1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Raport. Czego boją się młodzi Niemcy

Helen Whittle | Bartosz Dudek wersja polska
15 października 2024

Strach przed wojną w Europie i rosnące ubóstwo to główne obawy młodych ludzi w Niemczech. Młode pokolenie bardziej niż kiedykolwiek interesuje się polityką.

Młodzi ludzie na moście w Berlinie
Młodzi ludzie w berlińskiej dzielnicy KreuzbergZdjęcie: Jürgen Held/Global Travel Images/picture alliance

Wojny, zmiany klimatyczne i rosnąca polaryzacja polityczna to tylko niektóre z obaw młodych ludzi w Niemczech – wynika z najnowszego raportu pt. „Pragmatyzm między rozczarowaniem a przyjęciem różnorodności”.  W ramach tzw. Shell Youth Study 2024 przeprowadzono ankietę wśród 2 509 nastolatków w wieku od 12 do 25 lat na temat polityki, społeczeństwa i środowiska. Autorzy badania, które jest przeprowadzane co pięć lat, twierdzą, że kreśli ono „zniuansowany profil” pokolenia, które dostrzega „zarówno problemy, jak i potrzebę działania”.

Chociaż badanie wykazało, że wielu młodych ludzi jest otwartych na hasła populistyczne, nie ma oznak, że odwracają się od demokracji i szerszego społeczeństwa. W rzeczywistości większość z nich jest optymistycznie nastawiona do przyszłości i perspektyw oferowanych im przez państwo i społeczeństwo. – Jest to jeden z najbardziej interesujących, a także jeden z najbardziej zagadkowych i najmniej oczekiwanych wyników – mówi Mathias Albert, politolog z Uniwersytetu w Bielefeld i jeden z autorów badania.

"Dużo optymizmu"

Pomimo krytyki braku rozwiązań oferowanych przez politykę, obaw związanych z wojną i gospodarką młodzież nadal ma zaufanie do instytucji państwowych, systemu politycznego i demokracji. Według Alberta najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem tego jest to, że dzisiejsze młode pokolenie doświadczyło ogromnego kryzysu związanego z pandemią COVID-19, ale także tego, jak demokratyczne społeczeństwo zdołało przez niego przejść: – Większość z nich, w latach najbardziej kształtujących osobowość, doświadczyła, że społeczeństwo poradziło sobie z poważnym kryzysem i czerpią z tego dużo optymizmu.

Badanie pokazuje, że zainteresowanie młodych ludzi polityką znacznie wzrosło w ramach długoterminowego trendu w ciągu ostatnich dwóch dekad: 55 proc. ankietowanych określiło siebie jako zainteresowanych polityką, w porównaniu z historycznie niskim poziomem w 2002 roku (34 proc.). Po raz pierwszy w historii zmniejszyła się również różnica między płciami, przy czym tyle samo dziewcząt i młodych kobiet interesuje się polityką, co ich męscy koledzy. Chęć wszystkich młodych ludzi do aktywnego zaangażowania się w politykę wzrosła z 22 proc. w 2002 r. do 37 proc. w 2024 r., co według autorów nie jest tylko krótkoterminowym efektem tak zwanego „Pokolenia Grety”.

Młodzi ludzie w Niemczech najbardziej boją się wojnyZdjęcie: ROMAN PILIPEY/AFP

Strach przed wojną w Europie i ubóstwo na pierwszym miejscu

Na szczycie listy obaw młodych ludzi w Niemczech znalazł się strach przed wojną w Europie. Aż 81 proc. ankietowanych wskazało na taką możliwość – to ogromny skok w porównaniu z badaniem w 2019 roku – wtedy taką obawę wyrażało 46 proc. ankietowanych. 67 procent stwierdziło, że obawia się ubóstwa, w porównaniu z 52 proc. w 2019 roku. Badanie pokazuje jednak również, że coraz mniej młodych ludzi obawia się bezrobocia lub braku miejsca do odbycia praktyki zawodowej – około jedna trzecia (35 proc.) wymieniła to jako powód do niepokoju, najniższy poziom od czasu pierwszego raportu Shell Youth Study w 1953 roku.

