Niemcy chcą referendum
26 listopada 2011![](https://static.dw.com/image/15510135_800.webp)
Coraz więcej Niemców nie chce tylko wybierać co cztery lata, ale także aktywnie współkształtować politykę. Tymczasem niełatwo jest doprowadzić do referendum. To ma się zmienić. Konstytucja RFN stwierdza wyraźnie - „cała władza zwierzchnia pochodzi od narodu“. W realnej polityce natomiast decyzje podejmują posłowie. Ale od ok. 20 lat obywatele nie zawsze podzielają powzięte decyzje. Pojawia się nawet określenie „dyktatury partii“, aczkolwiek z ankiet wynika, że większość Niemców zgadza się z systemem demokracji przedstawicielskiej. Tylko wtedy, gdy toczy się bulwersująca dyskusja polityczna, woleliby decydować sami.
Referendum na szczeblu krajowym
Niemcy domagają się coraz więcej referendów. W latach 1990 - 2010 wszczęto 269 postępowań na rzecz referendum; było to 10 razy tyle, co przez poprzednie 43 lata. Często chodzi o kwestie, bezpośrednio dotykające obywatela. Takim przykładem była budowa podziemnego dworca kolejowego w Stuttgarcie. Tematyka referendów sięga od projektów budowlanych po decyzje nt polityki szczebla lokalnego. Z prawnego punktu widzenia wynik referendum równa się decyzji parlamentu, a dokładniej Landtagu, bo instrument referendum nie jest przewidziany w skali federalnej. Jak dotąd wszelkie wnioski w tej sprawie Bundestag odrzucał.
Czy lewica wprowadzi referendum w skali RFN?
Czy zatem wielkie partie polityczne w Niemczech - od których zależy dopuszczenie referendum w skali RFN - nie chcą dzielić władzy z obywatelami? Wypadek w historii sprawił, że niemiecka klasa polityczna jest ostrożna. W końcu to referendum w Republice Weimarskiej umożliwiło Hitlerowi dojście do władzy, jak się uważa. Poza tym zarzuca się obywatelom ... niewiedzę, udaremniającą podejmowanie poważnych decyzji. To z kolei otwiera drogę lobbystom. O ile CDU i FDP krytycznie oceniają referenda, to lewica opowiada się za zwiększeniem zakresu demokracji bezpośredniej. Nie odpowiada to jednak na pytanie, jak uchronić uczestników referendum przed indoktrynacją.
Wolfgang Dick / Andrzej Paprzyca
red. odp. Iwona D. Metzner