus to prestiżowa nagroda europejskiej Polonii. Wręczana jest corocznie tym osobom, które w szczególny sposób zasłużyły się swą postawą, zaangażowaniem i pracą na polu polonijnym. Laureatów wybiera kapituła, składająca się z przedstawicieli organizacji polonijnych, zrzeszonych przy Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych (EUWP). Przewodniczącym kapituły Nagrody Polonicus jest prezes Europejskiego Instytutu Kultury i Mediów Polonicus VOG Wiesław Lewicki.

Wyróżnieni otrzymują statuetkę Polonicusa, zaprojektowaną przez Stanisław Szroborza, polskiego artystę z Dusseldorfu. Nagroda przyznawana jest w czterech kategoriach: kultury, organizacji życia polonijnego, dialogu polsko-niemieckiego i honorowej Nagrody Polonicus.

Nagrodzeni Polonicusem

Wiele emocji i wzruszenia wywołało przemówienie laureatki w kategorii „organizacja życia polonijnego”, Andżeliki Borys, prężnej aktywistki polskiej na Białorusi. Andżelika Borys podkreśliła, że Nagroda Polonicus jest przeznaczona dla Związku Polaków na Białorusi, a ona tylko pośredniczy w jej odbiorze. – Ta nagroda jest za ich niezłomność i wierność ideałom narodowym, za ich odwagę i determinację w szerzeniu języka i kultury polskiej – stwierdziła polska aktywistka. Wyróżnienie to, powiedziała dalej, jest wyrazem solidarności z Polakami na Białorusi, którym przyszło żyć w trudnej sytuacji. Choć ZSRR się rozpadł, Białoruś mentałnie wciąż pozostaje w czasach sowieckich. Zależy mi na tym, aby Białoruś była nie tylko terytorialnie w Europie, ale również w moralnie, a zwłaszcza w kwestii przestrzegania w niej praw człowieka - dodała laureatka.

Europejską Galę Polonii Polonicus 2014 Andżelika Borys postrzega jako ważny wkład w integrowaniu się Polonii z Zachodu z Polakami zamieszkałymi w krajach Wschodniej Europy.

W kategorii "kultura" Polonicusem wyróżniono Barbarę Borys-Damięcką, senator RP, wieloletnią reżyser teatralną i telewizyjną. Zaznaczyła ona, że nagroda ma dla niej szczególne znaczenie, ponieważ potwierdza, iż jej dwie kadencje w senacie RP zostały docenione także przez społeczność polonijną. – Będę starała się dalej działać w tym duchu, nie dlatego, że zależy mi na wyróżnieniach, tylko dlatego, że na tym właśnie polega moja misja w senacie. To jest to, co należy do mojch obowiązków, które spełniam z przyjemnością – powiedziała senator Borys-Damięcka w wywiadzie dla DW.

Europoslanka Róża Thun została wyróżnionaPolonicusem w kategorii „dialog europejski”. Jak powiedziała, Polonia motywuje ją do dalszej, efektywnej pracy na tym polu – Bardzo zobowiązująca jest dla mnie ta nagroda, która trzymam w rękach, bo kiedy Polacy, którzy mieszkają za granicą, dają mi nagrodę Polonicusa, to znaczy, że chcą abym dalej pracowała na rzecz Unii Europejskiej, bo wszyscy potrzebujemy silnej, solidarnej i bezpiecznej Europy.

Honorową Nagrodę Polonicus przyznano Stowarzyszeniu Wspólnota Polska. Odebrał ją Krzysztof Łachmański, sekretarz zarządu krajowego. Prezes Longin Komołowski skierował w imieniu Stowarzyszenia listowne podziękowania, zaznaczając, że przyznanie Polonicusa jest potwierdzeniem, iż zadania i cele, jakie postawili jego twórcy, są spełniane, a potwierdza to opinia tych, na których Wspólnocie Polskiej najbardziej zależy, tj. polonijnych partnerów.

Widoczna Polonia w Akwizgranie

Zgromadzeni politycy, ludzie kultury oraz przedstawiciele środowisk polonijnych, niemieckich i europejskich, zgadzają się w tym, że Nagroda Polonicus promuje Polskę nie tylko w Niemczech, ale także w całej Europie.

Olaf Müller, dyrektor wydziału kultury w Akwizgranie, jest zdania, że Polonicus ma duże znaczenie na polu współpracy polsko-niemieckiej. - Ta nagroda pogłębia związki pomiędzy obydwoma państwami. Dzięki niej od 2006 roku patrzymy wspólnie na wspólną przyszłość we wspólnej Europie – powiedział w wywiadzie dla DW. Müller dodał, że Polonia jest bardzo aktywną grupą w Akwizgranie. Organizuje szereg imprez kulturalnych, spotkań i rożnego rodzaju festynów. Ważnym aspektem tej działalności – podkreślił – jest ścisła współpraca z nami, to jest z władzami Akwizgranu. - Środowiska polonijne są otwarte na współpracę z wszystkimi obywatelami miasta. Nie tworzą zamkniętych enklaw. Korzystając z takich meduiów jak internet i Facebook, oraz prospektów i ulotek, robią dobrą reklamę i tym samym zwracają na siebie uwagę. Organizują ciekawe wykłady, dyskusje i koncerty. Mieszkańcy Akwizgranu widzą, jak wielu Polaków tu mieszka, i wiedzą, że dobrze się tu czują.

Podobne stanowisko zajął Józef H. Malinowski, prezes Związku Polaków w Niemczech „Rodło”, którego zdaniem Gala Europejska Polonicus jest tak samo ważna dla Polonii, jak i dla środowiska, w którym żyje. Polonicus to reklama, dzięki której społeczeństwo niemieckie zauważa obecność Polaków – powiedział w wywiadzie dla DW. – Wcześniej kręgi polonijne raczej kryły się ze swoją działalnością. Polonicus sprawił, że się otworzyły – oświadczył prezes Malinowski.

Małgorzata Müller, lingwistka z Eschweiler, postrzega Nagrodę Polonicus jako nagrodę na wskroś europejską. W ceremonii jej wręczania uczestniczą nie tylko Polacy i Niemcy, ale także goście z innych krajów. Na tegoroczną Galę 2014 przybyli licznie Polacy z Belgii, Litwy i Białorusi. Jej zdaniem, Polonia jest dziś najaktywniejszą grupą narodowościową w Akwizgranie. W dużym stopniu przyczyniła sią do tego postawa i zaangażowanie Wiesława Lewickiego.

Zakres działania środowiska polonijnego jest szeroki, również na polu międzynarodowym. Przykładem tego jest konkurs „Wiedzy o Polsce”, który organizowany jest w trzech krajach europejskich: w Niemczech, Austrii i Szwajcarii. Uczestnicy konkursu przyjeżdżają nań z całej Europy.

Zacieśnia się jego współpraca z polskimi uczelniami, np. z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie. - W Akwizgranie naprawdę widzi się Polonię – stwierdziła pani Müller.

Małgorzata Mienko

red. odp.: Andrzej Pawlak