Bordowy paszport z orłem Republiki Federalnej Niemiec cieszy się dużą popularnością. Nic dziwnego, obywatele Niemiec mogą podróżować po świecie niemal bez nieograniczeń, mieszkać, pracować, mieć wpływ na decyzje polityczne i swobodnie wybierać zawód na terenie całej UE. Droga do niego została teraz uproszczona. Nowe prawo dotyczące obywatelstwa wchodzi w życie od 27 czerwca tego roku. Duża część spośród dwunastu milionów obcokrajowców żyjących w Niemczech, będzie teraz mogła ubiegać się o niemiecki paszport.

1. Szybka ścieżka naturalizacji

Po pięciu latach legalnego pobytu w Niemczech cudzoziemcy mogą ubiegać się o obywatelstwo niemieckie. Dzięki „szczególnym zasługom integracyjnym” naturalizacja jest możliwa nawet po trzech latach. Każdy, kto wykazuje się znajomością języka na wysokim poziomie (C1), czyli potrafi płynnie się wypowiadać, pracuje w ramach wolontariatu bądź też osiąga bardzo dobre wyniki w szkole lub pracy, może szybciej uzyskać niemiecki paszport. Dotychczas można się było o niego ubiegać najwcześniej po ośmiu latach życia w Niemczech.

Rząd, złożony z socjaldemokratycznej SPD, Zielonych i liberalnej FDP, ma nadzieję, że ułatwiając proces naturalizacji, zachęci cudzoziemców do szybszej integracji. Jej wskaźnik w Niemczech był jak dotąd niski w porównaniu z innymi krajami UE, choć w ostatnim czasie wzrósł. Krytycznie do zmian podchodzi prawica. Skrajnie prawicowa (AfD) oraz konserwatywna CDU/CSU obawia się, że niemiecki paszport stanie się „tandetnym śmieciem”.

2. Konieczne własne dochody

Obecne wymogi dotyczące naturalizacji pozostają w mocy. Dlatego w dalszym ciągu każdy, kto chce pozyskać niemiecki paszport, musi być w stanie sam się utrzymać. Względem osób o niskich dochodach przepisy uległy nawet zaostrzeniu, by jego otrzymanie nie było zbyt łatwe.

3. Nie dla rasistów i antysemitów

Najważniejszym warunkiem dla ubiegających się o paszport RFN było i jest wyznawanie podstawowych wartości wolnego, demokratycznego porządku niemieckiej konstytucji. Wyklucza to przede wszystkim działania antysemickie, rasistowskie lub inne godzące w ludzką godność. Osoby odrzucające równouprawnienie mężczyzn i kobiet, albo żyjące w wielożeństwie, także nie mogą ubiegać się o niemieckie obywatelstwo.

4. Historyczna odpowiedzialność Niemiec

Zmiany w ustawie uwzględniają także odpowiedzialność Niemiec za rozpętanie II wojny światowej, która zaczęła się agresją na Polskę, i w której zamordowano około sześciu milionów europejskich Żydów w ramach zorganizowanego przez państwo ludobójstwa. Dlatego nowo naturalizowani Niemcy muszą także zobowiązać się do ochrony żydowskiego życia i nieakceptowania agresywnej wojny napastniczej. Kto nie podziela tych postaw, nie może zostać obywatelem RFN. W ocenie poglądów ubiegającego się o obywatelstwo ma pomóc test naturalizacyjny.

5. Niemiecki paszport podlegający unieważnieniu

Do tej pory każdy, kto w trakcie procedur naturalizacyjnych skłamał, mógł w ciągu dziesięciu lat stracić niemieckie obywatelstwo. Od teraz osoba, która nie traktuje poważnie swojego zaangażowania w historyczną odpowiedzialność Niemiec, na przykład rozpowszechniając antysemickie nienawistne treści, również straci niemiecki paszport.

6. Podwójne obywatelstwo dla każdego

Osoby, które otrzymały obywatelstwo RFN, nie muszą już rezygnować z paszportu kraju swojego pochodzenia. Wszyscy migranci mogą posiadać obywatelstwo wielokrotne. Wcześniej było to możliwe tylko dla obywateli państw UE. Rząd federalny chce w ten sposób zapewnić wsparcie ludziom, którzy czują bliską więź ze swoją starą ojczyzną. W jego ocenie dla integracji ważniejsze niż drugi paszport są takie czynniki, jak znajomość języka, wykształcenie i przywiązanie do wartości demokratycznych.

7. Ułatwienia dla gastarbeiterów i pracowników kontraktowych NRD

Mniej rygorystyczne zasady dotyczą osób z pokolenia tzw. gastarbeiterów, którzy przybyli do ​​Niemiec Zachodnich w latach 1955–1972, a także pracowników kontraktowych w dawnej NRD. Ma to na celu uhonorowanie ich znaczącego wkładu w rozwój Niemiec. Nie muszą oni biegle posługiwać się niemieckim, wystarczy znajomość języka na poziomie życia codziennego. Ponadto nie obowiązuje ich test naturalizacyjny.

8. Dzieci szybciej stają się Niemcami

Według nowej ustawy dzieci cudzoziemskich rodziców mogą otrzymać niemieckie obywatelstwo, jeżeli jedno z rodziców legalnie przebywało w Niemczech dłużej niż pięć lat. Dotychczas było to możliwe dopiero po ośmiu latach. Badania pokazują, że dzieci z migranckim pochodzeniem odnoszą tym większe sukcesy w szkole i pracy, im wcześniej uzyskały niemieckie obywatelstwo. Jednakże nowe rozporządzenie nie działa wstecz. Oznacza to, że skorzystają na nim wyłącznie dzieci urodzone po 27 czerwca 2024 roku.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Niemieckiej Redakcji DW.