W obu krajach policjanci i celnicy już co najmniej od początku grudnia przetrząsają samochody przyjeżdżające z Polski i Czech w poszukiwaniu zakupionych za granicą wyrobów pirotechnicznych. A pokusa dla amatorów sylwestrowego strzelania jest wielka. Nie dość bowiem, że są tańsze, to są cały czas. Podczas gdy w Niemczech sprzedaż fajerwerków rusza dopiero 28 grudnia i trwa jedynie do sylwestra, w Polsce, czy w Czechach można zaopatrywać się w nie przez okrągły rok. Poza tym w Polsce każdy, kto ma skończone 18 lat, może kupić i to, na posiadanie czego w Niemczech, czy w Austrii, niezbędne jest specjalne pozwolenie, czyli także produkty oznaczane w czterostopniowej skali zagrożenia najwyższą cyfrą 4.

„Polskie” i „czeskie petardy"

Już trzy tygodnie przed sylwestrem wpadła podczas kontroli drogowej 35-letnia mieszkanka Szlezwiku-Holsztynu, gdy wracała z wyspy Uznam na stały ląd – informował portal SVZ.de ze Schwerina. Nie pomogły kurtki przykrywające zakupiony za Odrą zakazany towar. Funkcjonariusze znaleźli w jej aucie 40 „Polenböller“, czyli „polskich petard”. Tak właśnie niemieckie media nazywają sprowadzane zza granicy nielegalne materiały pirotechniczne. Produkowane są wprawdzie w Chinach, ale do Niemiec trafiają zazwyczaj przez Polskę.

Na tydzień przed świętami funkcjonariusze skonfiskowali w ciągu dwóch kolejnych dni 150 fajerwerków w Mużakowie (Bad Muskau) nad Nysą Łużycką. W tym samym czasie ich koledzy zarekwirowali ponad 250 petard i fajerwerków w Neurehefeld w Saskiej Szwajcarii. Łącznie zawierały one jedenaście kilogramów materiałów wybuchowych

Nie próżnowała również policja w Bawarii. Siedem kilogramów petard z Czech wpadło w jej ręce w graniczącej z tym krajem gminie Schirnding. A w sąsiednim Waldsassen około tysiąca zakazanych petard.

Kolejnych 577 sztuk – tym razem jednak pochodzących z Kosowa i Bułgarii, funkcjonariusze drogówki znaleźli kilka dni przed świętami, podczas kontroli na autostradzie A94 koło Parsdorfu na wschodnim obrzeżu Monachium, w samochodzie 45-letniego mężczyzny.

W Austrii, gdzie częściej się mówi się o „Tschechenböller“, czyli „czeskich petardach", kilkaset takich wyrobów zatrzymała przed świętami specjalna jednostka policji PUMA.

Ile nielegalnych, bo pozbawionych wymaganych atestów petard, rakiet i innych fajerwerków z Polski i Czech dociera bez problemu do pozostałych państw Unii Europejskiej, tego zapewne nie wie nikt. A może być ich całkiem sporo.

Europol w akcji

Na przełomie listopada i grudnia Europol, czyli rezydujący w Hadze Europejski Urząd Policji, przeprowadził na terenie Polski, Niemiec i Holandii szeroko zakrojoną obławę na handlarzy nielegalną pirotechniką. Akcja była skoncentrowana na Polsce, gdzie Centralnemu Biuru Śledczemu udało się dzięki współpracy z Europolem rozbić składający się głównie z Polaków gang, zajmujący się już od 2012 roku handlem materiałami pirotechnicznymi i wybuchowymi, ale też oszustwami podatkowymi oraz praniem pieniędzy. 58 osób zatrzymano, 35 z nich usłyszały zarzuty. Gdy 6 grudnia Europol ogłaszał swój komunikat, dziewięć osób znajdowało się wciąż za kratami.

Funkcjonariusze skonfiskowali też 80 ton fajerwerków. „To ilość wystarczająca, żeby napełnić cztery wielkie kontenery” - napisał Europol. I chyba rekord - przed rokiem brandenburskiej policji udało się zatrzymać ciężarówkę wiozącą 2,5 tony sztucznych ogni, a dwa lata temu TIR-a z pięcioma tonami fajerwerków i petard na pokładzie.

Na wniosek władz holenderskich zamknięte zostały cztery sklepy internetowe, które handlowały materiałami dostarczanymi przez zlikwidowaną grupę przestępczą. Śledczy podejrzewają, że były one w stanie wysyłać dzień w dzień aż półtorej tony materiałów pirotechnicznych do różnych państw unijnych. W skali roku mogły to być nawet setki ton.

