Sędziowie Trybunału stwiedzil, że NPD ma wprawdzie "wrogie nastawienie" do konstytucji, a jej ideologia wskazuje na pokrewieństwo z ideologią narodowo-socjalistyczną. Jednak ta skrajnie prawicowa partia "nie posiada potencjału", wystarczającego do obalenia demokracji w Niemczech.

Brakuje obecnie konkretnych poszlak, które wskazywałyby na to, że działania NPD mogłyby zakończyć się sukcesem – stwierdził przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego Andreas Vosskuhle.

W ustnym uzasadnieniu wyroku podał, że NPD nie udało się jak dotąd stworzyć trwałej reprezentacji w którymś z parlamentów krajów związkowych. Sędziowie nie widzą też żadnego decydującego wpływu NPD na decyzje polityczne podejmowane na poziomie komunalnym. Jak dodał Vosskuhle, nie należy oczekiwać, że to się zmieni. Sędziowie nie dopatrzyli się też "trwałej tendencji" do stosowania przemocy przez członków tej partii.

Pierwsza próba delegalizacji NPD, podjęta w 2003 roku, również zakończyła się fiaskiem, tyle że z powodów formalnych. Tym razem sędziowie orzekali w oparciu o tzw. przesłanki materialnoprawne czyli merytoryczne.

Historyczny wyrok

Dzisiejszy wyrok ma wymiar historyczny, dlatego, że zawiera kryteria potrzebne do orzeczenia delegalizacji. Samo wrogie konstytucji nastawienie nie jest wystarczającym powodem; potrzebne są do tego odpowiedni potencjał i planowe działania, zmierzające do obalenia demokratycznego porządku konstytucyjnego.

Po raz ostatni Trybunał Konstytucyjny orzekł delegalizację partii w RFN w roku 1956. Zdelegalizowano wtedy Komunistyczną Partię Niemiec (KPD). Cztery lata wcześniej Trybunał zakazał działaności "Socjalistycznej Partii Rzeszy". Niemiecka Ustawa Zasadnicza ustanawia wolną konkurencję między partiami, także z takimi o charakterze ekstremistycznym. Delegalizacja jest środkiem ostatecznym, dlatego o jego zastosowaniu może zadecydować jedynie Trybunał Konstytucyjny. Konsekwencją delegalizacji jest odcięcie danej partii od państwowego finansowania i możliwości brania udziału w wyborach.

NPD powstała w 1964 roku. Obecnie liczy 6 tysięcy członków. Na poziomie federalnym cieszy się poparciem ok. jednego procenta wyborców. Najwyższy wynik jaki partia ta osiągnęła w swojej historii to 4,3 proc. (wybory do Bundstagu w 1969 roku). Obecnie NPD nie ma żadnego posła ani w Bundestagu, ani w parlamentach krajów związkowych. Ma za to jednego deputowanego w Parlamencie Europejskim. Związane jest to z tym, że w wyborach europejskich nie obowiązuje 5-procentowy próg wyborczy.

AFP / Bartosz Dudek