Zmiany klimatu (63 proc.) i zanieczyszczenie środowiska (64 proc.) pozostają istotnymi obawami dla większości młodych ludzi, choć obecnie jest ich znacznie mniej niż w 2019 r. (71 proc.). Podobna liczba młodych ludzi jest zaniepokojona rosnącą wrogością między ludźmi (64 proc., w porównaniu z 56 proc. w 2019 r.). Prawie tyle samo osób martwi się ksenofobią (58 proc.), która była wymieniana znacznie częściej niż obawa przed wzrostem imigracji (34 proc.) do Niemiec.

Młodzi Niemcy widzą w NATO gwarancję bezpieczeństwaZdjęcie: Janine Schmitz/phototek/Imago Images

Poparcie dla silnego NATO

Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę, atakHamasu na Izrael 7 października 2023 r. i późniejsza odpowiedź militarna Izraela w Strefie Gazy zmieniły poglądy młodych ludzi na niektóre kwestie, twierdzą autorzy badania. Obecnie 69 proc. młodych ludzi w wieku od 15 do 25 lat opowiada się za silnym NATO, podczas gdy tylko 6 proc. jest temu przeciwnych. Autorzy badania stwierdzili również, że nie ma prawie żadnych różnic w opiniach na między młodymi ludźmi w byłych Niemczech Wschodnich a tymi na Zachodzie.

– Młodzi ludzie zdali sobie sprawę, że polityka światowa nie jest gdzieś tam, daleko, i nie można jej dłużej unikać – wyjaśnia Albert. – Nawet jeśli nie interesujesz się zbytnio polityką, w momencie, gdy ukraiński uchodźca lub uchodźca z innego kraju pojawia się w twojej klasie, musisz o tym pomyśleć.

Wśród osób w wieku od 15 do 25 lat 60 proc. zgadza się ze stwierdzeniem „Rosja zaatakowała Ukrainę i musi zostać za to ukarana”, podczas gdy tylko 13 proc. ogółu (21 proc. na wschodzie) jest przeciwnego zdania. Jednak potępienie Rosji nie idzie w parze z bezwarunkowym wsparciem wojskowym dla Ukrainy: 50 proc. chce, aby Niemcy wsparły Ukrainę militarnie (44 proc. na wschodzie i 52 proc. na zachodzie). Z kolei 24 proc. odrzuca wsparcie militarne dla Ukrainy (22 proc. na Zachodzie i 34 proc. na Wschodzie).

Militarna odpowiedź Izraela na masakrę z 7.10.23 budzi kontrowersje u młodych NiemcówZdjęcie: Ramadan Abed/REUTERS

Kontrowersje wokół Izraela i konfliktu w Strefie Gazy

Młodzi ludzie w wieku od 15 do 25 lat są bardziej podzieleni w ocenie odpowiedzi militarnej Izraela na atak Hamasu z 7 października 2023 roku. Niecała jedna trzecia młodych ludzi (30 proc.) z zadowoleniem przyjmuje decyzję Niemiec o opowiedzeniu się po stronie Izraela - ale tyle samo osób ją odrzuca, a około 27 proc. pozostaje niezdecydowanych. Spośród ankietowanych 52 proc. stwierdziło, że chce, aby Niemcy wyraźniej uznały cierpienie ludności palestyńskiej w Strefie Gazy - tylko 11 proc. jest odmiennego zdania, a 26 proc. pozostaje niezdecydowanych.

Około jedna trzecia młodych ludzi (32 proc.) podkreśla szczególne zobowiązania Niemiec wobec Izraela. Jednak tyle samo osób jest odmiennego zdania i wyraźnie się z tym nie zgadza, a mniej więcej taki sam odsetek pozostaje niezdecydowany.

Istnieją również duże różnice w opiniach na ten temat między młodymi ludźmi, którzy sami lub których rodzice wyemigrowali do Niemiec z kraju arabskiego lub Turcji, a tymi, którzy tego nie zrobili. Około jedna czwarta (26 proc.) osób ze środowisk migracyjnych z krajów arabskich lub Turcji zgadza się, że Niemcy mają szczególne zobowiązania wobec Izraela, ale 42 proc. wyraźnie to odrzuca.

"Jak żyć dobrze". Warsztaty dla młodzieży z Polski, Niemiec i Ukrainy

03:44

This browser does not support the video element.