Dwie ofiary śmiertelne

Jednak to, co się udaje policji i celnikom zatrzymać podczas kontroli drogowych, a nawet szeroko zakrojonych obław, jest zaledwie wierzchołkiem góry lodowej, której rozmiarów prawdopodobnie nikt nie zna.

W tej dziedzinie organom ścigania nie chodzi jednak jedynie o tracone przez państwo podatki, jak to się dzieje na przykład w wypadku nielegalnie kupowanych za granicą papierosów. Dowożone z Polski, czy Czech petardy i fajerwerki są bowiem po prostu niebezpieczne, co potwierdzają liczne doniesienia mediów z Niemiec i Austrii.

I tak portal news.de z Brandenburgii przypomina, że na terenie tego kraju związkowego podczas minionego sylwestra zginęli dwaj ludzie właśnie z powodu wybuchów. 35-letni mężczyzna zmarł wskutek obrażeń odniesionych podczas odpalania petardy w gminie Gusow-Platkow, 20 km na wschód od Kostrzyna nad Odrą, jeszcze na miejscu zdarzenia. Ten sam los spotkał 19-latka w gminie Kleinmachnow między Berlinem a Poczdamem. W tym jednak wypadku zdaniem policji zabójcza petarda była własnej produkcji.

Pourywane palce

Także na koniec 2018 roku nie brak doniesień o wypadkach spowodowanych eksplozjami sztucznych ogni. Na razie znane są co najmniej trzy takie zdarzenia z Austrii i jedno z Niemiec.

W górnoaustriackim Enns przywieziona z Czech petarda pozbawiła dwóch palców osiemnastolatka. Palce stracił też z podobnego powodu szesnastolatek podczas tradycyjnego korowodu masek w dolnoaustriackim Lilienfeld na początku grudnia. A pod koniec listopada petarda wybuchła w ręku czternastoletniego chłopca w Waidhofen an der Thaya (nad Dyją) na północy Dolnej Austrii.

Natomiast w Niemczech, w Saksonii-Anhalt, sylwestrowa petarda urwała kilka palców 49-letniemu mężczyźnie podczas przyjęcia urodzinowego pod koniec listopada w Badeborn u podnóża gór Harzu.

„…eksplodowała połowa placu”

A to wszystko były zdarzenia z wybuchami pojedynczych petard. Co się może stać, gdy wybuchnie cała skrzynka, na przykład podczas transportu z Polski, zademonstrował dziennikarzom szef urzędu celnego we Frankfurcie nad Odrą Sven Brenner. Przedtem jednak opowiedział, jak to zdarzało się zatrzymywać palących papierosy kierowców, którzy na tylnym siedzeniu, obok dziecka, przewozili skrzynkę z petardami, a w bagażniku jeszcze kanister z benzyną – bo w Polsce dużo tańsza.

Celnicy i dziennikarze pojechali na poligon Łużyce Górne koło Wuskidzia (Weißkeißel). Tam zostali zapakowani do bunkra z widokiem na plac, na którym umieszczony został karton petard. „Następnie pirotechnik nacisnął przycisk odpalający detonator. A w następnej chwili eksplodowała połowa placu”, relacjonował dziennikarz Lausitzer Rundschau. Ilustrujące artykuł zdjęcie potwierdza jego słowa.

Jaki to hałas?

W 2007 roku Parlament Europejski i Rada przyjęły dyrektywę o wyrobach pirotechnicznych, w której tego rodzaju produkty przeznaczone do celów widowiskowych dzieli ze względu na zagrożenie na cztery klasy: 1 – bardzo niskie, 2 – niskie, 3 – średnie i 4 – wysokie.

Pierwszym trzem z nich dyrektywa przypisuje bezpieczną odległość – odpowiednio 1, 8 i 15 metrów – oraz definiuje ograniczenie maksymalnego poziomu hałasu w tej bezpiecznej odległości na 120 decybeli.

W wypadku klasy 4 oba parametry nie są zdefiniowane. Te wyroby mogą odpalać jedynie dyplomowani pirotechnicy za zgodą władz.

Dla orientacji: 120 decybeli to dźwięk piły łańcuchowej z odległości jednego metra,  130 decybeli to próg bólu,  150 decybeli to niemal gwarantowane pęknięcie bębenka w uchu.

A wybuch dużej petardy – klasy 4 – to może być nawet 160 decybeli. Obrażenia zależą od tego, jak się jest daleko od miejsca wybuchu.