Pomysł ufundowania nagrody europejskiej Polonii (statuetkę zaprojektował architekt i artysta z Duesseldorfu Stanisław Szroborz) zrodził się w 2008 roku. W ten sposób postanowiono wyróżniać uznane przez Polonię osobistości, a także intelektualistów i działaczy polonijnych zaangażowanych we współpracę polsko-niemiecką oraz w krzewienie idei Europy bez granic.

Członkami kapituły nagrody są przedstawiciele organizacji polonijnych zrzeszonych w EUWP (Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych), a przewodniczy jej prezes Kongresu Polonii Niemieckiej Wiesław Lewicki.

Polonicus dla najlepszych

Wyróżnienie to obejmuje ważną dla środowisk polonijnych dziedzinę działalności kulturalnej, działalności organizacyjno-integracyjnej oraz na rzecz dialogu polsko-niemieckiego. W przypadkach nadzwyczajnych nadawane jest również czwarte wyróżnienie.

Tegoroczną nagrodę w kategorii „dialogu polsko-niemieckiego” otrzymała Angelica Schwall-Düren, minister do spraw federalnych, europejskich i medialnych w rządzie Nadrenii Północnej-Westfalii. „Takie inicjatywy, jak nagroda Polonicusa, są bardzo potrzebne. I nie ma chyba bardziej odpowiedniego miejsca na jego wręczenie, niż Akwizgran i sala koronacyjna Karola Wielkiego w ratuszu” - powiedziała Angelica Schwall-Düren.

W kategorii „organizacji życia polonijnego” statuetkę Polonicusa otrzymała Helena Miziak, honorowa prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych (EUWP), oraz wiceprezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii. Helena Miziak zwróciła szczególną uwagę na motto nagrody „Polonicus z szacunku do samych siebie”. "W moim życiu starałam się stosować do tej zasady i pokazać, że warto jest angażować się dla innych. Nagroda Polonicusa jest nie tylko miłym aktem, lecz przede wszystkim wielkim zobowiązaniem. Nie pozwala ona spocząć na laurach, lecz wyzwala energię do dalszego działania” - podkreśliła laureatka.

Polska dama polskiego teatru i filmu

W kategorii „kultura” nagrodą Poloniusa wyróżniono Krystynę Jandę, dyrektor Teatru Polonia w Warszawie, za wybitny dorobek aktorski, za zaangażowanie w porozumienie między Polską i zachodnią Europą oraz w równouprawnienie kobiet. „Ta nagroda przypomina mi na nowo, że dorobek życia całego, to, co zrobiłam, co robię w ogóle, ma znaczenie, że ktoś to jednak dostrzega” - powiedziała artystka. Jednocześnie podkreśliła, że Polonia niemiecka jest częstym gościem na spektaklach w jej warszawskim teatrze. Nie ukrywała jednocześnie, że wyróżnienie Polonius było dla niej niemałym zaskoczeniem. „Wydawało mi się, że tak zagrzebałam się w mojej pracy teatralnej, że właściwie zniknęłam dla szerokiego świata".

Nagroda honorowa

Alfonsa Nossola, biskupa seniora diecezji opolskiej, wyróżniono już w Akwizgranie nagrodą Biskupa Hemmerlego w 2010 roku za dorobek ekumeniczny. Natomiast tegoroczna nagroda Polonicusa uhonorowała całokształt pracy polskiego duchownego, jego wkład w budowanie pokoju, pojednania oraz porozumienia między Polakami i Niemcami, a także jego wybitną działalność naukową.

„Serce Europy jest w Akwizgranie, Karol Wielki miał tu wizję europejskości” – powiedział biskup Nossol po otrzymaniu nagrody. Podkreślając jej wkład w szeroko pojętą kulturę europejską, dodał: „Europa zjednoczona jako wspólnota ducha, wartości i kultury jest najwspanialszym antidotum na niezdrowe zacieśnianie się nacjonalistyczne. Musimy iść razem do Europy, która niech się stanie nowym Betlejem, czyli stolicą pokoju promieniującą na cały świat”.

W ramach uroczystej Gali Polonii w Akwizgranie 05.05.2012 marszałek senatu RP Bogdan Borusewicz, który objął patronat nad nagrodą Polonicusa, otrzymał Medal Konwentu Organizacji Polskich. W swoim wystąpieniu podkreślił on rosnące znaczenie nagrody Polonii, którą otrzymali dotąd m.in.: prof. Jerzy Buzek, prof. Karl Dedecius, prof. Władysław Bartoszewski, prof. Norman Davis i minister Cornelia Pieper. Jednocześnie gratulował wyboru miejsca (Akwizgran) ze względu na jego wielowiekową, europejską przeszłość oraz Nadrenii-Północnej Westfalii, w której mieszka nie tylko najstarsza Polonia w Niemczech. Może się ona poszczycić intensywną współpraca gospodarczą, naukową i kulturalną z Polską.

Alexandra Jarecka

Red. odp. Monika Skarżyńska