„Wiedza na temat rozmiarów przemocy, jaką niemieccy okupanci dokonali na obywatelach polskich w czasie II wojny światowej, jest w społeczeństwie niemieckim wciąż niepełna. Można się spodziewać, że wraz z powiększającym się dystansem od zakończenia II wojny światowej stan tej wiedzy będzie jeszcze mniejszy” – czytamy w oświadczeniu udostępnionym we wtorek Deutsche Welle w Berlinie.

Komisja „z zadowoleniem przyjęła” poparcie rządu Niemiec dla utworzenia miejsca pamięci polskich ofiarach okupacji niemieckiej z lat 1939-1945.  Sygnatariusze oświadczenia uważają, że ustanowieniu miejsca pamięci powinno towarzyszyć zapewnienie warunków do powstania Centrum dokumentacji, badań i dyskusji. 

Komisja wyraziła przekonanie, że solidna wiedza nad tymi wydarzeniami i pogłębiona refleksja nad nimi jest „niezbędnym warunkiem dla zapewnienia dialogicznej i trwałej pamięci”.

Historycy deklarują pomoc

Komisja Podręcznikowa zadeklarowała gotowość do współpracy w tworzeniu takiego Centrum pod względem naukowym i dydaktycznym. 

W imieniu prezydium Komisji oświadczenie podpisali Robert Traba i Hans-Juergen Boemelburg.

 Wspólna Polsko-Niemiecka Komisja Podręcznikowa istnieje od 1972 roku.  W latach 70. i 80. była jednym z niewielu forów dialogu między społeczeństwami Polski i RFN.  Opracowała zalecenia dla podręczników szkolnych w zakresie historii i geografii.

Obecnie koncentruje się na pracach nad wydaniem polsko-niemieckiego podręcznika do historii, którego pierwsze tomy już się ukazały.  

Dyskusja toczy się od lat

Tocząca się od kilku lat dyskusja o sposobach godnego upamiętnienia Polaków – ofiar wojny i niemieckiej okupacji – nabrała tempa blisko dwa lata temu. 15 listopada 2017 roku grupa polityków, działaczy społecznych i naukowców wystosowała do Bundestagu i do niemieckiego społeczeństwa apel o wzniesienie takiego monumentu.

Inicjator pomnika - Florian Mausbach, emerytowany szef Federalnego Urzędu Budownictwa i Zagospodarowania Przestrzennego, zaproponował konkretną lokalizację monumentu w symbolicznym miejscu – na Placu Askańskim (Askanischer Platz) w centrum Berlina.

Niemiecki rząd na początku czerwca zadeklarował poparcie dla budowy pomnika. „Rząd federalny popiera inicjatywę obywatelską, której celem ma być powstanie w centrum Berlina pomnika Polaków – ofiar niemieckiej okupacji w latach 1939-1945” – czytamy w odpowiedzi rządu na interpelację klubu parlamentarnego Lewicy (Die Linke).   W ubiegłym tygodniu rząd potwierdził swoje stanowisko. 

Ostateczną decyzję o budowie pomnika i jego kształcie musi podjąć Bundestag. Zwolennicy projektu, w tym szef niemiecko-polskiej grupy parlamentarnej, poseł Zielonych Manuel Sarrazin, zabiegają obecnie o poparcie jak największej liczby deputowanych.