W styczniu 2022 roku Europejska Agencja ds. Leków (EMA) dopuściła stosowanie Paxlovidu. Lek na COVID amerykańskiego koncernu Pfizer budzi nadzieje i – zdaniem Europejskiej Agencji ds. Leków – u osób z chorobami towarzyszącymi ma zmniejszać ryzyko ciężkiego przebiegu choroby o 89 procent. Lek ten dopuszczony jest w 65 krajach.

Mimo to lekarze w Niemczech niemal wcale nie przepisują tego produkowanego we Freiburgu leku. Choć Paxovid jest bardzo skuteczny, zamówione przez Niemcy zapasy nie są wykorzystywane. W magazynach zalega milion dawek, z czego do tej pory przepisano jedynie około 10 tysięcy.

Z tego właśnie powodu minister zdrowia Niemiec Karl Lauterbach chce zachęcić lekarzy pierwszego kontaktu, by „regularnie stosować tę zdecydowanie zbyt rzadki covidowy ratunek życia”.

Dlaczego lekarze w Niemczech nie stosują Paxlovidu?

Nie ma wątpliwości co do skuteczności Paxlovidu: u osób, które podczas infekcji koronawirsuem przyjmują codziennie sześć tabletek – cztery z substancją czynną Nirmatrelvir i dwie z Ritonavirem – prawdopodobieństwo hospitalizacji spada o prawie 90 procent.

Inną dużą zaletą Paxlovidu jest to, że lek ten jako pierwszy na COVID, można przyjmować w domu doustnie. Remdesivir, którego działanie jest podobne, musi być podawany przez lekarza w postaci infuzji.

Oprócz Paxlovidu i Remdesiviru istnieją jeszcze dwa inne leki, które zwalczają wirusy we wczesnym stadium. Substancja czynna Nirmatrelvir hamuje białko SARS-CoV-2 i w ten sposób zapobiega wnikaniu koronawirusa do ludzkich komórek.

Ograniczone możliwości zastosowania

Ważne jest jednak, aby te leki przeciwwirusowe stosować jak najszybciej po wykryciu infekcji. Są one przepisywane przez lekarzy rodzinnych.

Aby tak się stało, pacjenci musieliby jednak w przypadku infekcji natychmiast poinformować swoich lekarzy pierwszego kontaktu, a ci z kolei musieliby rozważyć, czy lek znajdzie zastosowanie u danego pacjenta. Według EMY Paxlovid powinien być stosowany przede wszystkim u pacjentów wysokiego ryzyka, a nie np. u osób bez współistniejących schorzeń.

Niepewność wywołało również badanie opublikowane w kwietniu 2022 roku w „New England Journal of Medicine”, według którego Paxlovid ma znacznie słabsze działanie u osób bez czynników ryzyka.

Według prof. Martina Scherera z Uniwersyteckiej Kliniki Hamburg-Eppendorf, badanie pokazuje coś wręcz przeciwnego, bowiem że Paxlovid jest bardzo skuteczny, tylko – zgodnie z założeniami – u pacjentów wysokiego ryzyka. „W badaniu tylko około 0,8 procent pacjentów z COVID-em musiało być hospitalizowanych, jeśli w porę przyjęli lek. Z kolei w grupie placebo było to ponad sześć procent. Paxlovid może więc zapobiec wielu hospitalizacjom, a także wielu zgonom – powiedział gazecie „Die Welt” prezes Niemieckiego Towarzystwa Medycyny Ogólnej i Rodzinnej (DEGAM).

Mniej ciężkich przebiegów mutacji Omikron

Wraz z pojawieniem się wariantu Omikron, w porównaniu z infekcjami z wariantem Delta, pojawia się o wiele mniej ciężkich przebiegów choroby. Istnieją jednak inne powody, dla których lekarze pierwszego kontaktu niechętnie przepisują Paxlovid: Silne interakcje z innymi lekami.

„Należy wymienić w tym kontekście chociażby leki antyarytmiczne, które stosuje się w leczeniu zaburzeń rytmu serca. Albo też wiele leków psychofarmaceutycznych, leków obniżających poziom lipidów, leków rozrzedzających krew oraz leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca. Z Paxlovidem nie należy też łączyć leków poprawiających erekcję, takich jak Viagra czy Cialis, uzupełnia Martin Scherer, który jest lekarzem rodzinnym. – I właśnie to zmusza lekarza do ważenia spraw. Musi on dokładnie przemyśleć, czy warto odstawić jeden lub więcej z tych leków, aby móc przepisać Paxlovid”.

Lekarze rodzinni muszą rozważyć za i przeciw

Ze względu na to, że lek przeciwwirusowy trzeba przyjąć bardzo wcześnie po zakażeniu, czyli już na początku objawów, a interakcje z innymi lekami są znaczące, lekarz pierwszego kontaktu musi bardzo szybko rozważyć korzyści i ryzyko wynikające z przyjęcia medykamentu. – Paxlovid jest bardzo skutecznym lekiem, ale nie do końca łatwym do zastosowania przez lekarza w codziennej praktyce – podsumowuje Scherer.

Jednak, zwłaszcza w obliczu możliwej nowej fali zakażeń jesienią, pacjenci z grupy wysokiego ryzyka powinni wiedzieć, że istnieją bardzo skuteczne leki, takie jak Paxlovid i powinni skonsultować ze swoim lekarzem rodzinnym, czy w razie konieczności, lek ten byłby dla nich opcją.