Berlin jest przygotowany do organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w 2036 lub 2040 roku. Burmistrz Berlina Kai Wegner i berlińska senator ds. sportu Iris Spranger podpisali w tym tygodniu odpowiednią deklarację skierowaną do Niemieckiej Konfederacji Sportu Olimpijskiego (DOSB). – Chcemy igrzysk nie tylko dla, ale przede wszystkim z mieszkańcami Berlina – powiedział Wegner.

Dlaczego propozycja wywołała krytykę?

Gdyby Berlin wygrał starania o organizację tej wielkiej sportowej imprezy, igrzyska odbyłyby się dokładnie 100 lat po olimpiadzie z 1936 roku zorganizowanej przez narodowych socjalistów. To wywołuje oburzenie wielu krytyków, którzy uważają, że ponowne organizowanie igrzysk olimpijskich w Berlinie 100 lat później to brak szacunku. „Sprawia to dziwne wrażenie obchodów stulecia” – powiedział na przykład historyk Oliver Hilmes gazecie „Der Tagesspiegel”. Według Hilmesa konieczna byłaby zatem specjalna forma towarzysząca, aby uwzględnić kontekst historyczny.

Opozycja w berlińskim Senacie skrytykowała projekt z innych powodów: Zieloni wskazywali na nienajlepszy stan części berlińskich obiektów sportowych i potrzebę renowacji boisk sportowych, siłowni i basenów. „Zanim zainwestujemy miliardy w duże wydarzenie sportowe, musimy skoncentrować się na doprowadzeniu naszych obiektów sportowych i klubów do formy” – powiedziała Klara Schedlich, rzeczniczka berlińskiej Partii Zielonych ds. polityki sportowej.

Jak postrzegane były igrzyska w 1936 roku?

Międzynarodowi goście Igrzysk Olimpijskich doświadczyli w Berlinie w 1936 roku doskonale zorganizowanego, bombastycznego wydarzenia sportowego. Prawie 4000 sportowców z 49 krajów stanowiło wówczas rekordową liczbę uczestników. Liczba odwiedzających również była bezprecedensowa. W kawiarniach i salach tanecznych stolicy Niemiec ludzie imprezowali i korzystali z życia przez 16 dni trwania imprezy.

Jednocześnie igrzyska były dla narodowych socjalistów głównym widowiskiem propagandowym. Po raz ostatni podczas swoich rządów, które trwały do 1945 roku, zaprezentowali się pokojowo światu zewnętrznemu. Już latem 1933 roku Adolf Hitler i nazistowski rząd wydali deklarację, zgodnie z wymogami Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), że igrzyska są otwarte dla „wszystkich ras i wyznań”.

Jednak już w okresie poprzedzającym igrzyska miały miejsce wydarzenia, które pokazały, że prawdziwe oblicze nazistów było inne: w 1935 r. uchwalono norymberskie ustawy rasowe, które podkreślały antysemicką i rasistowską ideologię narodowych socjalistów. W tym samym roku siła Wehrmachtu została zwiększona ze 100 000 do ponad pół miliona żołnierzy. Ponadto w 1936 r. zajęta została militarnie Nadrenia, co było równoznaczne ze złamaniem międzynarodowych porozumień.

Igrzyska zostały przyznane demokratycznym jeszcze Niemcom Republiki Weimarskiej w 1931 roku. Wielu krytyków twierdzi, że należało je odebrać po przejęciu władzy przez Hitlera i narodowych socjalistów w styczniu 1933 roku. Tak się jednak nie stało. Nawet długo dyskutowany bojkot igrzysk olimpijskich przez Amerykanów i inne narody ostatecznie nie doszedł do skutku. Hitler dostał swoją wielką scenę i w pełni ją wykorzystał.

Jakie szanse dla Berlina miałyby igrzyska 2036?

100 lat po „nazistowskich igrzyskach pod znakiem swastyki” miasto mogłoby pokazać, jak różnorodna i otwarta jest dziś sportowa metropolia Berlina, powiedział burmistrz Wegner. Jego poprzedniczka na stanowisku, obecna berlińska senator ds. gospodarczych Franziska Giffey, również postrzega organizację igrzysk olimpijskich w stolicy jako wielką szansę. „Widzieliśmy już, jaki pozytywny wpływ na miasto miała tegoroczna Olimpiada Specjalna, choćby pod względem wielu gości, którzy pobudzają turystykę” – powiedziała. „Jeśli igrzyska olimpijskie odniosą sukces, efekt ekonomiczny może być odczuwalny w całym Berlinie”.

Zwolennicy organizacji igrzysk w Berlinie to nie tylko lokalni politycy miasta: Jens-Christian Wagner, na przykład, powiedział rozgłośni Mitteldeutscher Rundfunk (MDR), że pomysł sprowadzenia igrzysk olimpijskich do Berlina w 2036 roku jest dobry. Wagner jest dyrektorem Fundacji Pamięci Buchenwald. W położonym niedaleko Weimaru Buchenwaldzie znajdował się największy obóz koncentracyjny na niemieckiej ziemi w latach 1937-1945.

Jednak według Wagnera niezbędne jest również intensywne rozprawienie się z zawłaszczeniem igrzysk z 1936 r. przez narodowych socjalistów. „Z jednej strony, obiekty sportowe, które były już wykorzystane w 1936 roku, również teraz zostałyby wykorzystane”. Musiałyby one zostać odpowiednio oznaczone. „Musimy podejść do tego bardzo świadomie i odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób sport może być nadużywany do celów politycznych” – powiedział Wagner.

Jakie są szanse na igrzyska olimpijskie w Niemczech?

Przewodniczący Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach niedawno stłumił ambicje olimpijskie niemieckich miast i regionów. Byłby „bardzo szczęśliwy”, gdyby igrzyska odbyły się w jego ojczyźnie. Jednak ze względu na wprowadzone ograniczenia wjazdu do kraju w odpowiedzi na rosyjską wojnę przeciwko Ukrainie, Niemcy nie byłyby opcją jako gospodarz – przynajmniej na razie. „MKOl może organizować igrzyska tylko tam, gdzie przestrzegane są jego zasady” – powiedział Bach. „Obejmuje to każdego uczestnika akredytowanego przez MKOl, który może wjechać do kraju”.

Organizacja kolejnych trzech letnich igrzysk została przyznana Paryżowi (2024), Los Angeles (2028) i Brisbane (2032), podczas gdy następne zimowe igrzyska odbędą się w Mediolanie/Cortina d'Ampezzo w 2026 roku. Gospodarze igrzysk w 2030 i 2034 roku zostaną wyznaczeni w przyszłym roku w ramach podwójnego rozdania. Organizacja igrzysk w Berlinie byłaby zatem możliwa najwcześniej w 2036 roku. Rywalizacja już teraz jest jednak zacięta. Według Bacha istnieje „dwucyfrowa liczba zainteresowanych stron”. Jak na razie wielkim faworytem są Indie.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Tekst w oryginalnej wersji ukazał się na niemieckojęzycznej stronie Deutsche Welle.