Plebiscyt na Antysłowo Roku 2021 w Niemczech został rozstrzygnięty. I chociaż w debacie publicznej w ubiegłym roku dominował temat pandemii koronawirusa, zwycięzcą ogłoszono słowo związane z tematyką migracji. To „pushback”, czyli pochodzące z języka angielskiego pojęcie oznaczające wypychanie migrantów i uchodźców z powrotem za granicę państwa, którą uprzednio nielegalnie przekroczyli. Stosowanie tych sprzecznych z prawem międzynarodowym praktyk zarzuca się władzom i straży granicznej niektórych europejskich państw, w tym Polski, która od lata ubiegłego roku mierzy się z napływem migrantów przez granicę z Białorusią.

Zdaniem jury plebiscytu na Antysłowo Roku 2021 posługiwanie się obcym pojęciem „pushback” może przesłaniać faktyczne znaczenie działań, które pozbawiają migrantów możliwości skorzystania z podstawowego prawa do azylu, co jest naruszeniem praw człowieka. Jednocześnie przemilczany zostaje fakt, że wypychanie migrantów związane jest z przemocą i może kończyć się śmiercią. Jury skrytykowało media, które „bezrefleksyjnie używają” słowa „pushback”, nawet w kontekście krytykowania tych działań.

Antysłowa antyszczepionkowców

Na miejscu drugim w plebiscycie na Antysłowo Roku 2021 znalazło się określenie „Sprachpolizei”, czyli „policja językowa”. Jest to pogardliwe słowo, opisujące osoby, które nalegają na poprawną i niedyskryminującą mowę.

Za antysłowa uznano też określenia, używane przez przeciwników obostrzeń pandemicznych i szczepień na COVID-19, które „w niedopuszczalny sposób sugerują podobieństwo środków ostrożnościowych do nazistowskiej dyktatury”. Są to na przykład „Impfnazi” („szczepionkowy nazista”) albo „Ermaechtigungsgesetz” („ustawa o pełnomocnictwach”) na określenie ustawy o ochronie przed infekcjami. Zdaniem jury posługiwanie się takimi określeniami to bagatelizowanie narodowego socjalizmu i szydzenie z jego ofiar, a w niektórych przypadkach nawet odwrócenie roli ofiar i sprawców.

Kryteria wyboru

Wyboru Antysłowa Roku 2021 dokonano spośród 454 propozycji, nadesłanych przez 1308 osób. Według jury tylko 45 zaproponowanych okresleń spełniało kryteria antysłowa. Wśród najczęściej proponowanych pojęć były m.in. „tyrania niezaszczepionych”, „querdenker” („nonkonformista”, „negacjonista koronawirusa”), „boostern” (czyli „podać dawkę przypominająca szczepionki”) albo „Covidiot” (zlepek słów „covid „ oraz „idiota”)

Plebiscyt na Antysłowo Roku ma służyć rugowaniu z debaty publicznej słów i sformułowań, które uderzają w zasady godności człowieka lub demokracji, dyskryminują jakieś grupy społeczne, stygmatyzują, zniesławiają albo są eufemistyczne czy wprowadzają w błąd.

Jury konkursu na antysłowo roku składa się z czterech wybitnych językoznawców z różnych uniwersytetów w Niemczech, jednego dziennikarza i jednego członka zainteresowanego problematyką języka z życia kulturalnego i medialnego.

(EPD/widz)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>