Październik tego roku był najcieplejszym październikiem, jaki kiedykolwiek zarejestrowano na świecie. Według unijnego programu obserwacji zmian klimatycznych Copernicus średnia globalna temperatura powierzchni Ziemi była o 1,7 st. Celsjusza wyższa od średniej, szacowanej dla października przed nastaniem epoki industrializacji (punktem odniesienia są lata 1850–1900).

Od czerwca tego roku Copernicus co miesiąc odnotowuje nowe rekordy temperatury, a więc najgorętszy w historii lipiec, sierpień, wrzesień, a nawet październik. Wiele krajów europejskich, ale także Ameryka Północna, musiało w tym roku walczyć z rekordowymi upałami i pożarami lasów.

Z dużą dozą pewności można założyć, że temperatury w listopadzie i grudniu 2023 również pobiją wszelkie rekordy. Nie tylko w powietrzu, lecz także na powierzchni mórz i oceanów, odnotowuje się w tym roku najwyższe wartości.

– Możemy stwierdzić z całą pewnością, że rok 2023 będzie najcieplejszym rokiem w historii, obecnie o 1,43 st. powyżej średniej przedindustrialnej – mówi Samantha Burgess z Copernicusa.

Z danych Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) wynika, że ​​październik 2023 roku był „najcieplejszym październikiem od ponad 125 tys. lat”, pisze badaczka na platformie internetowej Linkedin. W przeciwieństwie do Copernicusa, IPCC wykorzystuje również pomiary z rdzeni lodowych, słojów drzew i koralowców.

Rekordy w emisji gazów cieplarnianych

Dla dyrektora programu Copernicus, Carla Buontempa, sytuacja jest jasna. – Tegoroczne rejestracje temperatur są alarmem dla świata. Aby złagodzić niebezpieczeństwa związane z ocieplaniem się Ziemi, należałoby drastycznie ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, i to bardzo, bardzo szybko. Musimy nie tylko efektywniej wykorzystać naszą wiedzę i dostosować politykę, lecz także zmienić nasze własne nawyki i zachowania – wyjaśnia w rozmowie z DW.

Jednym z powodów tak ciepłego roku 2023 jest wysoka emisja gazów cieplarnianych, która jest efektem spalania paliw kopalnych. Według Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) w 2022 roku osiągnęła na całym świecie rekordowy poziom. Już sama emisja CO2 była o 50 proc. wyższa od poziomu przedindustrialnego.

Niestety do końca tego roku emisja będzie nadal rosła. Duże spółki giełdowe spowalniają obecnie swoją aktywność dekarbonizacyjną, jak pokazuje Net Zero Tracker – analiza przeprowadzona przez amerykańskie MSCI, które dostarcza dane i tworzy indeksy, a w szerszym znaczeniu odpowiada za śledzenie spółek giełdowych, dotyczące konkretnych zakresów. Według przedstawionych przez MSCI analiz istnieje duże ryzyko, że zbyt wolne działania dekarbonizacyjne spowodują większą emisję niż dozwolona w ramach celu 1,5 st. Celsjusza.

Według najnowszego raportu rocznego Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP) 20 państw-potentatów paliw kopalnych, wśród których znajdują się USA, Chiny, Rosja i Zjednoczone Emiraty Arabskie, planuje wydobyć do 2030 roku tyle ropy, gazu i węgla, że ​​globalne ocieplenie może wzrosnąć nawet o dwa stopnie.

To nie „El Niño” odpowiada za rekordy ciepła

Rok 2023 to także tzw. rok „El Niño”. To powtarzające się zjawisko pogodowe spowodowało wzrost temperatury na powierzchni wschodniego Pacyfiku. – Tegorocznych rekordów temperatury nie można wytłumaczyć wyłacznie samym „El Niño” – powiedział w rozmowie z DW dyrektor programu Copernicus.

– Zaledwie niewielka część alarmująco wysokich temperatur została odnotowana w regionie występowania „El Niño”. Większość zarejestrowano w zupełnie innych częściach świata – wyjaśnia Carlo Buontempo.

– To, co wydarzyło się w tym roku w Kanadzie, USA czy Europie, nie ma nic wspólnego z „El Niño”, lecz ze zmianami klimatycznymi spowodowanymi przez człowieka – dodaje.

Nierealne 1,5 stopnia

– Przewidywane na 2023 rok ocieplenie o 1,43 st. Celsjusza nie oznacza, że ​​limit 1,5 st. uzgodniony w porozumieniu paryskim w 2015 roku zostanie wkrótce przekroczony – stwierdził Carlo Buontempo. Jego zdaniem jest jednak prawie pewne, że stanie się to najpóźniej do połowy lat 30. XXI wieku.

– Obecnie dyskusja koncentruje się bardziej na tym, jak w przyszłości możemy zejść poniżej tej wartości – tłumaczy dyrektor programu Copernicus.

Przy średnim globalnym ociepleniu przekraczającym 1,5 st. Celsjusza w wielu miejscach na Ziemi istnieje bardzo duże ryzyko ekstremalnych konsekwencji. Na przykład liczba zgonów z powodu upału wzrośnie do 2050 roku o 370 proc., nawet jeśli wzrost średniej temperatury na świecie utrzyma się na poziomie nieco poniżej dwóch stopni. Naukowcy zwracają na to uwagę w nowym raporcie, który ukazał się w specjalistycznym magazynie „The Lancet”.

Więcej katastrof klimatycznych

Wszyscy mieszkańcy Ziemi narażeni są na działanie ekstremalnych upałów przez dwukrotnie większą liczbę dni niż w latach 1986–2005. Rosnące upały oznaczają również ograniczenie czasu przeznaczanego na pracę czy też przebywanie na świeżym powietrzu.

W Niemczech w 2022 roku z powodu wysokich temperatur przepadło około 34 mln godzin pracy. Ponadto upały zwiększają ryzyko pożarów lasów i rozprzestrzeniania się tropikalnych chorób zakaźnych na całym świecie.

Wiele ofiar i szkód przynoszą również coraz częstsze ekstremalnie wysokie opady deszczu, wywołujące powodzie, niszczące infrastrukturę i rolnictwo. Według Poczdamskiego Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu (PIK) wzrost gospodarczy spada, szczególnie w bogatych państwach uprzemysłowionych, gdy rośnie liczba dni deszczowych i ekstremalnie deszczowych.

Adaptacja na poziomie lokalnym

Zdaniem Carla Buontempa poza koniecznym ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych niezbędne jest również przyspieszenie procesów adaptacyjnych, dopasowanych do zmian klimatycznych.

– Wiele można zrobić w tej kwestii na poziomie lokalnym, by przygotować stany, regiony i miasta na zmiany – wyjaśnia.

– Nawet jeśli obniżymy emisję do zera netto, w nadchodzących dziesięcioleciach będziemy żyć w bardziej ekstremalnym klimacie, z większą liczbą susz, fal upałów i powodzi.

Artykuł w oryginalnej wersji językowej ukazał się na stronie DW Deutsch

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>